نقد روانشناسانه اقتصاد رفتاری

منبع: دنیای اقتصاد تاریخ انتشار: 1390-01-22
نویسنده: مترجم: ندا ناجی
چکیده:

سوال: هرچند که اختیار فکر و عمل در نهایت در اختیار هر شخص است، اما آیا ما از عناصر محیطی که فراتر از قدرت کنترل ماست – مثل تبلیغات – متاثر نمی‌شویم؟ علاوه بر این آنچه «تاثیر» می‌نامیمش تا چه حد در پیش بردن افراد به انجام یک عمل مشخص نقش دارد؟ ناخودآگاه ما پیش از آنکه حتی موضوع را به مرحله شناخت بیاوریم نسبت به اندیشه‌ها و زبان واکنش نشان می‌دهد.


نقد روانشناسانه اقتصاد رفتاری تعقل بر تاثیرات محیطی غلبه دارد با استفاده از زبان به گونه‌ای خاص، هر کس می‌تواند بر دیگران تاثیر مشخصی بگذارد. درباره اینکه چطور فروشتان را بیشتر کنید یا کارگروهی را ارتقا بدهید یا چطور کارکنان را بهتر مدیریت کنید تابه حال کتاب‌های بی‌شماری نوشته شده است. فکر می‌کنم همه اینها را بتوان به عنوان «تاثیرات» قلمداد کرد، اما در نهایت واقعا چقدر باعث تغییر رفتار افراد می‌شوند؟ من می‌توانم دوست یا همسایه‌ای را که خطاب زبان من است بترسانم، تهدید کنم یا به ارتباط‌های غیرزبانی متوسل شوم. هر دوی اینها برای خود یک روش تاثیرگذاری هستند، اما احتمالا تاثیر روش‌های احساسی خیلی بیشتر از منطق است. به این ترتیب آیا نمی‌توان از طریق آموزش و منطق بر دیگران تاثیر گذاشت؟ و جدا از این آیا همه ما متاثر از عوامل خارجی که کنترل شان از دست مان خارج است نیستیم؟ و اما جواب: بله، همه ما به طور بالقوه متاثر از عوامل خارجی هستیم، اما درجه و ماهیت این تاثیرات متفاوت است. یک نفر ممکن است از آگهی تبلیغ یک اتومبیل گران‌قیمت متاثر شود. «وای عجب ماشین خوشگلی!» و اگر پول خرید داشته باشد، حتی شاید آن را بخرد، اما آیا واقعا آن آگهی باعث خرید او شده است؟ البته که نه. آگهی تنها خواسته‌ای که او پیش‌تر داشته را تحریک کرده است. او به دلایل شخصی که هر چیزی می‌تواند باشد، آدمی است که از اتومبیل‌های جذاب خوشش می‌آید. وقتی آگهی را می‌بیند این دلایل از قبل در ناخودآگاهش موجودند – و برای همین خودآگاهانه به آنها ارزش می‌دهد. آگهی به او کمک کرده است که آنچه ناخودآگاه می‌دانسته را به خاطر بیاورد. این نه کنترل است و نه تاثیر گریزناپذیر. تاثیر گریزناپذیر مستلزم فریب، دروغ یا سوء ارائه است و این به کلی موضوع متفاوتی است. یک شخص دیگر ممکن است همین آگهی را ببیند و به کل بی‌تفاوت باشد. دلیلش این است که او از همین اتومبیل معمولی که دارد راضی است و مادامی که خودرو نیاز حمل‌ونقل او را برآورد، علتی برای تغییرش نمی‌بیند. یک شخص دیگر ممکن است حتی دیدن آگهی نفرتش را برانگیزد. مثلا می‌گوید: «باورم نمی‌شود که کسی پول خرج چنین ماشین‌هایی کند! این پول را باید برای درمان و بهداشت فقرا داد.» یکی هم ممکن است حسودی کند: «از آدم‌هایی که چنین ماشین‌هایی می‌خرند متنفرم.» بنابراین با توجه به ارزش‌هایی که