تابناک

1391-09-11

ایران پا جای پای زیمبابوه می‌گذارد



«استیو هانکه»، از نظریه‌پردازان اقتصاد عملی که به تازگی مباحث، محاسبات و مطالبی پیرامون بروز پدیده تورم حاد در ایران به رشته تحریر درآورده، در آخرین نوشته خود، به میزان عرضه پول در اقتصاد ایران و تأثیر آن بر بروز پدیده تورم حاد اشاره کرده است. وی اقدام مسئولان در پنهان کردن آمار تورم و میزان عرضه پول را گام گذاشتن در راهی می‌داند که زیمبابوه پیش از این آن را پیموده بود.

به گزارش «تابناک»، استیو هانکه در این مطلب آورده است:
از ماه گذشته و هنگامی که برای نخستین بار تورم حاد در ایران را  محاسبه کردم، بار‌ها با این پرسش روبه‌رو شدم که چرا میزان عرضه پول در ایران را [در محاسباتم] مورد اشاره قرار نداده‌ام؛ این پرسش بسیار اساسی است که هیچ جای تعجبی از آن نیست، زیرا به هر حال، تورم بالا و همیشگی در یک کشور، همواره به همراه گسترش بی‌رویه پایه پولی بوده است.

اما درباره ایران و دست و پنجه نرم کردن این کشور با تورم حاد، نمی‌توان به روشنی در خصوص میزان عرضه پول در اقتصاد سخن گفت، زیرا آمار مربوط به میزان عرضه پول در ایران، متناقض و مربوط به گذشته است. در واقع آمار موجود درباره میزان عرضه پول در ایران، چندان در وضعیت کنونی تورم این کشور روشن کننده و پاسخگو نیست.

پس از مارس ۲۰۱۱، ایران مرموزانه از انتشار آمارهای مربوط به میزان عرضه پول در اقتصاد خود سر باز زده و این کار را متوقف کرده است.
از سوی دیگر، مقامات ایران، تصمیم به تغییر تعریف خود از پایه پولی در مارس سال ۲۰۱۰ گرفتند؛ بنابراین، این امر منجر به یک افت ناگهانی در میزان عرضه پول در سیستم بانکی ایران و در نتیجه میزان کل عرضه پول در اقتصاد این کشور شد:

در نتیجه، نگاهی به نمودار عرضه پول در ایران، نشان دهنده یک تناقض کلی در میزان عرضه پول در این کشور است که می‌گوید، از اوایل ۲۰۱۰ افت شدیدی در عرضه پول در این کشور و در واقع یک فشار ضد تورمی در اقتصاد ایران پدید آمده است [که مربوط به‌‌ همان تغییر در تعریف پایه پولی کشور است].

هرچند این آمار قدیمی است، نشان‌دهنده آن است که عرضه پول دولتی در ایران ـ پولی که از سوی بانک مرکزی عرضه و منتشر شده است ـ دارای یکسری زمان یکسان و یکنواخت است و از این روی، این امر به آن معناست که عرضه پول دولتی در ایران با روند نرخ تورم بالا همسان است. در واقع در ایران، پایه پولی تا سالی که عملاً انتشار آمار مربوطه متوقف شده، نشان‌دهنده نرخ رشد ثابت و تعریفی است.

پس از سال ۲۰۱۰ هیچ گزارشی در این باره در دست نیست (به نمودار زیر توجه کنید):

ایران پا جای پای زیمبابوه می‌گذارد و تلاش دارد، آمار مربوط به وضعیت پولی کشور و در نهایت مشکلات تورمی را پنهان نگه دارد؛ اما نرخ ارز در بازار موازی، این اجازه را می‌دهد که به برآوردی موثق و قابل اتکا از وضعیت تورمی ایران برسیم.