آندره ایلاریونوف رئیس «موسسه تحلیل اقتصادی» یکی از نهادهای مستقل اندیشه سازی بازار آزاد در مسکو و همکار ارشد مرکز آزادی و شکوفایی اقتصادی جهانی در موسسه CATO است. او مدرک کارشناسی و دکتری خود را به ترتیب در سال های 1983 و 1987 از دانشگاه سن پترزبورگ دریافت کرد. او همچنین در دانشگاه های اتریش، انگلستان و ایالات متحده تحصیل کرده است. ایلاریونوف در سال 1993 به سمت مشاور عالی اقتصادی نخست وزیر روسیه «ویکتور چرنومردین» انتخاب و به دنبال اعتراض به سیاست های دولت در سال بعد از مقام خود استعفا داد. او در سال2000 به سمت مشاور ارشد اقتصادی رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین انتخاب شد که در این پست نیروی محرکه در پشت تصویب مالیات ثابت 13 درصدی بر درآمد بود. در دسامبر 2005 او مجدداً در اعتراض به سیاست های دولت استعفا داد. دکتر ایلاریونوف سه کتاب و بیش از 300 مقاله نوشته است. او عضو انجمن مونت پلرین، شبکه آزادی اقتصادی و آکادمی علوم طبیعی روسیه است. مطلب زیر از سخنرانی وی در اکتبر 2006 در همایش «رهبری ملی» کالج هیلزدیل در هتل دریک شیکاگو ایالت ایلینویز برگرفته شده است:
اصول مشروطیت و قانون مداری در سنت سیاسی غرب آن طور که در کشور من روسیه معنا می دهد صرفاً به معنای داشتن یک قانون اساسی مکتوب بدون توجه به محتوای آن نیست. قانون مداری واقعی به جای اینها، مستلزم محدود ساختن دولت طبق قانون است. دولتی را می توان واقعاً قانون مدار و مشروطه نامید که فقط تحت محدویت های حداقلی زیر عمل کند:
1- مجلس قانونگذاری را هرگز نتوان توسط شخص یا گروهی، مگربه دست خود مجلس منحل کرد.
2- دادگاه ها مستقل از قوه مقننه و قوه مجریه باشند.
3- قوه مجریه نتواند وزیران را بدون آنکه مجلس آنان را تایید کند انتخاب کند.
4- فقط قوه مقننه حق وضع و تصویب قوانین را دارا باشد.
یافتن چنین نشانه هایی از قانون مداری در کشور من آسان نیست. قوه مقننه کشور من یا پارلمان در اکتبر 1993 با فرمان رئیس جمهور منحل شد و برای کسانی که وضعیت را درک نمی کردند، یا بی درنگ با آن فرمان موافقت نمی کردند؛ جهت متقاعد کردن شان گلوله های تانک بود که بر ساختمان مجلس فرود می آمد.
دادگاه های روسیه شاید مستقل از قوه مقننه باشند اما آنها کاملاً مطیع و سرسپرده قوه مجریه هستند. وزرا خیلی راحت توسط رئیس جمهور انتخاب می شوند. در حالی که مجلس رسماً قوانین را تدوین و تصویب می کند اما واقعیت اینست که در هفت سال گذشته، حتی یک قانون مطلوب و مورد نظر قوه مجریه نبوده که مجلس تصویب نکند. پس این درست نیست که بگوییم، آن طور که برخی می گویند، قانون مداری در روسیه رو به افول است. در حقیقت روسیه هنوز تلاشی برای رسیدن به آن نکرده است.
چرا این موضوع اینقدر مهم است؟ پاسخ ساده است: قانون مداری و مشروطیت بهترین، موثرترین و در واقع تنها راه تامین و تضمین آزادی است.
-
آزادی کالای لوکس نیستGDP سرانه بین 28000 تا 30000 دلار در کشورهای آزاد است در حالی که این رقم در کشورهای غیرآزاد یا سرکوب شده حدود 4000 دلار است.
