در این مقاله به صورت خلاصه وچکیده مهمترین تفاوت بین حسابداری موجود وحسابداری اسلامی ترجمه وتلخیص شده است.اصول حسابداری اسلامی از قران وشریعت اسلامی گرفته شده است وبا حسابداری موجود که منبعث از الگوهای لیبرال است متفاوت می باشد.

The Differences of Conventional and Islamic Accounting

تفاوت بین حسابداری موجود وحسابداری اسلامی

Prof. Sofyan S. Harahap

Trisakti University, Indonesia

 ترجمه وتلخیص:مهدی غلام زاده

Corporation and Society

•“Corporation have emerged as the dominant governance institution on the planet, with the largest among them reaching into virtually every country in the world an exceeding most government in size and power, increasingly, it is the corporate interest more than the human interest that define the policy agendas of state and international body although the reality and its implication have gone largerly unnoticed and unaddressed” (Korten, 1995)

•Accounting Western Model contributes to this situation

شرکت واجتماع

شرکت ها به عنوان حاکم بلامنازع در روی سیاره زمین تلقی می شوند که ازآن میان بزرکترین آنها به صورت مجازی به هر کشوری سرک می کشند به طوری که قدرت وابعادآن بعضااز هر دولتی فرا تر می رود .منافع انها بیشتر ازمنافع فردی انسانها است به گونه ای که خط ومشی گذاری ها در سطح کشور ودر ابعاد بین المللی را آنها تعیین می کنند اما واقعیت نشان می دهد که به طور شایسته ای نقش واهمیت تاثیر گذاری آنها در نظر گرفته نشده ونسبت به ان بی توجهی شده است.

            Muslim Population and Countries

•25% of World population (> 1 billions)

•Arab: Saudi, Kuwait, Egypt, Syria, Libanon, Yemen, Jordan, Iraq.

•SE ASIA: Indonesia, Malaysia, Brunei, Thailand.

• Africa: Mauritania, Senegal, Nigeria, Sudan, Somalia, Ethiopia, etc)

•Sub-continent: Pakistan, Bangladesh, India)

•Inner Asia: Iran, Uzbekistan, Kazakhstan, Turkmenistan, Tajikistan, Kirgizia and China)

•Canada, Europe, East Europe, Australasia, USA.

جمعیت مسلمانان وکشورها

-25% جمعیت جهان را دارا می باشند

-اعراب:عربستان، کویت، مصر، سوریه، لبنان، یمن، اردن وعراق

-بخش آسیا:اندونزی، مالزی، برونئی و تایلند

-آفریقا:موریتانی، سنگال، نیجیریه، سودان، سومالی، اتیوپی و..

-شبه قاره:پاکستان، بنگلادش وهند

-آسیای میانه:ایران، ازبکستان، قزاقستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیز ستان وچین

-بخشی از جمعیت کنادا، اروپا، اروپای شرقی، استرالیاو آمریکا

Occident Vs Islam

•Islam
Unity of God and Power is hold by God

•There is a judgment day in which mankind pay responsibility during his/her life before the God

•There is hell and heaven fulfilled by mankind

•Social justice

•Occident
Power hold by mankind (ratio)

•No judgment day, world is the end of life. No judgment day.

•No heaven and no hell

•Individual welfare

خصوصیات اسلام در مقابل کشورهای غیرا سلامی

The future of Conventional Accounting

•“The traditional Western double-entry based accounting technology is well-suited to an orthodox, positivist society of any kind. It is not surprising that it is proving inadequate, as people are returning to more integrated world views, whether Islamic or otherwise” (Hayashi, 1989)

آینده حسابداری مرسوم

سیستم مرسوم دوبل متناسب یک جامعه ارتدوکس وهر جامعه مشارکتی محدود مناس است وبنابراین جای شک وتردید نیست که زمانی که مردم به یک دیدگاه جهانی در مشارکت وهمکاری جمعی داشته باشند، خواه اسلام باشد خواه مذهب دیگر، دیگر مناسبت خود را از دست خواهد داد.

Critics on Conventional Accounting

•Externalities is not included in financial report (Lee Parker, environmental accounting)

• Intangible asset cannot be measured adequately(Lev Baruch)

• Human resources and employee reporting interest are not included.

•Social Interest is overlooked

•Promote the exploitation of capitalist over labor and society.

•Promote the concentration of wealth and power o the hand of the rich.

نقدهای مرتبط با حسابداری مرسوم

-موارد مرتبط با محیط زیست در گزارش مالی منعکس نمی شود

-دارائیهای نامشهود به نحو مناسبی اندازه گیری وگزارش نمی شود.

-منابع انسانی در گزارشگری مالی منعکس نمی شود.

