گفت‌وگویی درباره‌ استراتژی‌های نوآوری

نوآوری «باز» در شرکت «تری‌ام»


سومین رهبر نوآوری در این لیست تری‌ام (3M) بود و در فهرست پس از اپل و گوگل قرار گرفته بود. این امر شگفت‌آور نیست، زیرا تری‌ام محصولات بسیار موفق و البته هوشمندی تولید کرده است.
توانایی تری‌ام برای تداوم نوآوری‌هایش به تعهد درازمدت این شرکت به ایده‌ «نوآوری باز» [open innovation] در داخل و خارج خویش متکی است. ما اخیرا با فرد جی.پالنسکی، مدیر بخش تکنولوژی تری‌ام صحبت کردیم. او راه‌های متعدد شرکت متبوع خویش برای آفریدن و توسعه‌ ایده‌ها از خلال نوآوری باز را شرح داد و توضیح داد چرا فرهنگ مشارکتی و راهبری نوآورانه برای فرآیندهای نوآوری بسیار ضروری هستند.
آیا می‌توانید شیوه‌ سازماندهی فرآیندهای نوآوری باز را در تری‌ام شرح دهید؟
دلیل اینکه تری‌ام امروز به چنین جایگاهی دست یافته است و در بازارهای مصرف‌کننده، برق، حمل و نقل، صنعت، امنیت و... توسعه یافته است، تکنولوژی مشترک و الگوی نوآوری ما است. به باور ما تکنولوژی‌ها و قابلیت‌های تکنولوژیک هیچ حد و مرزی نمی‌شناسند. هر تکنولوژی تولید محصول در هر صنعتی در هر جغرافیایی در سرتاسر جهان برای هر کسب‌وکاری در دسترس است.
من به عنوان مدیر ارشد تکنولوژی شرکت، مسوول آزمایشگاه‌های تحقیقاتی شرکت هستم. من نماینده‌ کل افراد مرتبط با تکنولوژی در تری‌ام هستم که حدود ده هزار نفر از بخش تحقیق و توسعه را در 73 آزمایشگاه در سرتاسر جهان شامل می‌شود. حدود 15 تا 20 درصد این افراد مشغول انجام پژوهش‌های شرکت هستند و مسوول توسعه، انتقال و پشتیبانی از تکنولوژی‌های مختلف در سرتاسر شرکت. من همچنین رییس کمیته‌ عملیات‌های تکنیکی شرکت یا CTOC هستند که توسعه، سلامت، ماندگاری و انتقال قابلیت‌های تری‌ام را در سرتاسر کسب و کارها، جغرافیاها و صنعت‌هایی که با آنها همکاری داریم، تضمین می‌کند.
در بیش از 70 کشور در سرتاسر جهان، ما 63 کسب و کار فعال در بیش از دوجین صنعت را در اختیار داریم. هر یک از این
کسب و کارها تحقیقات و پژوهش‌های خاص خود را پیش می‌برند و با دیگر فعالیت‌های تحقیق و توسعه در سرتاسر شرکت ارتباط خویش را حفظ می‌کنند.
چه عاملی به گرده‌افشانی ایده‌ها از یک حوزه به حوزه‌ دیگر کمک می‌کند؟
به باور ما هیچ کسب و کاری وجود ندارد که همه‌ نیازها را در داخل بازار کسب و کار خویش تامین کند و هیچ نیازی به بقیه‌ قسمت‌های شرکت نداشته باشد. بنابراین هر کارمند تکنیکی در تری‌ام دارای یک شهروندی دوگانه است ــ آنها بخشی از یک کسب و کار خاص، یا آزمایشگاه ویژه یا کشوری معین هستند و از سوی دیگر عضوی از جامعه‌ فنی و جهانی تری‌ام. ما آدم‌ها را از حرکت بین کسب و کارهای مختلف، از صنعتی به صنعت دیگر یا حتی رفتن از کشور خودشان و عبور از مرز آن به کشوری دیگر منع نمی‌کنیم.
اغلب افرادی که کسب و کارها، دفاتر مرکزی یا آزمایشگاه‌ها را اداره می‌کنند، قبلا در شش تا ده بخش مختلف شرکت مشغول به کار بوده‌اند. آنها درون فرهنگ تری‌ام بزرگ شدند و رشد کردند. خود من 34 سال در تری‌ام بودم و 14 شغل مختلف در پنج صنعت متفاوت و سه کشور مختلف را تجربه کردم. این نوعی حرکت آدم‌ها و ایده‌ها است که نه اجباری بل اختیاری و پذیرفته‌شده است.
