در سال ۱۹۸۱، قانون بازار سرمایه وضع و یک سال بعد، مرجع قانونگذار اصلی به‌نام ”هیأت بازارهای سرمایه CMB)a) تأسیس شد. در اکتبر ۱۹۸۳، مجلس ”مقررات تأسیس و عملکرد بورس‌های اوراق بهادار“ راتصویب نمود که این امر راه را برای تأسیس بورس اوراق بهادار استانبول ISE)b) هموار نمود و این بورس رسماً در سال ۱۹۸۵ افتتاح شد

 
بورس اوراق بهادار استانبول
 
در سال ۱۹۸۱، قانون بازار سرمایه وضع و یک سال بعد، مرجع قانونگذار اصلی به‌نام ”هیأت بازارهای سرمایه CMB)a) تأسیس شد. در اکتبر ۱۹۸۳، مجلس ”مقررات تأسیس و عملکرد بورس‌های اوراق بهادار“ راتصویب نمود که این امر راه را برای تأسیس بورس اوراق بهادار استانبول ISE)b) هموار نمود و این بورس رسماً در سال ۱۹۸۵ افتتاح شد.
● ساختار بورس
نظارت بر ISE بر عهده ”هیأت بازارهای سرمایه (CMB)“ می‌باشد که مسئولیت عمل‌کرد مناسب بورس و اعضاء آن را برعهده دارد. منبع درآمدهای ISE به‌عنوان یک سازمان مستقل، تخصصی و دولتی از محل کارمزد دریافتی از دادوستد، فرآیند پذیرش شرکت‌ها و خدمات متفرقه حاصل می‌شود. مدیریت بودجه بورس بر عهده خود بورس بوده که پس از تأئید ”هیأت‌ بازارهای سرمایه“ نهائی می‌شود.
بورس استانبول توسط یک ”شورای اجرائی“ مرکب از ۵ عضو اداره می‌گردد: ۴ تن از این اعضاء توسط مجمع عمومی و رئیس کل اجرائی نیز توسط دولت و به مدت ۵ سال انتخاب می‌شوند. مجمع عمومی که از اعضاء ISE تشکیل می‌شود، بدنه اصلی تصمیم گیرنده بورس به شمار می‌رود.
● عضویت
دو نوع عضو وجود دارد:
۱) بانک‌ها
۲) شرکت‌های کارگزاری.
مجوز فعالیت اعضاء در زمینه‌هائی نظیر پذیره‌نویسی سهام جدید، دادوستد در بازار ثانویه، مدیریت پرتفوی خریداران، ارائه خدمات مشاوره‌ای سرمایه‌گذاری و دادوستد بر موافقت نامه باز خرید / موافقت نامه بازخردی معکوس، واسطه‌گری در ابزار مشتقه، وام دادن و گرفتن (قرض دادن و گرفتن) اوراق بهادار، دادوستد اعتبای (margin) و فروش استقراضی توسط CMB صادر می‌گردد. تا پایان سال ۲۰۰۵، تعداد اعضای مجاز ۱۰۷ برای ”بازار سهام“ و ۱۳۵ برای ”“
بازار اوراق قرضه و برات می‌باشد.
● ساعات رسمی دادوستد
الف) بازار سهام: از ۹:۳۰ تا ۱۲:۰۰ و ۱۴:۰۰ نت ۱۴:۳۰ برجسب بازارهای مختلف، متفاوت است.
ب) بازار اوراق قرضه و برات: از ۹:۳۰ تا ۱۲:۰۰ . ۱۳:۰۰ تا ۱۷:۰۰ برحسب بازارهای مختلف، متفاوت است.
ج) بازاربین‌المللی : از ۱۳:۰۰ تا ۱۶:۳۰.
ب) بازار اوراق قرضه و برات بین‌المللی از ۱۰:۰۰ تا ۱۷:۰۰.
