منبع: |
تابناک |
تاریخ: |
1390-01-28 |
جزئیات روشهای تقلب و پشت صحنه فارکس یک کارشناس بازار سرمایه با ارزیابی تاریخچه فارکس در ایران و بررسی فعالیت آن، به ابعاد و زوایای پنهان فارکس پرداخته و درباره نرمافزارهای فارکس مباحث جالبی را مطرح میکند. بابک پانیران کارشناس بازار سرمایه در گفتوگوی تفصیلی با خبرنگار فارس با ارزیابی تاریخچه فارکس در ایران و بررسی فعالیت آن، به ابعاد و زوایای پنهان فارکس پرداخته و درباره نرمافزارهای فارکس مباحث جالبی را مطرح میکند. این کارشناس بازار معتقد است: فارکس فعالیت هرمی ندارد اما از حضور هرمیها سود برد. پس از انهدام 410 دفتر شرکت هرمی کوئست در تهران از این موقعیت در سایه بودن استفاده کرد و ضمن برائت از هرمیها به تصور خود از برخورد گریخت. پانیران میگوید: در بررسی شکایات مالباختگان متوجه میشویم که اساساً موضوع معامله و خرید و فروش روی یک دموی نرمافزاری صورت گرفته است. یعنی اینکه صرفاً با فریب مشتری یا مخاطب پول را از او گرفتهاند و به جیب زدهاند و در یک نمایش صرفاً نموداری به مخاطب چنین القا میکنند که شما این معامله را تحت این شرایط باختهاید. در حالی که ساز و کار بورس و سنجش نوسانات بهراحتی در تهران قابل ارائه است به چه دلیل این چنین افسار گسیخته افراد به ترویج معاملاتی آن هم در قالبهای موهوم بدون پشتوانه و توأم با ضرر بیش از 90درصد میپردازند؟ گفتوگوی مشروح با این کارشناس مسائل اقتصادی و بازار سرمایه را با هم میخوانیم. * فارکس چیست؟ در دانشنامه جهانی ویکیپدیا این گونه تعریف شده است: فارکس (FOREX) اصطلاحی است برگرفته از دو کلمه Foreign Exchange که به معنی تبادلات ارزهای خارجی است. در واقع فارکس بازار تبدیل یک ارز به ارز دیگر است. یا به قولی فارکس بازار جهانى خرید و فروش ارز است. در ادمه تعریف با کلمات جالب و اغواگری مواجه میشویم: فارکس بزرگترین، کاراترین، پویاترین و جذابترین بازار مالی در جهان با حجم تبادلات روزانه بیش از 3 تریلیون دلار براساس آمار سال 2007 میلادی است. دقیقاً مشابه عملکرد شرکتهای هرمی که برای خود تاریخچهای از بازاریابی شبکهای را برای مشروعیت خود ذکر میکنند فعالان این عرصه نیز تاریخچه مفصلی برای فارکس تعریف میکنند که شامل، مبادلات پایاپای، پیدایش پول، قانون برتون وودز، مبادلات آزاد ارزها و در نهایت تحولی که اینترنت در مبادلات ایجاد کرد، است. این تاریخچه بسیار شبیه تاریخچه بازاریابی شبکهای است که شرکتهای هرمی برای فعالیت کلاهبرداری خود به عاریه میگیرند و خود را شبکهای مینامند. جالب است که در نوع ابزار که اینترنت است و این که این مبادلات از طریق اینترنت و به قصد سهولت معاملهگران و با سرعت انجام میشود نیز این دو فعالیت مشترکند.در این تاریخچه سیستم مالی و ارزی کشورهای عمدتاً اروپایی سیستم کاملاً باز و بر اساس قاعده عرضه و تقاضا معرفی میشود که بیشتر یک ادعای تبلیغاتی به نظر میرسد و خود جای بحث و بررسی فراوان دارد. شروع عمل در این بازار از طریق یک بروکر انجام میشود. برای ورود به بازار شبیه بازارهای بورس لازم است برای خود کارگزار تعیین کنید. این کارگزار، "بروکر " نامیده میشود. در بررسی بروکرها نکات جالبی به چشم میآید. بروکر به نوعی واسطه شخص و بازار است. * به طور اجمالی به ظهور و فعالیت فارکس در ایران بپردازید و توضیح دهید؟ عبارت فارکس در حدود 10سال پیش اولین بار وارد ایران شد. در سال 1380 نخستین شرکت فعال در فارکس در خیابان خالد اسلامبولی و با یک دفتر وسیع و تعداد زیادی کارمند شروع به کار کرد. با توجه به حجم بالای فعالیت این شرکت و وعدههای فراوان سود دهی و همینطور نو بودن و جذابیت این موضوع، مشتریان فراوانی جذب این شرکت شدند. پس از مدتی و با متضرر شدن عدهای از هموطنان، این شرکت برچیده شد. اما با توجه به نحوه عمل و این که قراردادها یک جانبه بسته شده بود و عدم شناخت افراد از این فعالیت، همه فکر میکردند در بازار بین المللی متضرر شدهاند. تا آنجا که میدانیم هیچ پرونده قضایی در این مورد تشکیل نشد. در مرحله دوم برخی بازماندگان این شرکت تصمیم به ادامه این فعالیت گرفتند. این گروه شامل کارمندان، شاگردان آموزش دیده و برخی سرمایه گذاران متضرر بودند که اکنون تلاش میکردند با ادامه فعالیت و آموزش و جذب سرمایههای دیگران درآمدی کسب کنند. در این مرحله چند شرکت به وجود آمدند. در این میان برخی شرکتها اقدام به تبلیغات گسترده و همه جانبه کردند. یکی از این شرکتها در صفحات داخلی یک روزنامه اقتصادی هر روز به طور کامل مطالبی را منتشر میکرد که این حجم تبلیغات کم سابقه بوده و هست. در این دوره خلاءهای قانونی و عدم شناخت عامه مردم از این فعالیت موجب یکهتازی این شرکتها شده بود. در نهایت با چندین اطلاعیه که از جانب بانک مرکزی در سال 83 به مردم هشدار میداد این دوره به پایان رسید. * مرحله بعدی فعالیت فارکس در ایران چگونه بود؟ این چرخه ادامه پیدا کرد. در دور سوم، شاگردان این شرکتها و کارمندان جداشده و سرمایهگذاران متضرر، شرکتهای جدیدی ایجاد و اقدام به جذب سرمایههای مردم کردند. این دوران، دوران ایجاد شرکتهای جدید به صورت قارچی بود. این دوره مصادف است با بالا گرفتن حجم عملیات شرکتهای هرمی و به خصوص کوئست و مطرح شدن مسائلی چون تجارت الکترونیک و بازاریابی شبکهای و سوءاستفاده از این نامها. در این دوره در برخی مقاطع فارکس زیر سایه هرمیها مخفی میشود .برخی اوقات هرمیها از همین نام جعلی هم سوءاستفاده میکنند و این خود به مطرح شدن فارکس کمک میکند. در یکی از همایشهای شرکت هرمی گالف، فردی خود را عضو تیم فارکس ایران! معرفی کرده و در مورد فارکس صحبت میکند و با تشریح این که میتوان از این بازار حتی روزی 100%سود کسب کرد در خدمت هرمیها قرار میگیرد و به این ترتیب است که هرم گالف توجیه میشود. دوره آخر دوره یک تا یک و نیم سال اخیر است. در دورههای اخیر، فارکس از حضور هرمیها سود برد. در حالیکه زمان انهدام و ضربه زدن, از این موقعیت در سایه بودن استفاده کرد و ضمن برائت از هرمیها به تصور خود از برخورد گریخت. این دوره آخر را باید دوره بلوغ این موجود ناخلف دانست. شکل کار بسیار به روز و پیشرفته است، شرکتهای فراوانی با عناوین دهان پرکن فعالیت میکنند. مصاحبههای تلویزیونی و همین طور روزنامهها، شرکت در نمایشگاههای مختلف، برگزاری سمینار و کلاسهای مختلف در دانشگاهها و پارکهای فناوری، مجوز از فنی حرفهای و ... * ارزیابی شما از فعالیت 10 ساله فارکس در ایران و دورههایی که درباره آن بحث کردید، چیست؟ در دوره اول موضوع فعالیت فقط نمایندگی بروکر خارجی و البته آموزش بود.که هر دو فعالیت بدون ریسک و با سود خوبی بوده و هستند.(تمرکز روی این دو فعالیت بدون ریسک تا به امروز الگوی فعالیت اکثر شرکتها بوده است.) در دوره دوم علاوه بر این دو بخش برخی شرکتها شروع به اقدامات مشکوکی مثل گرفتن نمایندگی انحصاری از بروکرهای خارجی کردند که جای سوال و ابهام بسیار داشت. در نهایت با بررسی شرکتهایی که ادعای نمایندگی انحصاری میکردند مشخص شد این شرکتها و اشخاص با خرید یک نرم افزار و پلاتفورم نرمافزاری و اجاره یک سرور اقدام به کلاهبرداری از هموطنان کردهاند. * فعالیت اشخاص و شرکتها در فارکس چگونه است و از چه روشهایی بهره میبرند؟ در واقع فعالیت اشخاص و شرکتها در فارکس در چند بخش خلاصه میشود که شامل آموزش، نمایندگی بروکر خارجی، فروش سیگنال و اکسپرت و عملیات بروکری است. در بخش آموزش؛ با توجه به این که اکثر آنها یا در شرکتهای دیگر شاگرد بوده و آموزش دیدهاند و اکنون با تصورات واهی تصور میکنند که خود استادند و این نکته که کم ریسکترین و راحت ترین درآمدها در این وادی با آموزش دیگران به دست میآید اقدام به آموزش میکنندو در این راه از چاپ کتاب نرم افزار و سیدی نیز بهره میبرند. روش بعدی نمایندگی بروکر خارجی است، یکی از راههای کمریسک فعالیت شرکتها در فارکس نمایندگی بروکرهای خارجی است. بروکر به ازای جذب مشتری بخشی از سرمایه اولیه را به نماینده میدهد ( مشابه سود بازاریابی مستقیم هرمیها) و در ازای هر بار معامله کمیسیونی از اصل سرمایه سرمایهگذار میگیرد که بخشی از آن به نماینده پرداخت میشود (مثل سود بازاریابی غیر مستقیم هرمیها).