دید رایج در تعریف آموزش الکترونیکی این است که در این نوع آموزش استاد و دانشجو از لحاظ زمان و مکان از هم دور هستند و فرآیند آموزش به طور غالب توسط دانشجو کنترل می‌شود و استاد با یک سیستم کامپیوتری جایگزین شده است.

روش‌های قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی


چالش‌ها و ملزوماتی که در آموزش الکترونیکی با آن مواجه هستیم، عبارتند از:
• انعطاف‌پذیری کامل در ارائه سناریوهای مختلف.
• استفاده چندگانه از محتوا با وجود امکاناتی نظیر جست‌وجو، انتخاب جدید و به روز رسانی محتوای موجود.
• قابلیت سازگاری با نیازهای دانشجو، بسته به سطح دانش و اطلاعات مورد نیاز وی.
• نحوه پرداخت که باید بازتاب تقاضای کاربران مختلف، با قابلیت سازگاری محتوای عرضه شده باشد. در حالی‌که دانشجوی مبتدی، احتمالا علاقه‌مند به خرید یک درس کامل بدون محدودیت محتوا است، یک آموزش گیرنده حرفه‌ای، احتمالا به دنبال اطلاعات خاصی است که برای آن حاضر است پول بپردازد. این ملزومات متفاوت نمی‌تواند با یک مدل پرداخت ثابت پشتیبانی شود، بلکه نیاز به روش منعطف تری شامل مدل‌های پرداخت، استراتژی‌های قیمت‌گذاری و سیستم‌های پرداخت مختلف دارد.
در این مقاله برآنیم تا نحوه قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی را با توجه به ادبیات موجود بررسی کنیم.
قیمت‌گذاری محتوای آموزشی در اینترنت
آموزش الکترونیکی در حال گسترش در کره زمین است و تعداد افرادی که در مورد آموزش الکترونیکی چیزی نشنیده‌اند، یا حداقل با مفهوم استفاده از تکنولوژی در آموزش آشنا نیستند انگشت شمار است. امکان آموزش الکترونیکی تقریبا در همه کسب‌وکارها و بخش‌های سازمانی مختلف و همچنین در همه نقش‌های آموزش وجود دارد. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش آموزش خود راهبرنده، آموزش الکترونیکی افزایش بیشتری خواهد یافت. باوجود این حجم از آموزش الکترونیکی که تا کنون اجرا یا برنامه‌ریزی شده است، قیمت‌گذاری آن دشوار است. این کار مانند این است که بخواهیم تعیین کنیم یک الکترون چقدر ارزش دارد. برای برخی کالاها به سادگی می‌توان دید که قیمت‌گذاری چگونه عمل می‌کند. در همه فروشگاه‌ها تخم مرغ‌ها با هم قابل مقایسه هستند. ولی آموزش‌های الکترونیکی نامتجانس هستند.
چرا قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی حیاتی است؟ با ازدیاد دوره‌های آموزش الکترونیکی، موفقیت آنها بر مبنای قیمت‌گذاری آن است. همیشه قیمت منصفانه ای وجود دارد که افراد حاضرند برای هر محصول یا خدمت بپردازند. در نتیجه بر نحوه قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی فاکتورهای متعددی موثرند که شامل تقاضا و تصور از ارزش است. ابتدا به تصور ارزش می‌پردازیم. در حالت کلی افراد برای چیزهایی که برای آن پول می‌پردازند ارزش بیشتری قائلند و پرداخت بیشتر باعث ارزش بیشتر در ذهن می‌شود.
کسی را تصور کنید که بعد از سال‌ها کارکردن یک اتومبیل اسپرت وارداتی خریده است. این شخص همیشه اتومبیل خود را تمیز و سرویس می‌کند. حال فردی را تصور کنید که یک اتومبیل ارزان قیمت دارد. ارزشی که این فرد برای اتومبیل خود قائل است کمتر است. این موضوع چگونه در قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی به کار می‌رود؟ در آموزش الکترونیکی همواره این خطر وجود دارد که قیمتی بیشتر یا کمتر از ارزش ادراک شده اعمال شود.
Cornelia Weggen یک تحلیلگر تحقیقات آموزش الکترونیکی می‌گوید: «آموزش الکترونیکی با کیفیت ارزان قیمت نیست. این تصور غلط وجود دارد که آموزش الکترونیکی ارزان‌تر است و باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود، ولی سازمان‌ها برای آموزش الکترونیکی خوب باید پول بیشتری بپردازند.»
