آیین‌نامه اجرایی انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های سرمایه پذیر

آیین‌نامة اجرایی مادة (17) قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کشور و اصلاح مادة (113) قانون برنامة سوم توسعه

آیین‌نامه اجرایی انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های

منبع:پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه

هیئت وزیران در جلسة مورخ 17/4/1383 بنا به پیشنهاد وزارت‌خانه‌های صنایع و معادن و امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد مادة (22)"قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کشور و اصلاح مادة (113) قانون برنامة سوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران"- مصوب 1382- آیین‌نامة اجرایی مادة (17) قانون مزبور را به شرح ذیل تصویب نمود:

"آیین‌نامة اجرایی مادة (17) قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کشور و اصلاح مادة‌(113) قانون برنامة سوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران"

فصل اول- کلیات

مادة 1. در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح به‌کار رفته است:

الف) بورس: سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران.

ب) هیئت پذیرش: هیئت پذیرش بورس اوراق بهادار تهران.

ج) طرح نوسازی و توسعة شرکت: طرح یا پروژة جدید یا مکمل که اجرای آن به لحاظ فنی، مالی و اقتصادی توجیه‌پذیر باشد.

د) اوراق مشارکت: اوراق بهادار بانامی که با مجوز "بورس" به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های نوسازی و توسعة شرکت‌های پذیرفته شده در "بورس" منتشر می‌شود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار می‌یابند.

هـ) اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام: آن گروه از "اوراق مشارکت" "ناشر" که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت "ناشر" باشد.

و) امیدنامه: سندی که اهداف، نرخ بازدة مورد انتظار، شرایط و نحوة تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزییات مربوط به "طرح توسعه و نوسازی شرکت" را شرح می‌دهد و تصویری از آیندة سرمایه‌گذاری برای تصمیم‌گیری در اختیار سرمایه‌گذاران (خریداران "اوراق مشارکت") قرار می‌دهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تأیید "امین"، "حسابرس" و "بورس" برسد.

ز) ناشر: شرکت پذیرفته شده در "بورس" که به موجب این آیین‌نامه مجاز به انتشار "اوراق مشارکت" می‌باشد.

ح) امین: بانک، مؤسسة بیمه یا هر شخصیت حقوقی مورد تأیید "بورس" که از طرف "ناشر" انتخاب می‌شود تا در راستای حفظ منافع دارندگان "اوراق مشارکت" به ترتیبی که در این آیین‌نامه مقرر است، وظایف محوله را انجام دهد. "امین" و "ضامن" می‌توانند دارای شخصیت حقوقی واحد باشند.

ط) عامل: شخصیت حقوقی‌ای که از طرف "ناشر" تعیین می‌شود تا نسبت به عرضة‌ اولیة اوراق از طریق "بورس"، پرداخت سود علی‌الحساب و قطعی، بازپرداخت اصل مبلغ "اوراق مشارکت" در سررسید، کسر و پرداخت مالیات‌های مربوط و سایر امور اجرایی مرتبط با انتشار اقدام کند. "عامل" و "ناشر" می‌توانند دارای شخصیت حقوقی واحد باشند.

ی) ضامن: شخصیت حقوقی‌ای که بازپرداخت سود علی‌الحساب، اصل مبلغ "اوراق مشارکت "یا بخشی از این وجوه و خرید "اوراق مشارکت" منتشر شده را که در عرضة عمومی به فروش نرسیده است، تضمین می‌کند.

"ضامن" با پیشنهاد "ناشر" و تأیید "امین" تعیین می‌شود. وجود "ضامن" به اختیار "ناشر" است که ضروری است در امیدنامه قید شود.

ک) حسابرس: مؤسسات حسابرسی عضو جامعة حسابداران رسمی ایران که امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی "طرح نوسازی و توسعة شرکت" را تأیید می‌کند و گزارش پیشرفت کار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایه‌گذاری را به اطلاع دارندگان "اوراق مشارکت" می‌رساند حسابرس می‌تواند در عین حال "حسابرس" شرکت "ناشر" هم باشد.

مادة 2. آن دسته از شرکت‌های سرمایه‌گذاری که هدف بنگاه‌داری و مدیریت شرکت‌های سرمایه‌پذیر را دنبال نمی‌کنند و صرفاً به خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار با هدف کسب سود اشتغال دارند، فقط برای طرح تشکیل سبد اوراق بهادار مجاز به انتشار "اوراق مشارکت" نمی‌باشند.

