منبع: اقتصاد ایرانی

1391-10-23

رانت دهی و رانت خواهی و رانت خواری با سیاست های اقتصاد وهمی


نوشته علی شمس اردکانی - رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران :

در اخبار آمده بود که دو جوان سوار بر خودروهای گران قیمت در ساعت یک و چهل دقیقه بامداد یک روز دوشنبه پس از مشاجره با بانوانی " رهگذر " با هم درگیر شدند. اولی به دومی با قمه ضربه زده و دومی اولی را با ماشین زیر گرفت،کشته و گریخته است!! چرا مکافات فرزندان لوس و بی فرهنگ نوکیسه ها را جامعه باید چنین گران پرداخت کند ؟!
مسلما" بررسی جنایی و حقوقی این جنایت حداقل سه وجهی در دیوان قضا و با کارشناسی جنائی انجام میشود. اما ریشه این رویکرد احتمالا" در حربه های اقتصادی بزرگتری نهفته است. جرائمی که مجموعه ای از رانت دهی و رانت خواهی و رانت خواری شروع می شود که دو جوان بیکار بی فرهنگ را به دو اتومبیل چند صد میلیون تومانی و در آمد های کارنکرده میرساند، که آدمی فرهیخته پس از چهل سال کار به نیمی از پول چنین اتومبیلی بعنوان سرمایه روز مبادا دسترسی ندارد. پیشنهاد می شود مقامات دادستانی و بازرسی کل کشور بررسی نمایند دو خانواده ای که برآمدگان آنها چنین رفتاری دارند ثروت هایشان چگونه گرد آورده اند؟ پیش از انقلاب چه داشته اند ؟ و هر سال چقدر کسب حلال کرده اند؟
مسلما" رانت یکی از محصولات اقتصاد تخیلی است که بر اساس وهم در ایجاد رفاه منابع ملی منابع را بجای سرمایه گذاری و تولید صرف رانت های پولی ، وارداتی و انواع قاچاق میکند که ذیلا" به سه نمونه از آنها اشارت می شود:

1- رانت تخصیص و تبدیل دلار رانتی

تخمین ها بر این است که در هفت سال گذشته دویست میلیارد دلار منابع ارزی کشور در اثر سیاستهای وهمی که می خواسته اند با واردات رفاه بیافرینند (نمونه بارز اقتصاد و علم الاجتماع وهمی ) نصیب گروه هایی شده است که با تبدیل آنها به ریال در بازار آزاد و احیانا" با یک گردش در کالاهای وارداتی منابع عظیم از ثروت و نقدینگی بدست آورده اند .

تخمین من بر آن است که حدود چهل میلیارد دلار از این منابع در یک و نیم سال اخیر وارد بازار پولی شده است. یعنی در بازار غیر رسمی ارز هر دلار آن حداقل برای اصحاب این رانت ها 1300 تومان درآمد باد آورده ایجاد کرده است. این پدیده یعنی جهش نقدینگی برای رانت خواران معادل پنجاه و دو هزار میلیارد تومان که تقریبا" معادل دو برابر کل مالیاتهای دریافتی کشور در سال 1390 است. حال چگونه است که دستگاه مالیات کشور که دست از سر حقوق بگیران بر نمیدارند و مدیران بنگاههای تولیدی کشور را یکی پس از دیگری مجازات ، جریمه و ممنوع الخروج میکند از این رانت خبری ندارد!!

جزء کوچکی از این پنجاه و دو هزار میلیارد تومان صرف خرید هزاران اتومبیل گران قیمت وارداتی شده که برخی خانواده های نوکیسه نوعا" آنرا در اختیار دیوانه شهوت و جنایت که در هیکل و صورت آدمی می نمایند قرار داده اند و آنها هم به جان و ناموس شهروندان افتاده اند و در خیابانهای شمالی پایتخت جلوه می کنند.

2- قاچاق سوخت :

درآمدهای ناشی از قاچاق سازمان یافته سوخت به کشورهای همسایه یکی دیگر از منابع ثروت های باد آورده است که ایجاد نوکیسه گان صاحب پول های باد آورده را از مسیرهای نامشروع رقم میزند.

این قاچاقچیان سازمان یافته سوخت پولهای بادآورده را به ثروت های دیگر تبدیل میکنند که جزء اخیر آن ماشین های گران قیمت و زندگی های پوچ در دیگر کشورهاست. اینها با پول شوئی منابع باد آورده را در ایران ودر کشورهای مهاجرپذیر به جلوه میگذارند که مایه بدنامی ایران و ایرانی شده اند .

قاچاق سازمان یافته سوخت ، حسب آخرین گزارش های رسمی وزارت نفت به روزانه هفت میلیون لیتر می رسدکه رانت روزانه این قاچاق معادل حدود چهار میلیون دلار است . اصحاب این تجارت باد آورده درآمد های قاچاق سوخت عمدتا" صرف کارقاچاق دوم می کنند. آنها برای سرعت دادن به تبدیل نقدینگی بیشتر پوشاک و مواد مصرفی را بصورت قاچاق وارد کشور میکنند .طرفه اینکه چون سود قاچاق سوخت بسیار بالاست، کالاهای ترک و چینی خریداری شده خود را به زیر قیمت خرید میفروشند که این گردش مالی صنایع پوشاک و نساجی کشور را به ورشکست کشانده و سالانه حدوده پانصد هزار شغل را در معرض نابودی قرارداده است .

3- توزیع رانت تجاری

دیگر از منابع پول های باد آورده ناشی از تصور وهمی ایجاد رفاه با واردات است که بخش های متعددی از آن کاملا" غیر ضروری است .این توهم از وهم دیگری ناشی میشود که ارزش پول ملی را در قدر مطلق ریاضی نسبت آن با پول کشورهای طرف تجاری ایران می سنجند و عنوان آنرا به غلط "استحکام پول ملی " می نامند.

حال آنکه استحکام پول ملی به جای آنکه در خدمت واردات باشد باید از اشتغال و تولید در کشور دفاع کند و نه از ارزان تمام شدن واردات که بعضا" به رانت های مجوز و انحصار مربوط می شوند. بسیاری برآنند که مجوز های ویژه واردات اتومبیل ، میوه و مواد غذایی جز در مورد یکی دو قلم که در کشور امکان تولید ندارند، منشاء فساد ، کمیسیون خواری و ارتشاء و مالا در آمدهای کار نکرده ای است که در اعمال نو کیسه گان از قبیل جنایت میدان کاج بروز پیدا میکند. برخی برآنند که این دسته از ثروت های باد آورده به حدود سالانه پنج هزار میلیارد تومان می رسد. آیا در کشوری که در آمدهای باد آورده فقط در سه قلم فوق چندین برابر کل مالیات دریافتی کشور است، جنایت در نمایش ثروت های حرام شگفتی آور است ؟ نباید فراموش کرد که این رویکرد ها معلول هستند. علت را در سیاستهای اقتصاد وهمی و بروزهای مرض اقتصاد هلندی/ ایرانی باید جستجو کرد.

همچنانکه پیگیر مجازات قانونی جنایت های بامداد شنبه میدان کاج سعادت آباد هستیم باید دنبال کاری بزرگتر در بازیافت رانت های ناحق باشیم و مهم تر آنکه باید سرچشمه اقتصاد وهمی را خشکاند. اکنون بهنگام طرح لایحه بودجه وقت آنست که از گذشته توبه کنیم و راه رسیدن منابع کشور بدست رانت خواران نوکیسه را ببندیم . باشد که این " نودولتان " را بجای اتومبیل های بنز و بی ام و چند صد میلیونی بر " خر خودشان " بازگردانیم.