یکی از مفاهیمی که در مباحث اولیه اقتصاد وجود دارد قانون تقاضا است.

آیا شیب تابع تقاضا در ایران هم منفی است؟


یکی از مفاهیمی که در مباحث اولیه اقتصاد وجود دارد قانون تقاضا است. طبق این قانون همواره بین قیمت یک کالا و مقدار تقاضا از آن کالا رابطه منفی وجود دارد. در نتیجه هر اقتصاد دانی انتظار دارد که با افزایش قیمت یک کالا مقدار تقاضا از ان کاهش یابد. اما در عمل چنین اتفاقی نمی افتد. برای مثال وقتی یک کالایی مثل مسکن گران میشود، تقاضا برای آن نیز افزایش می یابد. در توجیه این پدیده میتوان دو نکته را متذکر شد:

۱. از بعد روانشناختی، افزایش در تقاضا به نااطمیناتی فرد از سیستم اقتصادی بر میگردد. در واقع به علت انتظارات ناشی از افزایش بیشتر قیمت ها، افراد خرید امروز را به فردا ترجیح میدهند، چرا که ممکن است قیمت ها باز هم افزایش یافته و از محدوده در دسترس خریدار خارج گردند. از این رو نسبت به تقاضای آن کالا روی می آورند.

۲. از بعد اقتصادی هم میتوان از دیدگاه کاهش ارزش پول این پدیده را توضیح داد. همانطور که مشخص است، نگهداری پول نقد، سودی را نصیب فرد نمیکند. از طرف دیگر وقتی تورم در اقتصاد وجود داشته باشد، ارزش پول فرد روز به روز کم شده و وی قدرت خرید خود را از دست میدهد، از این رو در پی حفظ قدرت خرید خود بر خواهد آمد. آسانترین راه برای این کار، خرید کالایی است که قیمت آن برابر با مقدار تورم و یا بیشتر از آن در حال افزایش است. از این رو وی به سمت خرید کالایی مانند سکه یا مسکن روی می آورد. از این رو وی برای حفظ قدرت خرید خود اقدام به افزایش تقاضا از یک کالا نموده است. در نتیجه در اقتصادی که شرایط تورمی دارد، تابع تقاضای کالا ها به سمت بالا منتقل میشود و افزایش در تقاضا معلول از این پدیده میباشد و در نتیجه این جمله «در اقتصاد ایران رابطه منفی بین قیمت و تقاضای کالا نقض میشود»، صحیح نیست.

از اینرو شیب تابع تقاضا در ایران نیز منفی اشت و آنچه باعث میشود که در شرایطی که قیمتها در حال افزایش هستند، تقاضا نیز افزایش پیدا کند، به دلیل انتقال به بالای منحنی تقاضاست.