به علاوه اقتصاد کشورهای آزاد سریع تر رشد می کنند. در 30 سال گذشته، درآمد سرانه کشورهای کاملاً آزاد دو برابر شده است و کشورهای نسبتاً آزاد نیز به طور متوسط 40 درصد رشد درآمد سرانه داشته اند. در مقابل، کشورهای غیرآزاد تقریباً 34 درصد کاهش درآمد سرانه داشته اند. در همین مدت چندین کشور از وضعیت آزادی سیاسی به عدم آزادی سیاسی و برخی نیز از عدم آزادی سیاسی به آزادی سیاسی تغییر یافتند. در تغییر حالت نوع اول، آن کشورها به طور حتم دچار تنزل اقتصادی شدند که نتیجه آن نرخ رشد منفی GDP سرانه بود. به عبارت دیگر گذار از عدم آزادی به آزادی، رشد اقتصادی را سرعت می بخشد و منجر می شود تا نرخ رشد سرانه GDP بالاتر از میانگین جهانی شود.
آزادی، امنیت نیز می آورد. این در مورد امنیت خارجی درست است زیرا کشورهای آزاد به لحاظ اقتصادی و سیاسی در مقایسه با کشورهای غیرآزاد، کمتر تمایل به درگیری با یکدیگر دارند. در مورد امنیت داخلی نیز درست است چرا که کشورهای آزاد معمولاً نرخ مرگ ومیر کمتری ناشی از جرایم خشونت بار که گروه های جنایتکار یا دولت مرتکب می شوند، دارند. مقایسه ای کنید بین کشورهای آزادی چون ایالات متحده آمریکا، اروپای غربی، کانادا و ژاپن از یک طرف و کشورهای غیرآزادی مانند رواندا، افغانستان، عراق، سومالی، کره شمالی از سوی دیگر. کدامیک از این کشورها دارای امنیت بیشتری هستند؟ امید به زندگی در کجا بیشتر است؟ در کجا ریسک بیشتری از سرقت، آدم ربایی یا قتل وجود دارد؟
به همین گونه، آزادی موجب اقتدار نظامی، سیاسی و اقتصادی می شود. در اینجا هم برخی کشورها را با هم مقایسه کنیم که دارای جمعیت یکسان بوده اما سطوحی متفاوت از آزادی دارند. کدامیک از این کشورها از لحاظ اقتصادی قدرتمندتر هستند؟ اسپانیا یا سودان؟ استرالیا یا سوریه؟ بلژیک یا کوبا؟ کانادا یا میانمار؟ هلند یا زیمبابوه؟ تایوان یا کره شمالی؟ فنلاند یا لیبی؟ آزادی موجب جلب احترام بیشتر در سطح بین الملل می شود. کدامیک از این کشورها در دنیا از محبوبیت و احترام بیشتری برخوردار هستند؟ مردم بیشتر به کدامیک از این کشورها مهاجرت می کنند؟ مردم کدامیک از این کشورها بیشتر به خارج مهاجرت می کنند؟ اصطلاحاً مردم با پای خود (مهاجرت) به آزادی رای می دهند.
نبود آزادی از طرف دیگر به وجود آورنده موانع بی شمار در سر راه رونق و رشد اقتصادی است. برای مثال هیچ نمونه ای در تاریخ دنیا از کشورهای غیرآزاد یافت نمی شود که به صورتی پایدار بر مانع 15 هزار دلاری GDPسرانه فائق آمده باشد. کشورها زمانی توانسته اند از این مانع عبور کنند که به لحاظ اقتصادی و سیاسی آزاد بودند. اسپانیا، پرتغال، یونان، تایوان، کره جنوبی و شیلی از بهترین نمونه های این گذار هستند. در همین رابطه کشورهای ثروتمند ولی غیرآزاد، فقیرتر می شدند حتی کشورهایی که صادرکننده نفت نیز بودند آن هم در دوره ای که قیمت انرژی سیر صعودی داشت. در ایران، ونزوئلا، عربستان سعودی و عراق GDP سرانه امروز به ترتیب10 ، 30 ، 40 ، 80 درصد پایین تر از سه دهه قبل شده است. نبود آزادی همیشه ثروت را نابود می کند.