● اندازه‌بازار
ارزش جاری بازار تا پایان ۲۰۰۵ معادل ۱۶۲،۸ میلیارد دلار و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده جمعاً ۳۰۴ می‌باشد (بازار ملی: ۲۸۲، بازار ملی ثانویه: ۱۶، بازار شرکت‌های جدید: ۲، بازار شرکت‌های تحت نظر Watch List: ۴).
● شاخص‌های اصلی
- شاخص کل سهام (ISE National All Shares Index)
- شاخص ISE National - ۳۰
- شاخص ISE National - ۵۰
- شاخص ISE National - ۱۰۰
- شاخص بازار ملی ثانویه ISE
- شاخص بازار اقتصاد جدید ISE
- شاخص تراست‌های سرمایه‌گذاری ISE
- شاخص اصول حاکمیتی شرکت‌های ISE
- شاخص قیمت اوراق قرضه و برات دولتی ISE
- شاخص‌های عملکرد سبداوراق قرضه و برات دولتی ISE (شاخص‌های وزنی برابر)
- شاخص‌های عملکرد سبد اوراق قرضه و برات دولتی ISE (شاخص‌های وزنی برابر)
- شاخص‌های عملکرد سبد اوراق قرضه و برات دولتی ISE (شاخص‌های وزنی ارزش بازار)
شاخص کل سهام ISE تمام سهام معامله شده در بازار ملی به جز تراست‌های سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود.
شاخص ISE National - ۳۰۳۰ شرکت برتر از نظر ارزش جاری و نقدینگی را پوشش می‌دهد.
شاخص ISE National - ۵۰۵۰ شرکت برتر از نظر ارزش جاری و نقدینگی را پوشش می‌دهد.
شاخص ISE National - ۱۰۰، تعداد ۱۰۰ شرکت به جز تراست‌های سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود. این شرکت‌ها براساس معیارهائی از پیش تعیین شده انتخاب و ۳۰ شرکت موجود در شاخص ISE National - ۳۰ نیز به‌طور خودکار وارد این فهرست می‌شوند. این شاخص که بر مبنای لیر جدید ترکیه قرار دارد، دارای عدد پایه یک و تاریخ مبنای ژانویه ۱۹۸۶ می‌باشد.
شاخص بازار ملی ثانویه، تمام سهم شرکت‌های موجود در این بازار را پوشش می‌دهد.
شاخص بازار اقتصا جدید، تمام سهام شرکت‌های موجود در این بازار را پوشش می‌دهد.
شاخص تراست‌های سرمایه‌گذاری، تمام سهام تراست‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بازار ملی را در بر می‌گیرد.
شاخص اصول حاکمیتی شرکت‌های ISE، نماگری است که عملکرد قیمت وبازده شرکت‌ها با امعان نظر اصول حاکمیتی شرکت‌های ”هیأت بازارهای سرمایه (CMB)“ را نشان می‌دهد. جهت منظور نمودن شرکتی در این شاخص، رتبه اصول حاکمیتی آن باید توسط نهادهای مجاز رتبه‌بندی تعیین و نمره حداقل ۶ از ۱۰ را کسب نمایند.
لازم به ذکر است که شاخص‌های فرعی و زیر مجموعه‌ای دیگر نیز وجود دارند.
از ابتدای ۱۹۹۶، یک شاخص عملکرد GDSc و یک شاخص قیمت GDS برای ”بازار اوراق قرضه و برات“ مورد محاسبه قرار می‌گیرد. این شاخص‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که تغییرات قیمت در اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی با سررسیدهای متفاوت را منعکس سازند. این اشخاص‌ها بر منبای بازده ساده بر نرخ‌های معامله شده وزنی میانگین و روزهای منتهی به سر رسید قرار دارند.
شاخص قیمت GDS نماگری است که نوسانات قیمتی اوراق قرضه و برات را در نتیجه تغییرات نرخ‌های بهره جاری با توجه به ثابت ماندن سررسید، نشان می‌دهد. تغییرات قیمت‌ها با دوره مبنا مقایسه می‌شود.