هر شخص دارد مجموعه‌ای از واکنش‌های متفاوت را به یک آگهی یکسان می‌بینید. شما می‌گویید ناخودآگاه پیش از آنکه مفاهیم به دایره شناختی ما وارد شوند واکنشش را نشان می‌دهد. من درست مطمئن نیستم که بفهمم این حرف یعنی چه، اما ناخودآگاه تنها آن ارزش‌ها، عقاید و اندیشه‌هایی را در خود نگه می‌دارد که در اصل زمانی جزو حوزه خودآگاه ما بوده‌اند. تاثیر خارجی تنها آن ارزش نهفته شده در ناخودآگاه را به سطح می‌آورد – یا به عبارتی آنها را به اتاقک نمایش ذهن می‌کشاند. درست است اگر بگویید روش‌های مختلف به درجات و اقسام مختلفی بر افراد تاثیر می‌گذارند، اما بخشی از این وابسته به خود شخص است. بعضی‌ها اغلب، یا فقط، به منطق و استدلال واکنش نشان می‌دهند. اگر از داد و فریاد یا سایر تحریکات احساسی استفاده کنید احساس انزجار می‌کنند. بعضی‌ها درست عکس این هستند و فقط به تهدید و زور واکنش نشان می‌دهند. خودشان هم از زور و جبر استفاده می‌کنند و به استدلال می‌خندند. یک وقت کسی را تهدید می‌کنید و او با نیروی بیشتری جوابتان را می‌دهد؛ یک وقت هم کسی را تهدید می‌کنید و او مقابلتان کوتاه می‌آید یا حتی پا به فرار می‌گذارد. آلبرت الیس، روانپزشک و روانکاو مشهور به درست اشاره کرده است که احساسات از سه بخش ای، بی‌و سی تشکیل شده‌اند. بخش اول، عامل تحریک‌کننده است. بخش دوم، عقیده‌ای است که خود شخص دارد که می‌توان آن را پیش‌فرض یا پس زمینه هم نامید. بخش سوم نتیجه‌ای است که آن را در قالب احساس می‌بینیم. احساس افراد نه با آنچه که دیگران می‌گویند یا می‌کنند، بلکه با عقیده‌ای که خودشان دارند تعیین می‌شود. برای یک تاثیر مشابه نتایج احساسی بسیار متفاوتی قابل تصور است، همانطور که در بالا نشان دادم. دلیلش هم آن است که افراد عقاید مختلفی دارند. این عقاید ممکن است مغالطه آمیز، درست، عقلایی یا غیرعقلایی، نیمه حقیقی یا خیالی، یا بسیاری چیزهای دیگر باشند، اما در نهایت فکر یا عقیده‌ای که فرد دارد است که تمام چیزها را تعیین می‌کند. به همین دلیل هم هست که نمی‌توان دیگران را کنترل کرد. ذهن خود آنها کنترلشان می‌کند. می‌گویید می‌شود از طریق آموزش یا منطق بر دیگران تاثیر گذاشت. بله درست است، البته اگر کسی این عقیده را داشته باشد که تغییر افکار به زحمتش می‌ارزد. خیلی از افراطی‌ها گوش شان به هیچ استدلالی بدهکار نیست. با اینها به هیچ جا نمی‌رسید چون آنها عقیده دارند که باورشان ورای هرگونه دلیلی است و اصلا گوش دادن به دلیل زشت و قبیح است. دلیلش این است که بعضی‌ها دیدگاه‌هایی دارند که پرسش گری را ممنوع می‌کند، در صورتی که بعضی‌ها مشتاق فکر کردن و به پرسش کشیدن همه چیز هستند حتی اگر خودشان جزئی از آن باشند. در نهایت، باید گفت فکر بر تاثیر غلبه دارد. شما هر چه می‌خواهید می‌توانید تاثیر بگذارید، اما در پایان این اندیشه فرد و اشتیاقش برای فکر کردن است که نتیجه نهایی را تعیین می‌کند.