-
تخریب آزادی در روسیهG8) دیگری را با کشورهایی تشکیل دهد که در 15 سال گذشته نهادهای بنیادی دولت مدرن و جامعه مدنی را نابود کرده اند. کشورهای دیگر در شراکت با روسیه عبارتند از: نپال، بلاروس، تاجیکستان، گامبیا، جزایر سلیمان، زیمبابوه و ونزوئلا.
دولت روسیه اکنون چه می کند در حالی که آزادی را نابود کرده و تقریباً بر تمام جامعه روسیه کنترل کامل یافته است؟ آیا آن هجوم ها متوقف می شود؟ خیر. بلکه دولت آنها را ادامه می دهد هم در درون و هم بیرون از مرزهای روسیه. در داخل کشور، دولت مقابله با حقوق بشر را آغاز کرده است. جوخه های سربازان توفان را ایجاد کرده و روی آنها سرمایه گذاری کرده است. جنبش های «ناشی» (مال خودمان) مستنیا (محلی ها) مولودایا گواردیا (محافظ جوان) که از آنها برای سرکوب و ضرب و شتم مخالفان سیاسی و فکری رژیم فعلی استفاده شده و تحت آموزش قرار می گیرند. روزهایی که این سربازان توفان برای آن دوره دیده اند به زودی خواهد آمد یعنی دوره انتخابات مجلس و ریاست جمهوری در 2007 و 2008.
فراتر از مرزهای ملی روسیه، دولت پشتیبانی اخلاقی، فکری، سیاسی، مالی و اقتصادی برای دوستان خود فراهم آورده است. رهبران کشورهای غیرآزاد مانند بلاروس، ازبکستان، ونزوئلا، میانمار، الجزایر و... همزمان با روسیه درصدد نابودی آزادی و دموکراسی به سختی به دست آمده در کشورهای همسایه خود هستند. اوکراین، مولداوی و گرجستان خود را درگیر جنگ سرد می ببینند. زمانی که مقامات روسیه سیاست خصمانه گروکشی با استفاده از ابزارهایی چون ویزا، واردات طیور، برق، گاز طبیعی، خطوط لوله، مشروبات الکلی و حتی آب معدنی را دنبال می کنند به تازگی دولت روسیه سیاست بلوکه کردن کامل گرجستان را در پیش گرفته است به همین منظور رسانه های روسی تحت کنترل دولت، جنگ تبلیغاتی علیه اوکراین، مولداوی، گرجستان، کشورهای حوزه بالتیک، اروپا و ایالات متحده به راه انداخته اند.
کشورهای غیرآزاد چه وجه مشترکی دارند؟ چه چیزی موجب اشتراک این کشورها مثل نپال، بلاروس، تاجیکستان، جزایر سلیمان، گامبیا، ونزوئلا، زیمبابوه، کره شمالی، سودان، ترکمنستان، کوبا، میانمار و بلی اکنون روسیه می شود؟ فقط یک چیز: جنگ، که دولت ها از طریق آن اموال و دارایی ها را غارت می کنند و جامعه را به نابودی می کشانند، مردم را به اردوگاه ها یا به کام مرگ می فرستند آن هم تنها به جرم نگاه و نگرش متفاوتی به دنیا، ایمان، قانون و کشورشان. فقط از طریق ایجاد تنفر، ترس و خشونت انتخاباتی است که این دولت ها عزیزترین چیز خود یعنی قدرت مطلق را حفظ می کنند.