شاخص عملکرد GDS نه تنها نواسانات قیمتی اوراق قرضه و برات را در نتیجه تغییرات در نرخ‌های بهره جاری نشان می‌هد، بلکه زمان انقضای سررسید را نیز در نشر می‌گیرد. این شاخص، نماگری است که سود حاصل از سوی سرمایه‌گذاری طی دوره معین را نشن می‌دهد.
شاخص‌های GDS یک بار در روز و پس از بسته شدن بازار محاسبه می‌شوند.
باری رفع نیاز از شاخصی که خلاصه عملکرد روزانه بازار ”برمبنای زمان واقعی“ را نشان دهد، شاخص‌های عملکرد سبد GDS با نحوه محاسبه متفاوت از ماه مارس ۲۰۰۴ معرفی شده‌اند.
● اوراق قرضه قابل دادوستد
دادوستد سهام، اوراق قرضه و برات، ابزارهای بازار مالی (موافقت‌نامه بازخردی / موافقت‌نامه باز خرید معکوس (repo/reverse repo) در بورس اوراق بهادار استانبول انجام می‌شود.
بورس اوراق بهادار استانبول ۳ بازار اصلی دارد: بازار سهام، باار اوراق قرضه و برات، و بازار بین‌المللی. ”بازار سهام (Stock Market)“ زیر مجموعه‌ای متعددی دارد:
بازار ملی (National Market)، بازار ملی ثانویه (Second National Market)، بازار اقتصاد جدید (New Economy Market)، صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETFs)، بازار شرکت‌های تحت نظر (Watch List)، باار معاملات عمده (Wholesale)، بازار کوپن حق‌تقدم (Rights Coupon Market) بازار حراج رسمی (Official Auction Market) و بازار اصلی (Primary Market). شرکت‌هائی می‌توانند در ”بازارملی“ دادوستد داشته باشند که شرایط پذیرش در بورس را احراز کرده و تواتر معاملاتی بیتشری داشته باشند.
ایجاد ”بازار ملی ثانویه“ با هدف تسهیل در امر کسب وجوه از بازار سرمایه برای شرکت‌های کوچک و متوسطی که امکان رشد بالقوه داشته‌اند، با فراهم آوردن بازاری سازمان یافته و شفاف در محیطی رقابتی، انجام گرفته است.
”بازار اقتصاد جدید“ در جهت ایجاد بازاری ویژه شرکت‌های فن‌آوری فعال در زمینه‌های ارتباطات راه دور، سیستم‌های اطلاع‌رسانی، ساخت رایانه، نرم‌افزار و سخت‌افزرا، و رسانه‌ای و به جهت رفع نیاز مالی فزاینده بخش فن‌آوری تشکیل شده است. برای دادوستد در ”بازار ملی ثانویه“ و ”بازار اقتصاد جدید“، نظر ”شورای اجرائی بورس استانبول“ در مورد جایگاه مالی و حقوقی، فعالیت‌ها و امکان بالقوه رشد شرکت کافی است.
”بازار ETFD“ با هدف ایجاد بازاری سازمانیافته و شفاف برای دادوستد اوراق مشارکت ETF ایجاد شده است. ”شورای اجرائی بورس استانبول“ به محض دریافت درخواست کتبی از CMB بر امر پذیرش و دادوستد این اوراق تصمیم‌گیری می‌کند. در حال حاضر سه نوع اوراق مشارکت در این بورس دادوستد می‌شود.
”بازار شرکت‌های تحت نظر“ بازاری است سازمان یافته برای شرکت‌هائی که بنا به عللی نظیر افشای ناکامل اطلاعات، ارائه اطلاعات ناقص یا ارائه اطلاعات بعد از زمان مقرر به عموم، دادوستد خارج از چارچوب قوانین و مقررات و سایر شرایطی که باعث خروج موقت یا دائم از فهرست می‌شود. این گونه شرکت‌ها نیاز به نظارت و تحقیقات ویژه دارد و این بازاردر راستای حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران و عموم ایجاده شده است.