طبیعی است که شرکتها و اشخاص داخلی به دنبال بروکرهایی میروند که بخش بیشتری از درآمد را به نماینده پرداخت کنند و بروکرهای غیر قانونی یا در جه 4 و 5 و پایینتر حاضرند تن به این عمل دهند و نماینده نیز در مقابل وی را قانونی و صالح جلوه داده و این چرخه بین نماینده و بروکر تا زمان ورشکستگی سرمایه گذار مرتب ادامه دارد. * روشهای فروش سیگنال و اکسپرت و عملیات بروکری را هم توضیح دهید؟ سیگنال عبارتست از اعلامی که به معاملهگر می گوید اکنون چه کالایی را بخرد یا بفروشد. برخی شرکتها با ادعاهای عجیب و اغواگر سعی در متخصص نشان دادن خود دارند و اقدام به فروش سیگنال میکنند .مثلاً ادعای ماهی 1000 پیپ سود یعنی 10 برابر سود. حال این سوال مطرح میشود اگر این سیگنال این چنین سود ساز است چرا شرکت زحمت اجاره محل و ثبت شرکت و آموزش و حتی جذب مشتری برای سیگنال خود میکند .کافی است با یک وام صد میلیونی در عرض یک سال چندین میلیارد سود کسب کند! اکسپرت نرم افزارهای کمکی معاملات هستند در واقع نرم افزارهای معاملات هوشمند. که سوال قبلی اینجا نیز جای پرسش دارد. عملیات بروکری(واسطه گری) نیز اوج فعالیت یک شرکت در فارکس است، در واقع شرکت با خرید یک نرمافزار و پلاتفورم خود جای بروکر مینشیند.این عملیات در دو شکل انجام میشود: با ثبت یک شرکت صوری خارجی و اجاره یک تلفن در آن کشور خارجی خود را نماینده انحصاری آن معرفی میکنند و مبالغ دریافتی از مردم را خود دریافت میکنند. روش دیگر هم به این شکل است و اخیراً با انفعال دستگاههای مسئول، خود را نماینده بروکر خارجی معرفی نمیکنند بلکه مدعی هستند که بروکر ایرانی هستند. * پس با این حساب در فارکس همه بازنده هستند؟ در این بازار پول تولید نمیشود و جمع جبری آن با جمع سرمایه شرکت کنندگان برابر است پس باید جمع صفر باشد. اما با توجه به حق کمیسیونهای کلانی که بروکر اخذ میکند جمع جبری بازی منفی میشود. این به این معناست که سود هرکس حاصل ضرر شخص یا اشخاص دیگری است به علاوه کمیسیون بروکر که از دو طرف معامله دریافت کرده است.در واقع بر همین اساس بین منافع معاملهگر و سرمایهگذار و طرف مقابل،بروکر، تضاد منافع وجود دارد یعنی سود هر طرف زیان طرف مقابل است،این یعنی بروکر برای سود و بقا دست به هر فعالیتی میزند و از هر ابزاری استفاده میکند. هایرونی موس اقتصاددان دانشگاه ایلینویز در تحقیقی که چند سال پیش انجام داد به نتایج جالبی رسید که امروز به نام تئوری هایرونی موس شناخته میشود، موس معتقد است؛ داد و ستد منجر به سود برای برخی از معاملهگران اتفاق افتاده است اما در اکثر موارد معاملهگران حرفهای سود خود را از معاملهگران غیرحرفهای دریافت کردهاند و مبلغ آن را به واسطهها (بروکرها) برای ادامه معاملات پرداختهاند. جمع جبری فعالیت در فارکس همیشه منفی است و نتیجه فعالیت منجر به ضرر سرمایه گذاران میشود و مشتری فارکس در این قمار 100 درصد بازنده است. * بروکرها در فارکس نقش مهمی دارند، در این باره توضیح دهید؟ همانطور که میبینید بر اساس این تئوری که اساس بازارهای سوداگرانه چون فارکس است سود اصلی را در این بازار همواره بروکر میبرد و دیگران چه آماتور و چه حرفهای محکوم به شکست هستند، چون بازی با جمع جبری منفی مواجه است تلاش معاملهگران حداکثر برای بقاء است و نه کسب سود. به همین دلیل است که در موج اخیر این جریان شرکتهای داخلی تلاش میکنند خود را بروکر معرفی کنند یا عمل بروکر را انجام دهند. در یکی از پروندههای مفتوح در دادسرا دو جوان زیر 30 سال با ثبت یک شرکت در انگلستان و اجاره یک خط تلفن و سپس ایجاد یک سایت به