بدون «آزادی» نمی توان هیچ بحث علنی در مورد مهم ترین موضوعات ملی و بین المللی داشت. نوعی ممنوعیت در محاورات زندگی معمول مردم در مورد موضوعات مهم به وجود می آورد. این روال، زندگی مردم را به بدویت می کشاند، جامعه را تنزل می دهد و دولت را ضعیف می کند. سیاست های عدم آزادی، سیاست های فقیرسازی و توقف رشد اقتصادی کشور هستند. بزرگ ترین درس عملی تاریخ اخیر روسیه آن است که آزادی تقسیم ناپذیر است. شکست خوردن آزادی در یک عرصه، دفاع از آن را در عرصه دیگرسخت تر می کند. به همین منوال، سقوط آزادی در یک کشور، ضربه ای به آزادی جهانی است. ضعف نشان دادن در دفاع از آزادی در دیروز، ما را مجبور به پرداخت بهای سنگینی برای آن در امروز و شاید پرداخت بهایی سنگین تر در فردا خواهد کرد.
-
نگاه به جلوBP خود را تحت فشار برای تبدیل سهم خود در TNK-BP به نفع شرکت دولتی گازپروم می بیند. از طرف دیگر شانسی در کشف میدان عظیم گازی کویکتا در سیبری شرقی نخواهد داشت. میلیاردها دلار هزینه خرید سهام «رزنفت» در ژولای 2006 کمک چندانی به BP نکرد. شکی نیست که بعد از اجلاس گروه هشت، جهان آزاد می تواند بیشتر از اینها را انتظار داشته باشد و درحقیقت خود را در یک جنگ سرد جدید مثل گذشته ببیند. اجازه دهید نتیجه گیری از این اظهارات را با سخنان وینستون چرچیل درباره مبارزه بزرگ دیگری به طرفداری از آزادی بیان به پایان برم: «به مجلس خواهم گفت همان گونه به دیگرانی که به دولت پیوسته اند گفتم هیچ چیز جز خون، اشک، غم و رنج ندارم که پیشنهاد دهم. ما پشت سر خود یک امتحان سخت از دردآورترین نوع آن را داریم. ما پشت سر خود ماه های بسیار طولانی مبارزه و رنج را داریم. شما سوال می کنید سیاست ما چیست؟ من می توانم بگویم: راه انداختن جنگ از طریق دریا، زمین و هوا با همه توان و با همه قدرتی که خدا می تواند به ما بدهد؛ راه انداختن جنگ علیه ستمگران بزرگ است که هرگز در فهرست تاریک و تاسف بار جنایت بشری عقب نمی نشیند. این سیاست ما است. می پرسید هدف ما چیست؟ با یک کلمه پاسخ می دهم پیروزی، پیروز شدن به هر قیمتی، پیروزی با وجود همه ترس و وحشت ها، پیروزی هر چند که راهی طولانی و سخت باشد زیرا بدون پیروزی هیچ شانسی برای بقا نداریم.»
آن جنگ برای آزادی به پیروزی رسید. ما هنوز برای آزادی می جنگیم و حقیقتاً باید این جنگ کنونی را برنده شویم اما برای پیروز شدن، همه باید با هم تلاش کنیمکشورهای آزاد باید چه موضعی در برابر استبداد داخلی و تهاجم خارجی روزافزون روسیه بگیرند؟ چند سال گذشته فرصت واقعی به وجود آورده بود: تلاش گروهی غرب می توانست مشخصاً حرکت رو به نابودی آزادی در روسیه را کندتر اگر نه، متوقف کند اما هیچ کاری انجام نشد. یکی دیگر از آخرین فرصت ها، جلوگیری از دستیابی به بازارهای سرمایه برای فروش دارایی به سرقت رفته از شرکت خصوصی بزرگ «یوکاس» بود که این هم اتفاق نیفتاد و آن دارایی ها در بورس لندن به فروش رفت. اجلاس گروه هشت در جولای 2006 سن پترزبورگ نیز طبق عادت، تاکیدی بر شفاف سازی ها میان رهبران دنیای آزاد و روسیه غیرآزاد بود اما در نهایت هیچ کاری انجام نشد. آن گونه که من در واشنگتن پست در آوریل 2006 نوشته ام:
اجلاس گروه هشت را می توان
به عنوان نهاد حمایت از سوی بزرگ ترین قدرت های صنعتی جهان از رهبری روسیه تعبیر کرد مثل مهر تاییدی بر نقض حقوق فردی، نقض قانون، آزادی بیان، اعمال تبعیض علیه سازمان های غیردولتی، ملی سازی اموال مشخص، استفاده از منابع انرژی به عنوان یک سلاح و تهاجم به همسایگان آزادیخواه.