”بازار معاملات عمده“، دادوستد سهام در کمیت‌های بالا را ممکن می‌سازد. این بازار، فروش سهامی که در ”بازار ملی“ و ”بازار ملی ثانویه“ و نیز شرکت‌هائی که در بورس معامله نمی‌شوند، از طریق افزایش سرمایه یا فروش سهام موجود در دست سهامداران به خریداران - چه به‌صورت از پیش مشخص شده و چه به‌صورت گمنام - را مجاز می‌شمارد. فروش عمده در چارچوب طرح خصوصی سازی نیز از طریق این بازار صورت می‌گیرد. دادوستدهای عمده در زمان معاملات بازار اولیه انجام‌پذیر است.
”بازار کوپن حق تقدم“ بازاری است برای دادوستد کوپن‌های متصل به سهام شرکت قابل معامله که به دارنده آن، حق خرید سهام جدید منتشره توسط شرکت برای افزایش سرمایه را اعطا می‌کند.
”بازار اوراق قرضه و برات“، تنها بازار سازمان یافته خرید و فروش یک‌جا و نیز دادوستد موافقت نامه باز خرید / موافقت نامه باز خرید معکوس (repo/reverse repo) به‌شمار می‌رود. هدف این بازار، تأمین محیطی شفاف، پویا، رقابتی و کارا برای دادوستد بازار ثانویه بهادار با درآمد ثابت، از قبیل اوراق قرضه دولتی، اوراق خزانه، اوراق قرضه منتشره از سوی ”اداره خصوصی‌سازی“ است.
”بازار اوراق قرضه و برات“ سه بازار زیر مجموعه دارد: بازار خرید و فروش یک‌جا، موافقت نامه باز خرید / موافقت نامه باز خرید معکوس، و بازار اوراق مستغلات (اموال غیر منقول).
تاریخ اعتبار سفارشات در بازار خرید و فروش یک‌جا بین همان روز تا ۹۰ روز متغیر است. اگر ارزش اسمی سفارش خرید و فروش یک‌جا کمتر از ۱۰۰،۰۰۰ لیر ترکیه باشد، به‌عنوانس فارش کوچک در نظر گرفته خواهد شد. سفارشات به‌صورت مضاربی از ۱۰۰،۰۰۰ لیرتا ۵ میلیون لیر ارائه خواهند شد. سفارشات کوچک باید از مضارب ۱،۰۰۰ لیر تا ۵ میلیون لیر تبعیت کنند. تمام سفارشات می‌توانند به سفارش‌های متعدد دیگر ”جور“ شوند، یعنی امکان تفکیک (تقسیم) وجود دارد. در بازار موافقت‌نامه بازخرید / موافقت نامه بازخرید معکوس، اوراق بهادار طی فرآیند دادوستد، از طرف کاربر در حساب‌های مجزا با امنیت کامل نگهداری می‌شوند.
هدف ایجاد بازار اوراق مستغلات (اموال غیر منقول)، تسریع در امر پروژه‌های ساختمان‌سازی از طریق کسب وجوه از بازار سرمایه است. همچنین این بازار ابزار سرمایه‌گذاری جایگزینی را در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد. در این بازار سیستم نرخ چندگانه و سیستم حراج چندگانه و سیستم حراج پیوسته وجود دارد و دادوستد به‌صورت ”جور شدن“ سفارش‌های خرید و فروش انجام می‌گیرد.
در سال ۱۹۹۷، با پذیرش اوراق قرضه بین‌المللی منتشره توسط ”نایب رئیس خزانه‌داری“ برای دادوستد در خارج از کشور، ”بازار اوراق قرضه و برات بین‌المللی“ شروع به‌کار کرد. همچنین در همان سال، ”بازار رسیدهای سپرده‌گذاری“ بورس استانبول با دادوستد رسیدهای سپرده‌گذاری سهام منتظره در سطح جهان فعالیت خود را آغاز کرد.