با قیمت پایین ارزش آموزش ادراک نمی‌شود. این باعث نگرانی می‌شود وقتی دست‌اندرکاران آموزش الکترونیکی قیمت‌های بسیار پایین ارائه می‌دهند. این موضوع چه ارزشی برای دانشجو دارد؟ آیا کسی که با چنین پیشنهادی مواجه است، در مورد کیفیت آن مشکوک نمی‌شود؟ اما نقطه ایده‌آلی که در آن قیمت خیلی بالا، یا خیلی پایین نیست، کجا است؟ این موضوع حیاتی است که بتوانیم تحمل بازار را موقع قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی بسنجیم. حال بهتر است به جنبه تقاضا توجه کنیم.
قیمت محصولات بر مبنای عرضه و تقاضای آنها است. این امر در مورد آموزش الکترونیکی نیز صادق است. اگر یک آموزش الکترونیکی با کیفیت، در یک قیمت منصفانه در دسترس باشد و نیازهای مشتریان را برآورده کند، تقاضا برای آن زیاد خواهد بود. متقابلا اگر قیمت زیاد باشد، تقاضا برای آن کاهش خواهد یافت یا به صفر خواهد رسید.قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی در هزاران روش اتفاق می‌افتد. تعدادی از این شیوه‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم.
قیمت به ازای هر صندلی
این روش متداولترین شیوه قیمت‌گذاری آموزش الکترونیکی است. در این روش، هر فرد یا سازمان به ازای هر شرکت‌کننده مبلغی می‌پردازد. مثلا یک جلسه چهار ساعته آموزش الکترونیکی در مورد رهبری، برای هر شرکت کننده هزینه‌ای معادل 89 دلار دارد. همه افرادی که در این درس شرکت می‌کنند می‌توانند این مبلغ را از طریق سازمان خود، یا شخصا پرداخت کنند. تفاوت آنها در تخفیفی است که به سازمان بابت تعداد زیاد شرکت‌کننده‌هایشان اختصاص می‌یابد.
شهریه ورودی ثابت
این روش گاهی مدل ثبت نامی خوانده می‌شود. سازمان‌ها می‌توانند یک مجموعه از دروس آموزش الکترونیکی را با یک قیمت ثابت و یک باره خریداری کنند. در چنین حالتی همه کارمندان در سازمان می‌توانند همه دروس را هر چندبار که بخواهند در یک سال بگذرانند. همچنین تعداد بالای شرکت‌کنندگان می‌تواند نقطه شروع خوبی برای مذاکره بر سر قیمت باشد.
پرداخت تدریجی
با این روش قیمت‌گذاری، دروس در دسترس هستند و سازمان‌ها یا افراد تا زمانی که آنها را نگذرانند موظف به پرداخت شهریه نیستند. در برخی موارد افراد موقع ثبت نام درس این شهریه را می‌پردازند و در موارد دیگر هنگام گذراندن واحد. این حالت می‌تواند منجر به استفاده رایگان از درس، با پاس نکردن واحد شود.
به ازای هر سرور
برخی فراهم کنندگان آموزش الکترونیکی مجوز محتوایشان را به سرور می‌دهند و شرکت‌ها می‌توانند برای تعداد سرورهای مورد استفاده‌شان پول بپردازند.
رایگان
آموزش الکترونیکی مجانی؟ بله، به طور قطع این یک روش قیمت‌گذاری است که با استفاده از اینترنت همخوانی دارد. همان طور که می‌توان از سایت گوگل به طور رایگان استفاده کرد، یا به دیگر خدمات رایگان در اینترنت دست یافت، آموزش الکترونیکی رایگان نیز یک شاخه طبیعی از این گونه خدمات است.
پرداخت برمبنای زمان
برخی روش‌های قیمت‌گذاری بر مبنای زمان صرف شده در یک جلسه آموزش است. یک واحد مدیریت می‌تواند ساعتی 45 دلار و یک درس آی تی می‌تواند ساعتی 125 دلار قیمت داشته باشد. حال که تعدادی از مدل‌های قیمت‌گذاری اصلی را بررسی کردیم، سوال این است که کدام مدل بهتر است؟ این سوال مشابه این است که بپرسیم کدام اتومبیل در بازار بهتر است. برای پاسخ به این سوال باید مشخص کرد که با استراتژی آموزش الکترونیکی سازمان تلاش می‌کند به چه چیزهایی دست یابد و باید اقتضائات کسب‌وکار و محیط عملیات را بررسی کرد. همه مدل‌های قیمت‌گذاری نقاط قوت و ضعفی دارند. پس باید گزینه‌ای را در نظر گرفت که اهداف شما را بهتر پشتیبانی می‌کند.