-منافع اجتماعی نادیده گرفته می شود

-استثمار سرمایه داران را بر طبقه کارگر واجتماع شدت می بخشد

-تمرکز ثروت وقدرت را در دست مرفهین افزایش می دهد.

•Literally meaning:

•“Peace” (in this world and hereafter)

•“obedience” to Allah as his/her God, comply with the motivation of God’s creation of Man, which is “to serve Allah”, to be “his viceregent on earth”.

•A comprehensive worldview, a unity of God, and an integration between world and hereafter.

•Islamic principles: truth, justice, fair, goodwill, honesty, benevolent, accountability before the God.

معنی لقوی اسلام

صلح وآرامش

اطاعت از خدا وفرستاده اش

یگانگی دنیا وخدا وارتباط تنگاتنگ بین آنها

اصول اسلامی: عدالت ،صداقت، انصاف، خوش صفت، راستی ،مهربانی، پاسخ گوئی در مقابل خدا

Islam’s epistemology of Devine Unity:

•“The Islamic world view is thereby, the comprehensive and universalizing, overreaching and complementing design of reality that is premise on the epistemology of divine unity and is evolved into intellection through the process orientation model of unification of knowledge in world system as derived from the primal sources of divine unity”.

معرفت شناسی یگانگی خدا در اسلام

نگاه اسلام از این منظر نگاهی جامع وجهانشمول است طرح ودرا نداختن واقعیتی چنان این فرض که وحدت در حدوث که از مسیر آگاهی خالق از شیوه کارکرد جهان با طرح مدلی یکپارچه ومتمرکز صورت گرفته است از منابع اولیه برای رسیدن به این فرض واقع بینانه که خالق جهان یگانه است می باشد.

Islamic Rules:

•Allah (God) gives two guidance for mankind:

• al-Quran (revealed world of God ) and

• Hadist/Sunnah: Prophet Saying, God’s inspired acts, description of the conduct of the prophet’s companion of which Mohammad was uncritical.

•Ijtihad/ijma’: shuratic and consensus process.

•Guidance are related to all daily life of mankind including in business, management, and finance.

•The phenomena of nature can be also a sign of God’s power and existence.

قواعد اسلامی:

خدا دو منبع هدایت برای انسانها فراهم نموده است:

-قران

-حدیث یعنی آنچه که پیامبر می گوید وآنچه که انجام می دهد

اجتهاد وامامت که قواعد شرعی مبتنی بر فرایند اجماع است وراهنمایی برای تمامی ابعاد زندگی انسان اعم از اقتصادی سیاسی واجتماعی است

خود پدیده وجود طبیعت نیز می تواند نشانه ای از وجود خدا وقدرت وجودی اش باشد.

The purpose of shariah (Islamic law) (Al-Gazali: 1058-1111)

•To promote the welfare of the people which lies on:

•Safeguarding of their faith

•Their life

•Their intellect

•Their posterity and

•Their Wealth

اهداف شریعت

برای بهبود رفاه بشر که عبارت است از:

حفظ شرافت وامنیت

-زندگی 

-دانش وآگاهی

-قیامت وپس از مرگ

-ثروت

Quranic verse on Accounting

•i.e. Albaqarah (2) ayah 282:

•“Oh you who believe! When you deal with each other, in transaction involving future obligations in a fixed period of time, reduce them in writing. Let a scribe write down faithfully as between parties”.

•There is an integration between worship ritual and socio-economy-politico and daily life of mankind.

•Allah rules out business and accounting.

سوره قران در خصوص حسابداری

-آیه 282 سوره بقره(برای نمونه)

ای کسانی که ایمان آورده اید!زمانی که با یکدیگر معامله ای انجام می دهید که شامل تعهدی در آینده (ذوره زمانی معین ثابت است) پس در قالب نوشته ای آنرا به انجام رسانید.

یک همبستگی درونی بین راز ونیاز فردی وزندگی اجتماعی اقتصادی وسیاسی فرد مسلمان وجود دارد.

خدا ست که قواعد تجارت وحسابداری را هدایت ورهبری می کند.

Islamic accounting: Hayashi

•“is an integrated discipline with social, political and economic domain ruled by Allah or “meta rule”. Islamic accounting should regulate and establish a harmonious integration among the parties of these diverse domain”.