در حال حاضر رسیدهای سپره‌گذاری بزرگترین بانک قزاقستان به‌نام ”Kazkommertsbank“ در بازار رسیدهای سپرده‌گذاری بین‌المللی“ و اوراق قرضه اروپا به‌نام ”Eurobond“ که توسط دولت جمهوری ترکیه منتشر می‌شود در ”بازار اوراق قرضه و برات بین‌المللی“ دادوستد می‌شوند.
● وام (قرض) دادن / گرفتن اوراق بهادار، دادوستد اعتباری (margin) و فروش استقراضی
اعضای مجاز ISE می‌توانند در فعالیت‌های مربوط به وام (قرض) دادن / گرفتن اوراق بهادار، دادوستد اعتباری (margin) و فروش استقراضی در چارچوب مقررات CMB مشارکت کنند. اعضای مجاز ISE می‌توانند در از این امتیاز در ”بازار ملی“، ”بازار ملی ثانویه“، ”بازار اقتصاد جدید“ و بازار ETF بهره‌مند شوند.
● سیستم دادوستد بازار سهام
سیستم تمام رایانه‌ای بورس، امکان دادوستد سهام و کوپن‌‌های حق تقدم را برای اعضا میسر می‌سازد. فعالیت‌های دادوستد سهام در دو جلسه دو ساعته مجزا، یکی در صبح و دیگری در بعداظهر، صورت می‌گیرند.
نرخ‌ها بر پایه روش ”حراج پیوسته - نرخ چندگانه“ تعریف می‌شوند، یعنی سفارشات خرید و فروش به‌صورت خودکار برمبنای تقدم نرخ و تقدم زمان با هم جور می‌شوند. خریداران و فروشندگان سفارشات خود را از طریق پایانه‌های معاملاتی واقع در ساختمان بورس و نیز دفاتر خود وارد سیستم می‌کنند. سازوکار سفارش به‌صورت ”حفظ اطلاعات مربوط به طرفین معامله“ بوده و تنها پس از جور شدن سفارشات، خریداران و فروشندگان قابل شناسائی‌اند. تمام اطلاعات مربوطه به شفافیت به جزء اطلاعات شخصی خریداران و فروشندگان طی جلسات معاملات در سیستم نمایش داده می‌شود.
طی ساعات بین ۹:۳۰ به‌عنوان بخشی از دادوستد صبحگاهی و ساعات بین ۱۴:۰۰ تا ۱۴:۱۰ به‌عنوان بخشی از دادوستد عصرگاهی به‌نام ”فرآیند سفارش انباشته ISE, AOP)e)“ تنها سفارشات را به‌صورت الکترونیک می‌پذیرد: یعنی دریافت سفارش به‌صورت دستی و از طریق پایانه‌های مستقر در بورس امکان‌پذیر نیست. بنابراین سفارش‌هائی که از طریق اینترنت و یا پیش از جلسات اول و دوم معامله (دادوستدهای صبحگاهی و عصرگاهی)، و نیز طی زمان AOP توسط اعضای ISE آماده شده است، تنها به‌وسیله فلاپی دیسک و از طریق پایانه‌های معاملاتی دفاتر کارگزاری مستقر در بورس و دفتر اصلی کارگزاران وارد سیستم می‌شوند. لوح فشرده این سفارش‌ها بر مبنای تقدم نرخ و زمان با هم جور می‌شوند. این نوع سفارش تنها برای شرکت‌های مورد معامله در بازارهای ”ملی“، ”ملی ثانویه“ و ”اقتصاد جدید“ اعمال شده و فرآیند انباشته طبق قوانین معاملاتی موجود، تنها برای ”سفارش‌های محدود“ است.