مادة 3. پس از دریافت مجوز انتشار اوراق و امضای قراردادهای عاملیت، حسابرسی، ضمانت (در صورت وجود) و امانت با طرف‌های مربوط و انتشار اوراق و گردآوری وجوه، "ناشر"، "عامل"، "حسابرس"، "ضامن" (در صورت وجود) و "امین" کلیة آثار و تعهدات ناشی از مقررات این آیین‌نامه و قراردادهای فی‌مابین را به‌طور کامل پذیرفته و نسبت به اجرای آن‌ها متعهد می‌باشند.

فصل دوم- ویژگی‌های "اوراق مشارکت"

مادة 4. شرکت‌های پذیرفته شده در "بورس"، طبق مقررات این آیین‌نامه و به‌منظور تأمین قسمتی از منابع مالی مورد نیاز "طرح‌های نوسازی و توسعة شرکت" مجاز به انتشار "اوراق مشارکت" و عرضة آن از طریق "بورس" هستند.

تبصره: "ناشر" اوراق می‌تواند "اوراق مشارکت" را برای یک یا چند "طرح نوسازی و توسعه" منتشر کند.

مادة 5. دارندگان "اوراق مشارکت" به نسبت قیمت اسمی و در طی مدت زمان مشارکت در مجموعة منافع حاصل از اجرای طرح‌های مربوط سهیم خواهند بود.

مادة 6. هر ورقة مشارکت نشان‌دهندة قدرالسهم دارندة آن در موضوع مشارکت است. با عرضة "اوراق مشارکت" رابطة وکیل و موکل بین "ناشر"و خرید اوراق برقرار می‌شود. "ناشر" با اجازة "امین"، به وکالت از طرف خریداران اوراق می‌تواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق جهت اجرای طرح و خرید و فروش هرگونه کالا، خدمت و دارایی مربوط به طرح اقدام نماید. انتقال اوراق به مالکان جدید، به اختیار تفویضی تحت عنوان وکالت خدشه‌ وارد نمی‌کند و این رابطه تا سررسید اوراق بین "ناشر" و دارندگان اوراق نافذ و معتبر است.

مادة 7. عرضة اولیه و دادوستد ثانویه "اوراق مشارکت" فقط از طریق "بورس" امکان‌پذیر است. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار می‌یابند.

مادة 8. سهم‌الشرکه "ناشر" در طرح باید به تشخیص "هیئت پذیرش" معین شود و حداقل 50% کل سرمایه‌گذاری ریالی پروژه باشد.

مادة 9. ارزش "اوراق مشارکت" قابل انتشار برای شرکت‌های پذیرفته شده در "بورس" به تشخیص "هیئت پذیرش" و حداکثر تا 70% ارزش ویژه هر شرکت مجاز است.

مادة 10. میزان اوراق مشارکت قابل انتشار موضوع مادة (17) قانون در هر سال، در ابتدای هر سال توسط شورای پول و اعتبار تعیین و به "بورس" اعلام می‌گردد.

مادة 11. تاریخ، مراحل انتشار، ارزش اسمی، نرخ سود علی‌الحساب و سایر شرایط انتشار "اوراق مشارکت" به پیشنهاد "ناشر" و با موافقت "بورس" و با حفظ شرایط رقابتی بازار سرمایه، تعیین می‌شود.

مادة 12. مصرف وجوه حاصل از واگذاری "اوراق مشارکت" در غیر اجرای طرح‌های مربوط جایز نیست.

مادة 13. "ناشر" می‌تواند "اوراق مشارکت" قابل تبدیل به سهام همان شرکت "ناشر" را منتشر کند. نحوة تبدیل ورقة مشارکت به سهام در امیدنامه مشخص خواهد شد. د رصورت انتشار "اوراق مشارکت" قابل تبدیل به سهام، "ناشر" موظف است ترتیبی اتخاذ کند که به میزان "اوراق مشارکت" قابل تبدیل، اختیار افزایش سرمایه و تبدیل، در دسترس باشد.

تبصره: مابه‌التفاوت سود قطعی و سود علی‌الحساب نیز می‌تواند قابل تبدیل به سهام باشد.

مادة 14. هزینه‌های انتشار "اوراق مشارکت" و سودهای پرداختی به سرمایه‌گذاران، جز هزینه‌های قابل قبول حساب مالیاتی برای "ناشر" است.

فصل سوم- ویژگی‌های "ناشر"

مادة 15. انتشار اوراق مشارکت منوط به آن است که حداقل دو سال از تاریخ پذیرش شرکت در "بورس" گذشته باشد.