حسابداری اسلامی از دیدگاه هیا شی:

علمی است یکپارچه با زمینه های اجتماعی سیاسی واقتصادی که به وسیله خدا رهبری وهدایت می شود.حسابداری اسلامی بایستی قواعد واصولی را که تنظیم کننده یکپارچگی منظم مابین اشخاص متعدد حاضر در زمینه های مذکور است را فراهم آورد

Ancient Accounting Role in Islamic State is Muhasabah, it means:

•Calculation of one’s act

•Clear the account, make neutral

•To take care of, to try to find

•To anticipate a reward in the hereafter

•To take into account, into consideration

•To order Muslim to perform their duties

•To avoid fraudulent practices in business and society, to check illegal contract, keep free market and fair price, prevent necessities from being hoarded. (Hayashi, 1989)

قاعده حسابداری سنتی در حکومتهای اسلامی محاسبه بوده است که به معنی:

-محاسبه اعمال فرد

-پاک کردن حساب، صفر کردن

مراقب بودن (مراقبه)،تلاش به منظور یافتن

پیش بینی پاداش بعد از آن(جهنم وبهشت)

محاسبه کردن ومد نظر داشتن

دستور مسلمانان به انجام اعمال ووظایف

جلوگیری از اعمال متقلبانه در اجتماع وتجارت، کنترل قرارداد غیر قانونی، آزادی بازار وقیمت جاری ،جلوگیری از احتکار نیازهای ضروری

Islamic Accounting

•1. To report accurate income determination

•2. To promote efficiency and leadership

•3. To comply with the shariah (Islamic principles)

•4. Commitment to justice

•5. To report a good things

•6. To adapt to positive social change. (Khan, in Harahap, 1992)

حسابداری اسلامی

1-گزارش تعیین درست سود

2-بهبود وترغیب کارائی وسازماندهی امور

3-انطباق با شریعت داشتن

4-انجام عمل با عدالت

5-گزارش موارد مشروع

6-پذیرش تغییرات مثبت اجتماعی

Accounting and Culture

•         Culture (i.e. religion) influences accounting (Hofstede, 1983, Gray, 1998)

•         Culture: “all those social, political, and other factors which influence individual’s behavior” (Hamid, et. al, 1993)

•         Different culture, different economico-sociol-politico systems demand different accounting system

•         Islam is different from Occident (Capitalist ideology), so it must have its own accounting system (Gambling and Karim, 1986: Triyuwono, 2001: Hameed, 2001)

حسابداری وفرهنگ

-فرهنگ متاثر کننده حسابداری است

-فرهنگ"شامل تمامی فاکتورهای اجتماعی سیاسی است که رفتار را متاثر می کند"

فرهنگ های متفاوت سیستم های اقتصادی اجتماعی وسیاسی خاص خود را می پذیرند که به نوبه خود سیستم حسابداری متفاوتی را می طلبد.

تفکر اسلام از تفکر سرمایه داری متفاوت است پس در نتیجه سیستم حسابداری خاص خودش را می طلبد.

Conventional Vs Islamic Accounting

•Conventional Accounting:

•Based upon modern commercial law-permissive rather than ethical

•Limited disclosure (provision of information subject to public interest)

• Personal accountability (focus on individuals who control resources)

•Islamic Accounting:

•Based upon ethical law originating in the Qur’an (Islamic law, As-Sunnah)

• Full disclosure (to satisfy any reasonable demand for information in accordance with the Shari’a)

•  Public accountability (focus on the community who participate in exploiting resources)

Conventional vs Islamic Accounting:
(Boudyn and Willet, Islamic Corporate Reports, Abacus, Vol. 36, No.1, 2000).

•Conventional Acc.

•Economic rationalism

• Secular

• Individualistic

•Profit maximization

•Survival of fittest

•Process

•Absolute ownership

•(Ec. rationalism: the desire to stand apart from others, to compete, to manipulate and to amass surplus”)

•Islamic Acct.

•Unity of God

•Religious

•Communal

•Reasonable profit

•Equity

•Environment

•Relative ownership

Toshikazu Hayashi, “On Islamic Accounting,
IMES Working Paper Series No.18.

•Islamic Accounting

•Society – oriented  

• Focus on society aspect 

• 

•Basically Al Qur’an & As Sunnah (Shariah)

•Religious (must responsibility to God at the Judgment Day)

•Conventional Accounting

•Individuality – oriented

• Focus on individuality aspect without consider any social aspects

• Accounting Law and Ethics

• Secular

Hayashi (Continued)

•Islamic Accounting

•No differentiation between Normative and Descriptive Accounting (They always going simultaneously) 

• In operational, they do everything in boundaries of Islam (Shariah)     

• 

•Measure as saleable value

•Market (selling) price rather than historical cost

•Conventional Accounting

•The normative accounting always influencing descriptive accounting or individuality interest

• 

•In operational, they permit everything to reach the highest profit

•Measure as highest possible profit

•Historical Cost

Haniffa and Hudaib (2001)

•[Entity]Separation between business and owners

•[going concern] Business continues forever

•[Accounting period] Periodical measurement of performance

•[unit of measure] Monetary Value

•[Full disclosure principle] Decision making process

•[objectivity] Reliability of measurement

•[Materiality] Relative importance of information for decision making

•[Consistency] Consistency based on GAAP

•[Conservatism] Use least favorable impact on owners

•Firm doses not have separate financial obligation (I.e profit sharing scheme)

•Depend on contractual agreement between party

•One lunar year for zakat calculation

•Quantity based and monetary based (zakat calculation)

•Importance for fulfillment of duties and obligation to God, society and individual.