نرخ پایه یک سهم، نرخی است ک برای تعیین حد بالا و حد پائین نرخ سهام مورد استناد قرار می‌گیرد . این نرخ با ”گرد کردن“ و میانگین وزنی نرخ سهام طی جلسه معاملاتی قبل مشخص می‌شود. در هنگام پرداخت سود و افزایش سرمایه، نرخ مبنا توسط ISE تعیین می‌شود. همین روش‌ برای تعیین نرخ مبنا در بازار ETF اعمال می‌شود. اما باری اولین جلسه دادوستد یا برای جلسه‌ای که در پی جلسه‌ای بدون معامله انجام گرفته، نرخ مبنا نرخی خواهد بود که توسط کاربر مجاز ETF یا ”founder“ اعلام می‌شود.
محدوده نوسان قسمت‌ها حداکثر ۱۰ درصد (بالا و پائین) نرخ مبنا در هر جلسه دادوستد است. اما در مورد حق تقدم، این میزان ۲۵ درصد است.
میزان سفارش‌های ویژه در ”دادوستد عمده“ حداقل ۱۰ درصد سرمایه ثبت شده شرکت می‌باشد. اجرای این سفارش‌های ویژه منوط به تأئید کارشناسان تالار می‌باشد. هرگونه سافرش ویژه که وارد سیستم شده می‌تواند پیش از اجراء از سیستم پاک شود. سفارش‌های ویژه به‌عنوان ”دادوستد ثبت شده“ محسوب نمی‌شوند اما در محاسبه حجم معاملات و تعداد سهام معامله شده مورد محاسبه قرار می‌گیرند.
● بازار اوراق قرضه و برات
یک سیستم جور کردن و ارائه گزارش سفارشات رایانه‌ای برای بازارهای ”خرید و فروش یک‌جا“ و ”موافقت نامه بازخردی / موافقت نامه بازخرید معکوس“ است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. اعضاء باید سفارشات را از طریق پایانه‌های مستقر در دفاتر خود وارد کنند. پس از ورود سفارش به سیستم، فرآیند بر مبنای تقدیم نرخ و تقدم زمان خواهد بود. عملکرد هر دوبازار به‌صورت سیستم ”حراج پیوسته چند نرخی“ است.
● بازار بین‌المللی
تمام عملیات این بازار برحسب دلار آمریکا بوده و امور تسویه آن از طریق Citibank و Euroclear و از طریق سپرده‌‌گذاری مرکزی ترکیه بنام ”تاکاس بانک (Takasbank)“ صورت می‌گیرد.
● امور تسویه و پایاپای
”تاکاس بانک“، تنها نهاد مجاز امور تسویه و پایاپای ترکیه به شمار می‌رود که خدمات امور تسویه و نزد امانت‌پذیر را برای سرمایه‌گذاران و ناشران فراهم می‌آورد. تاکاس بانک، یک بانک سرمایه‌گذاری فراهم می‌آورد.تاکاس بانک، یک بانک سرمایه‌گذاری بوده که مالکیت آن در دست ISE و ۹۰ نفر از اعضای آن می‌باشد. تاکاس بانک، امور تسویه اوراق قرضه و موافقت نامه باز خرید انجام گرفته در ISE را بر عهده دارد.
عملیات تسویه اوراق بهادار توسط ”حساب موقت تسویه تاکاس بانک f“ با ”آژانس ثبت مرکزی“ CRA)g)“ صورت می‌گیرد. سیستم‌های CRA و تاکاس بانک کاملاً برمبنای زمان واقعی (real - time) می‌باشند. بنابراین انتقال اوراق بهادار بلافاصله در CRA منعکس می‌شود.
حساب‌های امانی در CRA نگاهداری می‌شوند؛ کاربران در کنار حساب پرتفوی خود و حساب‌های زیر مجموعه مشتریان خود، یک حساب موقت تسویه نیز دارند. حساب‌های نقدی بر مبنای کاربر بوده و توسط تاکاس بانک نگهداری می‌شود.