مادة 16. شرکت باید حداقل در دو دورة مالی پیش از تقاضای انتشار "اوراق مشارکت" سودآور بوده و به تشخیص "بورس" امکان سودآوری آن در آینده وجود داشته باشد و زیان انباشته نداشته باشد. مادة (32) د رصورت فروش "اوراق مشارکت" منتشر شده از طریق "بورس" در مدت مقرر و یا با دو بار تمدید مهلت عرضه که در مجموع حداکثر به مدت 20 روز کاری است، مجوز برداشت وجوه جمع‌آوری شده توسط "ناشر"، از سوی "امین" صادر خواهد شد.

مادة 17. صورت‌های مالی شرکت طی دو دورة مالی پیش از تقاضای انتشار "اوراق مشارکت" باید به تصویب مجمع عمومی آن شرکت رسیده باشد و سوابق گزارش‌دهی و شفافیت حساب‌های شرکت به تأیید "بورس" برسد.

فصل چهارم- مراحل انتشار و پذیرش "اوراق مشارکت"

مادة 18. متقاضی انتشار "اوراق مشارکت"، باید فرم‌های تهیه شده توسط "بورس" را به همراه گزارش امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی "طرح‌های نوسازی و توسعة‌ شرکت"، تأیید شده از سوی "حسابرس" و اعلام قبولی "عامل"، "ضامن" (در صورت وجود)، "امین" و "حسابرس" به "بورس" تحویل دهد. اسناد یاد شده همراه با اظهارنظر "بورس" حداکثر ظرف یک ماه برای "هیئت پذیرش" ارسال می‌شود.

مادة 19. "هیئت پذیرش" با بررسی مدارک دریافتی و انجام بررسی‌ها و تحلیل‌های لازم، باید ظرف حداکثر یک ماه پس از دریافت گزارش "بورس"، مجوز صدور را صادر نماید؛ یا دلایل مستند عدم اعطای مجوز صدور را اعلام کند.

فصل پنجم- بازار ثانویه و وظایف "بورس"

مادة 20. "هیئت پذیرش" با تحلیل وضعیت شرکت و "طرح نوسازی و توسعه" و بررسی میزان و کیفیت وثایق و تضمین‌های "ناشر"، تا حد ممکن از اجرای موفق طرح، بازپرداخت سود و اصل "اوراق مشارکت" اطمینان حاصل خواهد کرد.

مادة 21. "بورس" موظف است با طراحی نظام معاملات مناسب، اختصاص تابلوهای جداگانه و تجهیز واحدهای پذیرش و نظارت خود، امکان انجام معاملات "اوراق مشارکت" و تبدیل اوراق به سهام را به روشی مناسب فراهم کند.

فصل ششم- وظایف "ناشر"

مادة 22. "ناشر" موظف است بازپرداخت اصل و سودهای علی‌الحساب و قطعی را در سررسیدهای مقرر تعهد کند و وثایق لازم را برای تضمین بازپرداخت اصل و سودهای متعلق به اوراق، در صورت وجود "ضامن" در اختیار وی و در غیر این صورت در اختیار "امین" قرار دهد.

مادة 23. "ناشر" موظف است طبق تعهدات انجام شده، وجوه لازم را جهت پرداخت سود و اصل "اوراق مشارکت"، در سررسیدهای تعیین شده تأمین نماید و برای پرداخت در اختیار "عامل" قرار دهد. هرگونه تأخیر در تأمین منابع فوق، مشمول پرداخت وجه التزام تأخیر تأمین منابع به میزان مقرر در قرارداد عاملیت خواهد شد.

مادة 24. "ناشر" موظف است قبل از عرضة اوراق، سیستم حسابداری استاندارد مورد تأیید سازمان حسابرسی را به‌طور جداگانه و مستقل از سایر عملیات و فعالیت‌های خویش، مستقر و اجرا نماید

مادة 25. "ناشر" موظف است حق‌الزحمة انجام خدمات "امین"، "حسابرس"، "عامل" و "ضامن" (در صورت وجود) را، به ترتیب مقرر در قرادادهای منعقد شده پرداخت نماید.

مادة 26. "ناشر" موظف است اطلاعیه‌های حاوی گزارش وضعیت مالی و عملکرد اجرایی طرح را، در فرم‌های تعیین شده توسط "بورس" که به تأیید "حسابرس" می‌رسد، در مقاطعی که "بورس" تعیین می‌کند و حداکثر هر شش ماه یک‌بار، به "بورس" تسلیم کند و هم‌زمان از طریق سایت شرکت و یا از طریق روزنامه‌های کثیرالانتشار به اطلاع عموم سرمایه‌گذاران برساند.

مادة 27. "ناشر" موظف است پس از اخذ مجوز انتشار "اوراق مشارکت"، نسبت به تهیه و تحویل امیدنامة مورد تأیید "بورس"، "حسابرس" و "امین" اقدام نماید.