زبان انگلیسی یک ظاهراً بروکر را ایجاد و سپس نمایندگی انحصاری آن را به خود میدهند و سالها با این روش کلاهبرداری میکردند. یکی دیگر از این شرکتها تا چند سال قبل به کار واردات دستگاههای گنج یاب اشتغال داشته اما ظاهراً متوجه شده که گنج همین جاست و با حجم تبلیغاتی بالایی شروع به فعالیت کرده است. برخی شرکتهای داخلی نیز دانسته یا نادانسته این خدمت را در ازای شراکت در سود برای شرکتهای خارجی انجام میدهند. روشهای فریب شرکتهای داخلی عموماً در چند محور انجام میشود:جلب اعتماد سرمایه دار با ترفندهای مختلف، وعده سود بالا، اطمینان به این موضوع که ریسک بسیار پایین و در کنترل است، ثبت یک نام تجاری در خارج و ادعای خارجی بودن و ادعای بروکر بودن آن هم بدون داشتن هیچ مجوزی. * بروکرهای این بازار چه کسانی هستند؟ یک نمونه سکسو بانک(saxo bank) است، بر اساس اطلاعات سایت الکسا بیشترین بازدید از این سایت از کشور گرجستان است. این بروکر به دلیل تحریمها با اشخاص ایرانی کار نمیکند. یکی از بروکرهای مورد علاقه ایرانیان ACM است. بر اساس اطلاعات، بعد از کشور روسیه، ایران بیشترین بازدید کننده را از این سایت دارد. جالب است بدانید کشور سوئیس بر خلاف تصورعامه در بحث مالی و مجوزهای مالی بسیار ضعیف بوده و به راحتی میتوان یک مجوز بانک در این کشور تهیه کرد. یکی دیگر از این بروکرها www.windsorbrokers.biz است، این بروکر مدعی است در قبرس ثبت شده و از این حیث بسیار جالب است. حتماً شرکتهای فراوانی را که مدعی ثبت در قبرس هستند میشناسید. به نظر میرسد قبرس محل مناسبی برای آدرسهای جعلی و پولشویی و فرار مالیاتی است. بیشترین بازدید کننده از این سایت از قبرس، مصر و ایران هستند. شرکت فیبو گروپ از بروکرهای مورد علاقه ایرانیان است. این بروکر مدعی است روسی است در انگلستان دفتر دارد، در بررسی مشخص شد بیشترین بازدید از سایت این بروکر از ایران، آلمان و ویتنام هستند. این که این بروکر از انگلستان یا روسیه بازدید کننده چندانی ندارد جای سوال است. دقیقاً مشابه عملکرد شرکتهای هرمی که تلاش میکنند وجهه اجتماعی کسب کنند برخی سایتهای فعال فارکس نیز چنین رویهای دارند. حال سوال این است چطور این تجارت چند تریلیون دلاری بیشترین مراجعه و بازدید را از کشورهایی مثل ایران، اتیوپی و قبرس دارد. و چگونه است که کشورهای با اقتصاد قدرتمندتر مثل ایالات متحده، سوییس، فرانسه,چین و ... در آن نقش کمتری دارند؟ آیا نقش ما در اقتصاد یک جانبه جهانی بیشتر از این کشورهاست؟ اگر این یک تجارت بین المللی است چرا سهم کشورهای با اقتصاد باز کمتر از ماست؟ * این در حالی است که کشورمان تحریم است؟ دقیقاً، با افزایش تحریمهای اقتصادی علیه کشور، معمولاً شرکتهای خارجی در تجارت و به خصوص در بحثهای مالی سختگیری و حتی ممانعتهای فراوانی در کار کردن با هموطنان دارند. حال این سوال به ذهن میرسد چگونه است که این عملیات مالی بدون بحث تحریم به جز در یکی دو مورد در حال انجام است؟ آیا فقط در مورد فارکس و خروج ارز از کشور تحریمها حذف شدهاند؟ تنها پاسخ منطقی از دو نکته پرده بر می دارد: عملیات سازمان یافته در جهت ضربه زدن و این عمل یک عمل کلاهبرداری است که دور از چشم نهادهای نظارتی کشور مربوط انجام میشود، در واقع بخش مربوط به ایرانیان با یک تشکیلات مجازی و بدون حضور واقعی و تنها با یک نرم افزار شبیهساز و اجاره یک سرور انجام میپذیرد. * بحث بروکرها ناتمام ماند، در این باره بیشتر توضیح دهید؟ هر بروکر برای خود تعدادی شرکت بازاریاب دارد که اصطلاحاً IB نامیده میشوند یا به قولی INTRODUCER BROKER یعنی معرف بروکر. در واقع اشخاص یا شرکتهایی که برای شرکت مادر اقدام به جذب سرمایه یا سرمایه گذار میکنند، چیزی مشابه لیدرهای شرکتهای هرمی. حال سوال این است منفعت این شرکتها چیست؟ و محل درآمدشان از کجاست؟ و اصولا نفع این شرکتها در انجام این عمل چیست؟ این شرکتها از دو یا سه راه منتفع میشوند: در ابتدای سرمایه گذاری، شرکت مادر بخشی از سرمایه شخص سرمایهگذار را به نماینده خود پرداخت میکند. این سهم معمولاً از 5 تا 20% متغیر است. این امر مشابهت بسیاری به پورسانت اولیه پرداختی شرکتهای هرمی در تشویق عضوگیری جدید دارد. یا شرکت مادر بخشی از پورسانت دریافتی بابت معاملات را به نماینده پرداخت میکند. این مبلغ معمولا بین 5 تا 50% پورسانت دریافتی است. این سود نیز مشابه پورسانت معرفی اعضای غیرمستقیم در شرکتهای هرمی است با این تفاوت که آنجا بابت عضویت جدید است و اینجا بابت معامله جدید، در شرکتهای هرمی تعداد اعضای بیشتر تشویق میشود و اینجا تعداد معاملات بیشتر، اما هدف یکی است: منفعت بیشتر شرکت مادر و نماینده وی. بنابراین سود نماینده در معرفی بروکری است که پورسانت بیشتری به وی پرداخت میکند. روش سومی هم وجود دارد که توضیح خواهم داد که تحت عنوان نرم افزار معاملاتی است. * در فارکس به موضوع آموزش تأکید فراوانی میشود، هدف چیست؟ یکی دیگر از نکات جالب روی آوردن سایتهای ایرانی به آموزش این امر می باشد. در واقع هرکاری برای شروع نیاز به آموزش دارد. متاسفانه برخی دانشگاههای رسمی و کارگزاریهای رسمی بورس نیز نه به قصد آگاهسازی و نه به قصد آموزش بلکه به قصد سودجویی و ترغیب افراد به حضور در فارکس اقدام به برگزاری کلاسهای آموزش کردهاند. برخی سایتهای ایرانی امروزه محل درآمد خود را در برگزاری دورههای آموزشی و چاپ کتابهایی با موضوع فارکس و برگزاری سمینار و کارگاههای آموزشی قرار دادهاند. این دورههای آموزشی هزینه های گزافی را شامل میشود، معمولاً دورهها در چند سطح مقدماتی و پیشرفته برگزار میشوند و هزینه آن از چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متفاوت است، در این آشفته بازار مدعیان فراوانی به چشم میخورند. در بررسی مقدماتی مشخص میشود تاکنون هیچ دوره رسمی یا دانشگاهی برای آموزش این امر برگزار نشده است و اشخاص آموزش دهنده عموماً اشخاصی هستند که تا چند روز پیش خود آموزش میدیده اند و امروز خود را استاد مینامند و دانسته یا نادانسته در جهت منافع نامشروع دیگران، هموطنان خود را فریب میدهند. * معاملات فارکس چگونه انجام میشود؟ در فارکس قرار است شما ارزهای مختلف را در مقابل هم خرید و فروش کنید تا از اختلاف قیمت آنها سود ببرید. در واقع شما به طور مثال دلار را با پوند عوض میکنید تا با بالا رفتن قیمت پوند یا پایین آمدن دلار سود کسب کنید. برای این کار از طریق اینترنت و یک نرمافزار تحت وب عمل میشود. برای این عمل از نرم افزارهای مختلفی استفاده میشود. یکی از معروفترین این نرمافزارها meta trader نام دارد، که شرکت روسی metaquotes آن را میفروشد. در بررسی سایت این شرکت مشخص شد بیشترین بازدیدکنندگان این سایت از کشورهای قبرس، برمودا، غنا و اردن هستند. در واقع پرطرفدارترین نرم افزار معاملات فارکس بیشترین طرفدار را در این کشورها دارد که خود جای سوال و تعجب است. این نرم افزار دو بخش دارد یک نسخه مربوط به معاملهگر یا client و یک نسخه مربوط به شرکتهای کارگزاری. نسخه معاملهگر به راحتی و به صورت رایگان دانلود شده و با اتصال به اینترنت و یک کارگزار قیمتها را عرضه میکند. اما درآمد اصلی این شرکت از فروش نسخه کارگزاری است که شامل یک نرم افزار به قیمت حدوداً چند هزار دلار و یک وب سرویس قیمت فارکس با اجاره ماهیانه 200 تا 300 دلار و برای راهاندازی این موارد یک سرور که اجاره ماهانه حداکثر چند صد دلار دارد کفایت می کند. یعنی با یک هزینه اولیه چند هزار دلاری و هزینه ماهیانه چند صد دلار اکنون شما میتوانید به عنوان یک بروکر بازارساز عمل کنید یعنی مشتری بگیرید، قیمت بدهید و ... این دقیقا این عملی است که بروکرها در اکثر حالات و حداقل در مواجهه با مشتریان ایرانی انجام میدهند. * بحث ضریب اهرم در فارکس جالب توجه است؟ یکی از امکانات بسیار خطرناک در این بازار leverage یا ضریب اهرم است، به طور مثال شما 1000 دلار از سرمایه خود را برای یک به اصطلاح معامله وارد بازار میکنید. بروکر به شما میگوید شما میتوانید یک معامله 100 هزار دلاری انجام دهید یعنی اهرم شما 1:100 است و این را از امکانات خود ذکر میکند. اما در عمل این تنها پورسانت دریافتی بروکر است که 100 برابر شده است. یعنی در حالتی که همه چیز حتی اعتبار شما مجازی است. تنها یک امر واقعی است که سرمایه شما به طور واقعی و نه مجازی در اختیار بروکر است و از طریق این معامله صوری فقط یک اتفاق حقیقی افتاده و پورسانت پرداختی شما به بروکر 100 برابر شده است. نکته جالب توجه دیگر این است که بنابر ادعای خود فعالان این بازار بیش از 90% شرکت کنندگان در این بازار سرمایه خود را از دست میدهند. شاید این اغراقآمیز است اما احتمالا معنای دیگر این سخن این است که همه کسانی که وارد این بازی میشوند 90% سرمایه خود را از دست میدهند. این امر مشابهت بسیاری به وضعیت اعضای شرکتهای هرمی دارد که بیش از 90% اعضا سرمایه خود را از دست میدهند و تنها عده معدودی به سود میرسند. حال در چنین حالتی 100 برابر کردن معاملات تنها یک مفهوم دارد و آن سرعت بخشیدن به این روند سقوط است. برخی بروکرها این رقم را تا 1000 برابر نیز افزایش میدهند. * در صحبتهایتان به اصطلاح دمو(DEMO) اشاره کردید، منظور شما چه بود؟ در فارکس اصطلاحی داریم به نام حساب دمو، در واقع هر شخصی میتواند به طور رایگان یک حساب مجازی افتتاح کند و به طور مجازی سود یا زیان را تجربه کند. نکته جالب اینجاست که اکثر شرکت کنندگان بازار در حساب دمو به راحتی سود میگیرند و در مدت کوتاهی سرمایه فرضی را چند برابر میکنند. در واقع حساب دمو حکم طعمهای را دارد که برای جلب سرمایه گذار عمل میکند اما وقتی به طور حقیقی سرمایه گذاری میکند در عرض چند روز یا حداکثر چند هفته کل حسابش را از دست میدهد.حال سوال این است چه تفاوتی بین دمو و حساب واقعی وجود دارد که در اولی همه برنده و معاملات شیرین و در حساب واقعی همه بازنده میشوند؟ و سوال بعدی این است: در بازاری که 95% شرکت کنندگان بازنده هستند چه نیازی است به زحمت بروکر برای اتصال مشتری به بازار! و اصولاً مشتری از کجا متوجه خواهد شد این حساب یک شبیه سازی است یا یک معامله واقعی در بازار جهانی؟ در حساب دمو به طور مجازی و بدون پرداخت وجه شما میتوانید وارد بازار شوید و یک حساب فرضی باز کنید و از طریق نرم افزار شبیه ساز شروع کنید به معامله. عملی که دقیقاً مشابه حسابهای ظاهراً واقعی انجام میدهید. حال سوال این است که از کجا میتوان تشخیص داد که حسابی که اکنون با آن کار میکنم واقعی است یا شبیه سازی شده؟ حسابی که بابت آن سرمایهام را دادهام چطور؟ اصولا در بازاری که 90% بازنده هستند چه نیازی است که بروکر حساب واقعی باز کند و معاملات واقعی برای شما ترتیب دهد؟ در حالی که با یک شبیهسازی شما را سرگرم میکند و از 100% عایدی که به حسابش ریخته شده 10% سود را بدهد و با یک حساب سرانگشتی 90% سرمایه افراد به عنوان درآمد خالص نصیب بروکر میشود. حال که بازار مجازی است اصولاً چه دلیلی دارد که بروکر قیمت واقعی را در زمان و لحظه واقعی اعلام کند؟ چرا که سود او در گرو زیان شماست و سود شما یعنی زیان بروکر. پس قیمتها را در برنامه شبیه ساز دستکاری و با مختصر دستکاری چون از امکاناتی مانند ضریب اهرم نیز استفاده میکند، سرعت سقوط شما را تسریع میکند.در واقع قیمتی که شما میبینید ممکن است اختلافات ناچیزی در قیمت و فاصله زمانی با قیمت واقعی داشته باشد که این فرصت را به بروکر میدهد. در واقع بروکر رقیب شما است و طرف مقابل معامله شما فقط یک نفر است:خود بروکر * بازار خرد فارکس اصطلاحی است که اغلب اوقات مطرح است، موضوع چیست؟ فارکس بازار بین بانکی است که عملاً برای ارتباطات ارزی فعالیت میکند.