ارسال محتوا به دوستان نظرات خود را در رازنامه ثبت کنید                به اشتراک گذاری محتوا در فیسبوک به اشتراک گذاری محتوا در گوگل پلاس به اشتراک گذاری محتوا در لینکدین به اشتراک گذاری محتوا در توی تر

مشخصات ثبت اطلاعات

مدیریت رازنامه

مدیریت رازنامه

تاریخ ثبت:
1390/01/22
بروزرسانی:
1390/01/22
آخرین مشاهده:
1403/10/03

نظرات و پیشنهادات


دریافت آخرین اطلاعات رازنامه
با ثبت پست الکترونیکی خود و یا دوستان خود همیشه از آخرین اطلاعات سایت آگاه شوید.

دریافت آخرین اطلاعات رازنامه

پرسش ها و پاسخ ها

    با عرض سلام و خسته نباشید در صورتی شرکتی به عنوان اسپانسر با ما مشغول فعالیت باشد از نظر اداره مالیاتی پول های واریزی از طرف اسپانسر به چه صورت شناسایی میشود ؟ آیا معاف از مالیات است؟

    علیرضا سربی Alirezasorbi
    علیرضا سربی Alirezasorbi  ( حسابداری ، حسابرسی ، قوانین پایانه ها و سامانه مودیان ، کار ، تامین اجتماعی ، مالیات ها ، تجارت و حسابداری بهای تمام شده )

    باسلام من کاردان دامپزشکم باشراکت مرغداری خریدیم مرغدار نمونه کشور شدم سرم کلاه گذاشتن مرغداری رو فروختن .میخوام کار شروع کنم نمیدونم چیکار باید بکنم.از مردم فراری شدم میترسم با هر کس کار کنم سرم کلاه

    علیرضا سربی Alirezasorbi
    علیرضا سربی Alirezasorbi  ( حسابداری ، حسابرسی ، قوانین پایانه ها و سامانه مودیان ، کار ، تامین اجتماعی ، مالیات ها ، تجارت و حسابداری بهای تمام شده )

    سلام،وقت بخیر زمانی که لیست تعدیل حقوق تهیه می گردد و حقوق و عیدی از مالیات معاف می گردند در سیستم حسابداری چطور باید مالیات حقوق را کسر کرد متشکرم

    احمد نورمحمدی
    احمد نورمحمدی  ( راهبری سیستم های حسابداری - مالیاتی مشاور مالی مالیاتی شرکت های دانش بنیان )

    سلام وقت بخیر من دوتا حساب دارم به نام پیش دریافت عوارض و ارزش فزوده و پیش پرداخت عوارض و ارزش افزود موقع پرداخت ارزش افزوده و عوارض چطوری سند بزنم و این که چرا تفاوت ارزش افزوده خرید من و ارزش ا

    مانوئیل یوحنائی
    مانوئیل یوحنائی ( حسابداری مالی و مالیاتی -حسابداری صنعتی - حسابرسی - حسابرسی داخلی  )

    سلام ، وقت بخیر نحوه سند زدن پرداختی بیمه تامین اجتماعی به چه صورته ؟ بدون این که تو لیست حقوق و دستمزد بیام ه صورت جداگانه چطوری ثبت بزنم؟

    احمد نورمحمدی
    احمد نورمحمدی  ( راهبری سیستم های حسابداری - مالیاتی مشاور مالی مالیاتی شرکت های دانش بنیان )

    سلام به مشاور محترم من تازه دیپلم در رشته حسابداری گرفته ام نمی دانم به تحصیل در دانشگاه ادامه دهم یا خیر ؟ با توجه به اینکه بیکاری در مقطع دانش آموختگان عال زیاد است چه کنم ؟ لطفا" رهنمایی بفرمائید

    عیسی ذوقی
    عیسی ذوقی ( مشاور بازرگانی، مالی ومالیاتی  )

    سلام و وقت بخیر برای استارت آپ ها و کسب و کارهای الکترونیک آیا معافیت مالیاتی وجود دارد؟ در صورت تایید، نحوه استفاده از معافیت چگونه است؟

    علیرضا سربی Alirezasorbi
    علیرضا سربی Alirezasorbi  ( حسابداری ، حسابرسی ، قوانین پایانه ها و سامانه مودیان ، کار ، تامین اجتماعی ، مالیات ها ، تجارت و حسابداری بهای تمام شده )

    با سلام خدمت جنابعالی چنانچه پروانه بهره برداری کارگاه یا کارخانه ای که در شهرک صنعتی به نام فرد باشد ولی همین شخص مدیرعامل شرکتی باشد که در همان کارگاه مشغول تولید است و برای آن شرکت دفاتر قانونی تهی

    علیرضا سربی Alirezasorbi
    علیرضا سربی Alirezasorbi  ( حسابداری ، حسابرسی ، قوانین پایانه ها و سامانه مودیان ، کار ، تامین اجتماعی ، مالیات ها ، تجارت و حسابداری بهای تمام شده )

    سلام و وقت بخیر برای استارت آپ ها و کسب و کارهای الکترونیک آیا معافیت مالیاتی وجود دارد؟ در صورت تایید، نحوه استفاده از معافیت چگونه است؟

    علیرضا سربی Alirezasorbi
    علیرضا سربی Alirezasorbi  ( حسابداری ، حسابرسی ، قوانین پایانه ها و سامانه مودیان ، کار ، تامین اجتماعی ، مالیات ها ، تجارت و حسابداری بهای تمام شده )

    با سلام خدمت استاد محترم برای آموزش کارکنان در دوره آموزشی اکسل در حسابداری میخواستم ببینم چطوری باید با شما هماهنگی کنیم. با تشکر

    مهدی مقدسی
    مهدی مقدسی ( مشاوره مالی ،حسابداری و حسابرسی مالی و مالیاتی ،قانون مالیات های مستقیم. اکسل .قوانین بازار سرمایه، )