رهبران کشورهای پیشرو دموکراسی و صنعتی جهان با رفتن به سن پترزبورگ، بی تفاوتی خود را به سرنوشت آزادی و دموکراسی در روسیه نشان دادند. آنها بهترین تایید ممکن را از آنچه مقامات روسیه هرگز از تکرار آن خسته نمی شوند، ارائه خواهند داد. تکرار اینکه هیچ اختلاف اساسی بین رهبران غرب و روسیه وجود ندارد. رهبران روسیه مثل ما خواهند گفت که آنها فقط علاقه مندند به ظاهر نشان دهند مراقب حقوق افراد و نیروهای بازار هستند. مثل ما، آنها فقط در مورد آزادی و دموکراسی سخن می گویند.
اجلاس گروه هشت یک مثال زنده برای دیکتاتورهای امروز و ستمکاران فرداست.
غرب هر دوی این فرصت ها را تلف کرد. هیچ یک از رهبران گروه هشت، اشتیاق کافی برای طرح موضوعات آزادی و دموکراسی یا بحث در مورد اصول قانون مداری صحیح و عدم وجود آن در روسیه نداشتند و هریک چنین وانمود می کردند که هیچ چیز خاصی در روسیه جریان ندارد. در واقع رهبران گروه هشت، خودآگاهانه با رویکرد مقامات روسیه به امنیت انرژی موافق هستند. به جای آزادسازی و خصوصی سازی دارایی های انرژی، روسیه در مسیر عکس حرکت می کند هم در داخل کشور با ملی سازی شرکت های خصوصی و کنترل دولتی شبکه برق، سیستم خطوط لوله و هم در خارج کشور با استفاده از روش های غیربازاری برای اداره عرضه و حتی تقاضای منابع انرژی دنیا.
چند ماه بعد از اجلاس، سیاست تطمیع کارخود را کرد. اکنون مقامات روسیه در حال لغو مجوزهای
شرکت های آمریکایی و انگلیسی در ساخالین هستند. شرکت انگلیسی
ماجرای تخریب و زوال آزادی در کشور من - روسیه - غمناک است اما این ماجرا باید گفته شود، باید شناخته شود و باید به یاد آورده شود تا از تکرار آن جلوگیری کنیم و روزی بتوانیم مسیر حرکت را برعکس کنیم.
اول، یورش به مردم چچن اتفاق افتاد. بسیاری از مردم روسیه فکر می کردند وظیفه آنان نیست که از آزادی مردم چچن دفاع کنند. مردم چچن استقلال خود، حقوق سیاسی خود و بسیاری نیز جان خود را از دست دادند. بسیاری از روس ها نیز زندگی خود را از دست دادند.
سپس هجوم به رسانه های روسیه صورت گرفت. این بار نیز بسیاری از مردم روسیه فکر کردند وظیفه آنان نیست که از آزادی رسانه ها دفاع کنند. در نتیجه رسانه ها استقلال خود را از دست دادند. ابتدا کانال های تلویزیونی و بعد ایستگاه های رادیویی و روزنامه ها و اینک توجه سانسورچی ها به سمت اینترنت جلب شده است.