چیزی که امروز این شرکتها با نام فارکس به مشتریان خرد عرضه میکنند به شرط صحت و درستی همه بخشها OFF EXCHANGE RETAIL FOREX نام دارد. در واقع بخشی به نام بازار خرده فروشی خارج از بورس فارکس، جالب اینجاست که این عملیات خرده فروشی در برخی کشورها ممنوع است. حتی در کشوری مثل تایلند! این بخش از بازار حجمی کمتر از 5% بازار را در اختیار دارد، در واقع ادعای حجم معاملات چند تریلیون دلاری در روز فریبی بیش نیست و در حقیقت حتی خود بانکهای عامل مثل دوچ بانک سرمایه خود را در معاملات وارد نمیکنند و سود و درآمد خود را از کمیسیون معاملات به دست میآورند. در واقع بر خلاف ادعاهای زیاد، بانکهای تجاری سرمایههای خود را وارد این بازی نمیکنند و اگر هم وارد بازی میشوند با هدف کسب کمیسیون است. بانک مرکزی خودمان نیز حضور بانکهای داخلی را در این بازار ممنوع کرده است. روش معاملات در بازار بین بانکی از طریق ترمینالهایی مثل رویترز و بلومبرگ است، بانکهای داخلی ما عموماً از ترمینال رویترز استفاده میکنند. در این بازار مراتب مختلفی وجود دارد که به ترتیب: سرمایه گذار و معامله گر خرده، نماینده بروکر، بروکر یا بازارساز واسطه، کانتر پارت و تأمین کننده نقدینگی و بروکر اصلی یا بانک صاحب ترمینال یا خط اعتباری است، البته حضور نماینده بروکر اجباری نیست و تازه همه اینها به شرط صحت و عدم سوء نیت است. در واقع در یک سیستم سلامت همه تلاش میکنند تا به ترمینال بانکی منتقل شوند اما همانطور که میبینید برای رسیدن به ترمینال بین بانکی باید از موانع زیادی گذشت که مهمترین آن بروکر است. درواقع بروکر تلاش میکند همه سود را تا آنجا که میتواند خود دریافت کند. در این بازار بیش از 95%شرکت کنندگان خرد بازنده هستند و چون بازار با بازی جمع منفی اداره میشود اگر خود بروکر طرف مقابل معامله قرار گیرد این سود به او تعلق میگیرد. بنابراین به جای انتقال معامله به بازار، خود طرف معامله (کانترپارت) میشود و علاوه بر کمیسیون، سود حاصل از زیان طرف مقابل را نیز کسب میکند. در این سیستم سود اصلی با بروکر است به همین دلیل بروکر تلاش میکند خود در مقابل معامله گر قرار گیرد و علاوه بر کمیسیون، سود حاصل از زیان طرف مقابل را نیز کسب کند، ابزار این عمل پلاتفورم نرمافزاری معاملات است. رایجترین پلاتفورم بازار متاتریدر است، اما روشهای تقلب از طریق نرم افزار به شرح زیر است: تأخیر در نمایش قیمت، دستکاری قیمت، شکار نقاط زیان معاملهگران به منظور خروج آنان از بازی برنده، نمایش دمو و عدم اتصال به بازار و ... است. یکی دیگر از مسائل دسترسی بروکر به اطلاعات جمعی معاملهگران است. به همین جهت بروکر که خود طرف مقابل معامله است با داشتن این اطلاعات یک قدم از همه معاملهگران جلو است. * فارکس چه میزان ضرر به کشور وارد کرده است؟ بر اساس اطلاعات ما و گزارشهای نهادهای نظارتی خارجی و تطبیق با وضعیت داخلی، هر فرد به طور متوسط 15 هزار دلار در فارکس از دست داده است. برخی این کلاهبرداری را بزرگترین کلاهبرداری سالهای اخیر میدانند که در خیلی نقاط دنیا انجام شده اما با توجه به شرایط فعلی، ایران بهشت این کلاهبرداری است و در صورت عدم برخورد قاطع با این موضوع، هرمیها را پشت سر مینهد. قبل از هر چیزی لازم است توضیح بیشتری بدهم، یکی از موارد مهم در پولشویی مبحث پول الکترونیک است. پول الکترونیک از چندین سال پیش وارد ایران شد و در سالهای اخیر در میان شرکتهای فارکسی و به خصوص نمایندگان بروکرهای خارجی بسیار رواج پیدا کرده، شرکتهای فعال فارکس به واسطه نوع فعالیت خود در خروج ارز از کشور و کشف روشهای جدید همواره پیشگام بوده اند. فارکس موجب خروج حداقل مبلغی بین 500 میلیارد تا 1000 میلیارد تومان ارز از کشور طی 3 سال گذشته شده است. هرچند این رقم را با احتیاط باید عنوان کرد. اکثر مالباختگان فارکس شکایتی نمیکنند، اما مالباختگانی که 40 میلیارد تومان سرمایه خود را در این راه از دست دادهاند، وجود دارند. * گویا برای فعالیت در فارکس احکام شرعی نیز وجود دارد؟ همچون برخی شرکتهای هرمی که برای توجیه عمل خود به استفتائات مراجع عظام استناد میکردند این سوءاستفاده در این مورد نیز وجود دارد.این عمل به چند شکل انجام میشود: جعل استفتاء مراجع و طرح سوال استفتاء به نحوی که با مخفی کردن برخی حقایق حکم عدم حرمت بگیرند. اما در استفتائاتی که رسماً اخذ شده و قابل اطمینان است، مراجع عظام عموماً حضور در این بازار را منع و حرام اعلام کردهاند.آیتالله مکارم شیرازی، آیتالله سیستانی وآیتالله بهجت فعالیت در فارکس را حرام اعلام کردهاند. * با این توضیحات آیا فارکس قانونی است؟ یکی از مشکلات اصلی، عدم اعلام مواضع شفاف از سوی مسئولان ذیربط و عملکرد انفعالی آنان در قبال این موضوع است. در واقع تنها اعلام موضع رسمی، از سوی بانک مرکزی به عنوان متولی امور پولی و مالی در کشور آن هم مربوط به سالها پیش است که اطلاعیهای دو پهلو در صفحات داخلی یکی از روزنامههای صبح کشور چاپ شد. در واقع یک اعلامیه بدون پشتوانه و غیر الزام آور که متأسفانه از پشتوانه فنی هم برخوردار نبود. این همه آگاهسازی و برخورد مرجع سیاست گذاری نهادهای پولی و سرمایه در جهت جلوگیری از متضرر شدن هموطنان و از دست رفتن سرمایه ملی بوده است. نهادهای ذیربط دیگر مثلاً بورس حتی همین عمل را نیز انجام ندادند و این خود دستاویزی برای شرکتها و اشخاص شد تا اعلام کنند فارکس غیر قانونی نیست و بلکه بانک مرکزی شرکتهای غیرحرفهای را مخاطب قرار داده است و ما صحیح عمل میکنیم. عدهای هنوز سعی دارند با دامن زدن به شایعات و القای این موضوع که برخوردهای احتمالی ناشی از ضعف دانش و آگاهی مسئولان است و مظلوم نمایی خود و سیاه نمایی اوضاع تلاش کردهاند. مانند سرشبکههای شرکتهای هرمی که عنوان میکنند چون ما مستقیم بازاریابی میکنیم و مالیات نمیدهیم دولت با ما برخورد میکند. اینجا نیز نهادهای حکومتی متهم به سهم خواهی میشوند. عده دیگری از موافقان فارکس معتقدند: فارکس بازاری است که افراد میتوانند به صورت مستقیم یا از طریق کارگزار در آن خرید و فروش کنند اگر کسی به صورت اصولی وارد فارکس شود و در بازار فارکس معامله کند با داشتن حساب بانکی مشخص میتواند در سود و زیان شریک شود. اما بحث شرکت های هرمیمتفاوت است. شرکتهایی هستند که در فضای مجازی و با وعدههای فریبدهنده کلاهبرداری میکنند و گاهی اسم خود را فارکس میگذارند که باید با شرکت های فریب دهنده برخورد شود. در واقع همه تلاش بر این است که القا کنند این یک عملیات صحیح است و باید با شرکتهای متخلف برخورد کرد و جالب اینجاست هیچ شخص یا شرکتی خود را متخلف نمیداند. فارکس در خوشبینانه ترین حالت بازاری است که در آن نوسانات موهوم خرید و فروش میشود. نوساناتی که صرفاً بر اساس نرخ متغیر ارزهای رایج به وجود آمدهاند و چرخه نقدینگی آن در نزد خریداران ایرانی جایگاهی نداشته و پشتوانه پول ملی ما نیست. به لحاظ عقود اسلامی این نوع معاملات چه از نظر قرری بودن، ربوی بودن، صفحی بودن دارای مشکل بوده و فارغ از قوانین موضوعی کشوری در عقود شرعی صرفاً به مانند یک قمار با ضریب باخت بسیار بالا عمل میکند. در بررسی شکایات مالباختگان متوجه میشویم که اساساً موضوع معامله و خرید و فروش بر روی یک دموی نرم افزاری صورت گرفته است. یعنی این که صرفاً با فریب مشتری یا مخاطب پول را از او گرفته اند و به جیب زدهاند و در یک نمایش صرفا نموداری به مخاطب چنین القا کردهاند که شما این معامله را تحت این شرایط باختهاید. در حالی که سازوکار بورس و سنجش نوسانات به راحتی در تهران قابل ارائه است به چه دلیل این چنین افسار گسیخته افراد به ترویج معاملاتی آن هم در قالبهای موهوم بدون پشتوانه و توأم با ضرر بیش از 90% میپردازند؟ فارکس در سلامتترین حالت و به شرط صحت همه امور یک بازار اهرمی بسیار پرریسک است که برندگان اصلی آن تنها بانکها و بروکرهای خارجی بوده و هستند و با موازین شرعی اقتصاد نیز همخوانی نداشته و بنابر فتاوی ورود به این بازار حرام است. |