•Clear conscience with God in fulfilling all duties.

•Consistence to shariah rules

•Most favorable to society (justice)

حسابداری مرسوم در مقابل حسابداری اسلامی

Problems of Rationalism

•The supreme power lies on human or power holder not on God

•Man guided by the concept of self interest and overlook the social interest

•Man has no inherent justice but true opportunists.

•Social imbalance and social conflicts due to concentration of wealth and power in a few elites

•Global ecological destruction

مشکلات عقلانیت:

-قدرت برتر به انسان بر می گردد ونه خدا

-بشر منافع فردی را به منافع جمعی ترجیح می دهد

-بشر به دنبال فرصت طلبی است تا خیر خواهی

-تعارض های اجتماعی وسیاسی به تمرکز ثروت وقدرت در دست یک عده خواص بر می گردد.

- تخریب محیط زیست از جمله نتایج لاینفک است

Examples of Unlawful Business Practices in Islam:

•There is lawful (halal) and unlawful (haram) in business

•Riba, usury or interest on credit: increment over and above the amount of of capital loaned.

•Favor Equity financing than debt financing

•Pork, Alcoholic drinks

•speculative transaction, gambling, dishonesty, collusion, uncertainty, manipulation, fraud, free market interference, exploitation, hoarding.

نمنه ای از مواردی که در اسلام حرام است:

در تجارت اعمال مشروع ونامشروع وجود دارد.

- بهره وربا ممنوع است

- تامین مالی از طریق سهام ارزشمند تر از بدهی است

- مشروبات الکلی وگوشت خوک وامثالهم حرام است

- معاملات سفته بازی وقمار وتبانی وتقلب واستثمار وزدوبند و...حرام است

Altruism and Mankind’s Records

•Islam advocates altruism and ethical behavior.

•Allah is aware of what mankind do in his/her everyday life.

•All activities of mankind are recorded in siijin (bad deeds) and illiyin (good deeds)

•Mankind is responsible for what he/she did in the world. Mankind can be go to hell or heaven, it depends on his/her records

•Allah provides a true justice in hereafter.

از خود گذشتکی وثبت اعمال انسان

-انسان از ایثار وانجام اعمال اخلاقی حمایت می کند

-خدا از آنچه که انسان در زندگی روزمره خود انجام می دهد آگاه است

- تمامی اعمال انسان در کتابچه اعمال خوب وبد وی ثبت می شود.

- انسان برای انچه که در این جهان انجام می دهد مسول است.او می تواند به بهشت یا دوزخ برود واین بسته به اعمالش در این جهان است.

- خاوند قضاوت عادلانه ای را در حق وی انجام خواهد داد

Zakat and Social Accountability 

•Zakat is one out of five Islamic pillars (Recognition, Prayer, Zakat, fasting in ramadhan month and doing haj)

•Zakat is levied on wealth and on rich people. Calculated on business transactions, on assets and on revenues.

•Zakat is used to help the needy.

•Zakat is calculated based on current price.

زکات وپاسخگوئی اجتماعی

-زکات یکی از 5 ستون دین اسلام است

 - زکات بر مردمان ثروتمند واجب است وبر معاملات بر روی دارائیها ودرآمد شخص صورت می گیرد.

- زکات به منظور کمک به نیازمندان اخذ می شود.

-زکات بر اساس قیمت روز محاسبه می شود.

International/National Body on Islamic accounting

•AAOIFI (Accounting Auditing Organization for Islamic Financial Institution based in Bahrain.

•In 2002, Indonesia has a financial accounting standard on Islamic banking reporting.

What next?

•The Islamic accounting which has implicit economic, political and religious meaning (an integrated world view system, author), has the possibility to show the key to a post Newtonian Accounting (Western Secular based accounting, author)” (Hayashi, 1989)

Religious (Cultural) based Accounting

•Japan that has a strong commitment to its traditional culture has a strong ability to formulate, to implement, its own accounting philosophy and principles difference from that of capitalistic society.

•Shinto for example has a potential drive to establish a Shinto based Accounting.