بعد از آن هجوم به کسب و کار خصوصی شروع شد. بسیاری از مردم روسیه فکر می کردند وظیفه آنان نیست که از آزادی کسب و کار خصوصی دفاع کنند. بنابراین کسب و کار خصوصی استقلال خود را از دست داد و بخش خصوصی جیره خوار دولت شد. این کار از طریق آنچه که شراکت خصوصی- عمومی صورت گرفت انجام شد اما صحیح تر آن است که بگویم اعمال زور بر بخش خصوصی توسط شرکت های دولتی سهیم در قدرت اتفاق افتاد.
سپس حمله به استقلال احزاب سیاسی صورت گرفت. بسیاری از مردم روسیه فکر کردند وظیفه آنان نیست که از استقلال احزاب سیاسی دفاع کنند در نتیجه احزاب سیاسی ملی مستقل نیز حیات خود را از دست دادند.
سپس شاهد هجوم به استقلال دستگاه قضایی بودیم. بسیاری از مردم روسیه فکر کردند وظیفه آنان نیست که از استقلال دستگاه قضایی دفاع کنند. اکنون محاکم یا قضات مستقل چندانی در روسیه وجود ندارد و بعد هجومی دیگر به روش انتخاب فرمانداران مناطق وارد شد. بسیاری از مردم روسیه فکر کردند وظیفه آنان نیست که از انتخابات آزاد فرمانداران مناطق دفاع کنند. امروز، فرمانداران مناطق توسط رئیس جمهور انتخاب می شوند و مسوولان منطقه ای مستقلی در کشور وجود ندارد. سپس هجومی دیگر بر استقلال سازمان های مذهبی و غیردولتی آمد. سرانجام برخی از مردم سعی کردند از آزادی آن سازمان ها دفاع کنند اما دیگر خیلی دیر شده بود و اکنون حتی اگر کسانی بخواهند استقامت کنند دیگر نه منابعی دارند و نه نهادهایی که برای رویارویی لازم هستند.
نتیجه اینکه روسیه در مسیر آزادی های سیاسی متوقف مانده است. روسیه در سال 2005 در رده بندی آزادی «خانه آزادی» در جهان در میان 192 کشور، رتبه 168 را کسب کرد. گزارش فساد جهانی سازمان شفافیت بین الملل، کشور روسیه را در بین 159 کشور در ردیف 126 معرفی می کند. مجمع جهانی اقتصاد، روسیه را هشتاد و پنجمین کشور (در بین 108 کشور) در دوری جستن از تبعیضات دولتی، هشتاد و هشتمین کشور (از 108 کشور) در حمایت از حقوق مالکیت، هشتاد و چهارمین کشور (از 102 کشور) در معیار استقلال سیستم قضایی به حساب می آورد. دولت روسیه توانست یک گروه هشت کشوری (گروه جدید
همیشه خوب است که آدمی اندکی درنگ کرده و خاطرات خود را مرور کند. همچنین خاطرات دوستان، همکاران و حتی خاطرات دشمنانمان در این ارتباط که چرا و به چه دلایلی آزادی بهتر از عدم آزادی است؟
آزادی یک کالای لوکس نیست بلکه ابزاری بسیار قدرتمند است که بدون آن هیچ کس یا کشوری در جهان نمی تواند رونق، امنیت، توسعه یا احترام پایداری داشته باشد. کشورهای آزاد یقیناً بسیار شکوفاتر از کشورهای غیرآزاد هستند و شاخص آزادی اقتصادی بنیاد هریتیج، آزادی اقتصادی جهان موسسه «فریزر» و خانه آزادی، به وضوح ثابت کرده اند کشورهای آزاد به لحاظ اقتصادی و سیاسی، بسیار ثروتمندتر از کشورهای غیرآزاد هستند یا میانگین