مادة 28. "ناشر" موظف است، برای انتشار "اوراق مشارکت" یا اعطای هرگونه امتیاز از قبیل اختیار تبدیل "اوراق مشارکت" به سهام، مصوبة مجمع عمومی سهامداران را اخذ نماید.

مادة 29. "ناشر" موظف است، به‌منظور بررسی طرح از سوی "بورس" حداقل گزارش‌های حسابرسی سه دورة مالی پیش از تقاضای انتشار "اوراق مشارکت" را به "بورس" ارایه نماید.

فصل هفتم- وظایف "ضامن"

مادة 30. "ضامن" ملزم به خرید "اوراق مشارکتی" است که در عرضة عمومی به فروش نرفته است. الزام وی محدود به سقفی است که در قرارداد "ضامن" با "ناشر" درج شده است.

مادة 31. در صورت عدم ایفای تعهدات در سررسیدهای مقرر توسط "ناشر" یا "عامل"، "ضامن" مکلف است با نظارت "امین" از محل وثایق و تضمین‌های نزد خود و براساس ترتیبات مقرر در قراردادهای فی‌مابین اقدام به ایفای تعهدات نماید.

تبصره: در صورت عدم وجود "ضامن" وظیفة فوق بر عهدة "امین" خواهد بود.

فصل هشتم- وظایف "امین"

مادة 32. در صورت فروش "اوراق مشارکت" منتشر شده از "بورس" در مدت مقرر و یا با دو بار تمدید مهلت عرضه که در مجموع حداکثر به مدت 20 روز کاری است مجوز برداشت وجوه جمع‌آوری شده توسط "ناشر" از سوی امین صادر خواهد شد.

مادة 33. در صورتی‌که میزان "اوراق مشارکت" خریداری شده توسط عموم در مدت یاد شده مندرج در مادة (31)، به‌علاوه میزان خرید تعهد شده توسط "ضامن"، کمتر از میزان اوراق منتشر شده باشد، "عامل" موظف است تحت نظارت "امین"، حداکثر طی 20 روز کاری نسبت به استرداد وجوه صاحبان "اوراق مشارکت" اقدام کند.

مادة 34. کلیة وجوه در عرضة اولیه به حسابی واریز می‌شود که تحت نظارت "امین" است.

مادة 35. "امین" مکلف است، پس از حصول اطمینان از وجود قرارداد بین "ناشر" و "عامل"، "ناشر" و "حسابرس"، "ناشر" و "ضامن" (در صورت وجود) و اطمینان از رعایت مقررات و ضوابط حاکم بر معاملات "اوراق مشارکت" نسبت به امضای قرارداد با "ناشر" اقدام کند.

تبصرة 1: در صورتی که "ناشر" و "عامل" شخصیت حقوقی واحد باشند، نیازی به قرارداد عاملیت نخواهد بود.

تبصرة 2: در صورتی‌که "امین" و "ضامن" شخصیت حقوقی واحد باشند، نیازی به قرارداد ضمانت نخواهد بود.

فصل نهم- وظایف "عامل"

مادة 36. "عامل"، "اوراق مشارکت" را برای عرضة اولیه در "بورس" ارایه می‌کند و سودهای علی‌الحساب و قطعی اوراق در مقاطع تعیین شده را با رعایت قوانین و مقررات مربوط پرداخت می‌کند. کسر و پرداخت مالیات‌های مربوط وسایر امور اجرایی از وظایف "عامل" است. "عامل"، رابط بین "ناشر" و "بورس" است و حساب‌های مربوط به انتشار را طبق استاندارد تعیین شده و به شکل مستقل نگه‌داری می‌کند و در فواصل زمانی تعیین شده انتشار می‌دهد.

فصل دهم- وظایف "حسابرس"

مادة 37. امکان‌سنجی فنی، اقتصادی و مالی "طرح نوسازی و توسعة‌ شرکت"، باید به تأیید "حسابرس" برسد.

مادة 38. "حسابرس" موظف است به حساب‌های مستقل و صورت‌های مالی طرح، گزارش پیشرفت کار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایه‌گذاری رسیدگی و نسبت به آن‌ها اظهارنظر کند و نسخه‌ای از اظهارنظر خود را برای "امین" و "بورس" ارسال کند.

مادة‌ 39. "حسابرس" موظف است در صورت مشاهدة هرگونه تخلف، از جمله مصرف وجوه حاصل از واگذاری "اوراق مشارکت" در امور غیرمرتبط با طرح سرمایه‌گذاری، موارد خلاف را به اطلاع "امین" و "بورس" برساند.

مادة 40. سازمان بورس اوراق بهادار مکلف است در پایان هر سال گزارش عملکرد مادة (17) قانون یاد شده را برای اطلاع عموم منتشر نماید.