تری‌ام یک برنامه‌ نوآوری باز خارجی فعال نیز دارد. آیا می‌توانید این برنامه را توصیف کنید؟
آزمایشگاه‌های شرکت ما دائما کارمندان و تکنولوژی‌های جدیدی را از دانشگاه‌ها و دیگر منابع جذب خود می‌کنند و ما با مشتریان همکاری نزدیکی داریم. ما 30 مرکز تکنولوژی در سرتاسر جهان داریم، جایی که کارکنان فنی و بازاریابی ما با مشتریان ملاقات می‌کنند و آنها را از گستره‌ وسیع خط‌مشی‌های تکنولوژیک تری‌ام مطلع می‌کنند. از آنها راجع به مسائل، مشکلات و فرصت‌های تکنیکی‌شان می‌پرسیم و اینکه آیا تکنولوژی‌های بسیار متفاوت تری‌ام به کارشان می‌آید یا خیر. تعامل تکنیکی مداوم در آفرینش نوآوری‌های جدید بسیار ضروری است.
آیا می‌توانید درمورد یک محصول خاص صحبت کنید که حاصل فرآیند نوآوری باز تری‌ام باشد؟
در واقع، همه‌ محصولاتمان چنین‌اند. برای مثال، ما نوع جدیدی از کاغذ سمباده را عرضه کردیم با دانه‌های ریز که خود به خود تیز می‌شود.
تکنولوژی معدنی به یافتن ماده‌ ساینده کمک کرد، تکنولوژی نوری نیز به شکل آن کمک کرد و بخش پوشش‌دهی نیز توانست تکنولوژی‌های پوشش‌دهی را به ما ارزانی دارد و مرکز تحقیقات شرکت نیز به مدل‌‌سازی ریاضیاتی و تحلیل کسری این محصول پرداخت. خلاصه این محصول از دل ترکیب هفت تکنولوژی مختلف درآمد که فقط دو تکنولوژی از واحد مربوطه به این محصول نشات
گرفته بودند.
نقش فرهنگ در حمایت و تثبیت نوآوری باز در تری‌ام چیست؟
به نظر من بخش اعظم موفقیت‌مان را نه مدیون سازمان یا ساختار بل فرهنگ هستیم. ما در سرتاسر تاریخچه این شرکت بر نوآوری باز تمرکز داشتیم. شرکت با ساختن کاغذ سمباده شروع کرد و فروشندگان‌مان این محصولات را به آدم‌های مختلف می‌فروختند. وقتی آنها به مغازه‌های فروش تجهیزات بنایی و ساختمانی می‌رفتند، دیدند که کارگران برای نقاشی خطوط باریک دچار مشکلاتی هستند. فروشندگان به نزد ما بازگشتند و در مورد این مشکل حرف زدند. آن زمان بود که به فکر تولید نوارچسب‌های باریک رنگی افتادیم. همین فرهنگ است که تا امروز به بالندگی شرکت ما کمک کرده است.
به علاوه ما فعالانه از این فرهنگ حمایت می‌کنیم. همه‌ افراد بخش فنی ما در آزمایشگاه‌های شرکت حدود 15 درصد وقت خود را به برنامه‌ها، تعاملات، آموزش و تدریس در حیطه‌های خارج از مسوولیت‌های مخصوص‌ به ‌خود می‌گذارند. علاوه بر برنامه‌های متعددی که در آزمایشگاه‌های شرکت توسعه می‌دهیم، در حال کار بر بیش از 300 برنامه‌ مشترک با کسب و کارهای مختلف هم هستیم. بنابراین، هر کس علاوه بر مسوولیت‌های شرکتی خاص خویش، عضو تیم دیگری است که با بخش‌های دیگر به همکاری می‌پردازد تا تکنولوژی‌ها را انتقال دهد یا پروژه‌های توسعه‌ محصولات نو را به انجام برساند.
این موارد دست در دست یکدیگر به همکاری و تعامل بین اعضای ما یاری می‌رساند و همه‌ اعضای شرکت نقشی فعالانه در بازی نوآوری ایفا می‌کنند. از آنجا که مدیران ارشد ما خودشان در چنین فرهنگی رشد کرده‌اند، بنابراین به تقویت و تغذیه‌ این فرهنگ و این محیط فعالانه وفادار مانده‌اند. فرهنگ هر شرکت منحصر به آن شرکت است و نمی‌توان آن را تقلید کرد و در عین حال، حفظ و پایدار نگاه‌داشتن فرهنگ شرکت کار بسیار دشواری است