«اگر سهم را در آن قیمت فروخته بودم، سود بیشتری کسب کرده بودم!» این جمله شاید بارها از زبان فعالان بازار سهام شنیده شده است .

    حسی به نام طمع ؟آنچه بسیاری از شکست ها را در بازار سهام موجب می شود


    «اگر سهم را در آن قیمت فروخته بودم، سود بیشتری کسب کرده بودم!» این جمله شاید بارها از زبان فعالان بازار سهام شنیده شده است ... سهمی خریداری شده و قیمتی نیز برای فروش تعیین شده است. روند بازار، قیمت را به سطح مورد انتظار می رساند اما فرد تصور می کند همچنان روند ادامه دارد. تصور او درست از آب در نمی آید و با افت قیمت، مجبور می شود در قیمتی کمتر از نرخ مورد انتظار اولیه اش، سهم را بفروشد. بنابراین حسرت سودی که از دست داده، را می خورد! ...
    از احساساتی صحبت کرده بودیم که قدرتمند است و می تواند زمینه های موفقیت خارق العاده یا شکست تحقیرآمیز یک سرمایه گذار را رقم بزند. احساسات جان مایه انسان است و نمی تواند زندگی خود را بدون آن سپری کند. موضوع پول و سرمایه گذاری نیز احساسات انسان را به بازی می گیرد: هم از این جهت که با از دست رفتن حتی بخش کمی از سرمایه، ترس او را فرا می گیرد و یا با کسب کمی سود، به یاد رویاهایش می افتد و طمع او را احاطه می کند ...

    پیش از این از «ترس» سخن گفته بودیم و حال نوبت به «طمع» رسیده است! همان طور که می دانید، بیشتر افرادی که وارد بازار سهام می شوند، روزی با خاطره ای ناخوشایند این بازار را ترک می کنند. این بازار موفقیت را به تعداد کمی از فعالانش هدیه می کند و این البته نشان نمی دهد که این افراد معدود می توانند «سحر و جادو» بازار را درک کنند! تجربه نشان داده این افراد بعضا از دانش و سابقه کمتری نیز نسبت به بسیاری از فعالان شکست خورده، برخودارند اما به طور حتم روحیه قوی تری داشته اند و به خوبی موفق به کنترل احساسات خود شده اند. آن ها می دانند کی باید از ترس خود فاصله بگیرند و چه زمانی باید از نیروی ترس بهره بگیرند. آن ها حتی می دانند کی می باید از طمع دوری کنند و کی به آن احترام بگذارند!

    بازار سهام شاید تنها بازاری باشد که رویای کسب سود نجومی در آن ممکن است. بعضا اخباری مدهوش کننده از رشد چند ده برابری ارزش برخی سهام منتشر شده که برای افراد بی تجربه، در حکم مجوز ورود به بازار سهام بوده است. آن ها به سود اندک کسب و کار خود قانع نبوده اند و سرمایه گذاری در بازارهایی با سود معقول و کم ریسک نیز آن ها را اقناع نمی کرده است. بنابراین گام در دنیای ناشناخته بازار سهام می گذارند تنها چون شنیده اند: «قیمت سهامی چند برابر شده است!» ... آن ها با رویاهای خود وارد این بازار می شوند و کمتر به این می اندیشند که برای کسب چنین سودهای رویایی، نیاز به فراهم کردن چه زمینه هایی دارند: به قول یکی از بنیادی ترین آموزه های مدیریت مالی: «بازده با ریسک نسبت مستقیم دارد!» به این معنا که هر قدر بازدهی که انتظار داریم کسب کنیم، بیشتر باشد، ناچاریم تن به خطر بیشتری نیز بدهیم! ... این نکته ای است که بسیاری از تازه واردان نمی دانند و یا می دانند و در برابر رویای سود بزرگ، برایشان اهمیتی ندارد!

    آن چه تحت عنوان «حرص و طمع» از آن یاد می شود، ریشه در ناآگاهی افراد و رویاپردازی شان دارد. آن ها تنها به قصد کسب سودهایی بزرگ وارد بازار می شوند و وقتی سهام آن ها با روند صعودی همراه است، کمتر به فکر فروش هستند. بسیار مشاهده شده که آن ها در روزهای صعود، مرتب محاسبه می کنند که: «چه زمانی ماشین دلخواهد خود را می توانند بخرند!»، « چه زمانی می توانند به سفر دلخواه خود بروند!» و حتی «چه زمانی می توانند زیان های کسب و کار قبلی خود را جبران کنند!» ... آن ها فراموش می کنند بر سهم تمرکز کنند و به زمان فروش و شناسایی سود چندان فکر نمی کنند. به این که پیش از این، چه قیمتی را برای فروش تعیین کرده بودند، نیز نمی اندیشند و البته نتیجه تا حد بسیاری مشخص است: به یکباره روند برمی گردد و کاخ آرزوها فرو می ریزد! ...

    بنابراین رویاپردازی را باید از دلایل احساس «طمع» برشمرد. احساس «خوش بینی» را نیز می توان مرتبط با این احساس قوی انسانی دانست. انسان ها معمولا یا عینک «خوش بینی» به چشم دارند و یا «بدبینی»! به طور حتم با قاطعیت می توان از افراد خوش بین دفاع کرد چون موقعیت های بی شماری را در زندگی شناسایی می کنند در حالی که بدبین ها تنها تهدید می بینند و حتی تفسیر تهدیدآمیز از فرصت ها دارند! برای موفقیت در سرمایه گذاری باید خوش بین بود اما متاسفانه این خوش بینی همواره به سود سرمایه گذار نیست. وقتی ذهنیت افراد کم تجربه این است که بازار همواره رو به صعود است، بعضا اشتباه هایی بزرگ را مرتکب می شوند و اجازه می دهند طمع شان مانع تصمیم گیری درست فروش شود. بدیهی است که بازار همواره رو به صعود نیست و خوش بین ها برای درک این واقعیت، گاه هزینه هایی سنگین می پردازند! ...

    اشتباه بزرگ دیگری نیز از سوی کسانی که طمع پیروزی دارند، در بازار سهام رایج است. آن ها گاه در یک یا چند معامله سودآور شرکت داشته اند اما از حجم سودی که کسب کرده اند، ناراضی اند. علت را در «سرمایه گذاری پایین» می دانند و سعی می کنند در موقعیت بعدی، بخش اعظم یا تمام سرمایه خود را وارد یک معامله کنند: بدیهی است اگر در انتخاب موقعیت اشتباه کرده باشند، چه خسارت عظیمی را متحمل خواهند شد! این دسته افراد اصول سرمایه گذاری درست را که «ریسک معقول» و یا «تشکیل سبد دارایی ها» است، به کنار می گذارند تا از سودی که به نظرشان می رسد در پیش است، نهایت استفاده را ببرند و به رویاهای خود جامه عمل بپوشانند! ...

    ... دکتر مانی سعی کرد گوشه های از زیانی که حرص و طمع به معامله گران وارد می کند، را تشریح کند. آن چه گفته شد اما به این معنا نیست که با هر رشد قیمتی، به سرعت به فروش فکر کنیم چون در آن صورت به ترس خود اجازه داده ایم بر رفتارمان حکم براند! ... آن چه مدنظر ماست این است که برای هر معامله ای باید دلیل و تحلیل داشت و ضمن آن که هر روز باید با بررسی شرایط تازه و تطابق با تحلیل قبلی به پیش رفت، تحلیل و اصول معامله گری را نباید از یاد برد و در مورد زمان فروش بر این اساس، می باید تصمیم گرفت ...

    در پایان بد نیست به توصیف یک معامله گر آمریکایی بازار سهام از «طمع» اشاره کنیم که چندی پیش در روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شد: «فکر می‌کنم بتوان بازار سهام را این طور توصیف کرد: من یک ظرف بستنی دارم که 10 سنت خریده‌ام. رابرت، پیشخدمت می‌آید و به من می‌گوید که همه بستنی‌ها تمام شده و دیگر برای ‌امشب بستنی نداریم. ناگهان به نظر می‌رسد که بستنی من برای شما ارزش زیادی پیدا کرده و می‌گویید که حاضرید آن را 12 سنت از من بخرید، بعد بیل که می‌خواست بستنی سفارش بدهد، به شما پیشنهاد 13 سنت می‌دهد. شما هم که اسکاتلندی (پول دوست) هستید نمی‌توانید در برابر کسب سود مقاومت کنید. بیل آن قدر درباره بستنی بزرگ‌نمایی می‌کند و لاف می‌زند که من فکر می‌کنم چقدر ساده لوح هستم که می‌خواهم بستنی‌ام را از دست بدهم و به همین علت، آن را به مبلغ 14 سنت از آنها می‌خرم.‌اما در این زمان است که در کمال نا‌امیدی متوجه می‌شوم که بستنی آب شده است!» ...