در پایان معاملات هر روز، ISE جزئیات تمام دادوستدهای صورت گرفته در دو جلسه معاملات (صبح و بعدازظهر) به تاکاس بانک منتقل می‌کند. تاکاس بانک به محض دریافت این گزارش تعهدات هر کارگزار در هر سهم را به‌طور چند جانبه بررسی و خالص تسویه را حساب می‌کند.
مدت زمان تسویه برای سهام T+۲ و برای اورا قرضه و برات بین T و T+۹۰ روز می‌باشد.
یک سیستم شبکه‌ای چند منظوره برای سهام و اوراق قرضه، و خدماتی نظیر مشارکت سهامی شرکت‌ها مانند صدور اوراق حق تقدم و سهام جایزه و انباشت / پرداخت با استفاده از روش DvP و در همان روز انجام می‌گیرد.
موقعیت تسویه اوراق بهادار برمبنای هر مشتری در روز معامله (T) به CRA منتقل می‌شود. در همان روز (T)، جزئیات عملیت تسویه به صورت الکترونیک در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و زمان سر رسید تسویه را مشخص می‌کند. در پایان روز، اوراق بهادار مربوط به مشتریان ”تحویل دهنده“ به دلایل مربوط به امور تسویه به‌طور ودکار توسط CRA مسدود می‌شود. رسید جزئیات مربوط به انتقال اوراق بهادار از حساب‌های کاربر به حساب‌های فرعی مشتری از طریق سیستم CRA شکل می‌گیرد.
● کارمزد
کارگزاران از هر مشتری مبلغی به ازای هر معامله تحت عنوان ”کارمزد کارگزار“ اخذ می‌کنند. این میزان نسبت به حجم و تواتر معاملات به‌صورت توافقی بین مشتریان و کارگزاران تعیین که در بازار سهام برابر با ۰،۰۰۱ درصد از ارزش معاملات می‌باشد.
● قوانین و امور مالیاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی
محدودیتی بر سرمایه‌گذاران خارجی به‌صورت پرتفوی اعمال نمی‌شود. اعلامیه شماره ۳۲ مورخ اوت ۱۹۸۹، تمام محدودیت‌های اعمال شده بر سرمایه‌گذاران انفرادی و نهادی خارجی برای کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در ISE را از پیش رو برداشت. از این رو هیچ گونه محدودیتی نسبت به خروج اصل سرمایه و سود سالانه در بازارهای سهام و اوراق قرضه ترکیه برای سرمایه‌گذاران خارجی وجود ندارد. همین اعلامیه، سرمایه‌گذاری شهروندان ترکیه‌ای در خرید اوراق بهادار خارجی مجاز می‌شمارد.
نحوه مالیات‌بندی و مبنای مالیاتی برای محل‌های مشخص درآمد خارجیان، متفاوت است.
● جزئیات حمایت از سهامدار
طبق متمم قانون سرمایه‌ در سال ۱۹۹۹، برای پوشش پرداخت نقدی و تعهدات تحویل سهام حاصل از دادوستد سهام انجام شده از طرف شرکت‌های کارگزاری و بانک‌ها، یک ”صندوق حمایت از سرمایه‌گذار h“ تأسیس شده است. هر سرمایه‌گذاری که سهامش در حساب سپرده‌گذاری یا وجود نقد حاصل از دادوستد از سوی واسطه‌گری‌ها (کارگزاران، بانک‌ها یا سایر نهادهای مرتبط) مورد سودء استفاده قرار گیرد تا سقف ۴۴،۷۱۵ لیر (در سال ۲۰۰۶) جبران می‌شود. تمام واسطه‌گری‌ها مؤظفند سالانه مبلغی را به این حساب واریز کنند.
در سال ۱۹۹۲ متممی در قانون بازار سرمایه‌گنجانده شد که به موجب آن جریمه انجام دادوستد نهانی معادل ۲ تا ۵ سال زندان و جریمه ندقی سنگین می‌باشد. فعالیت‌هائی نظیر دستکاری در قیمت‌ها، انتشار اطلاعات شرکت‌ها به صورت غیر واقعی و ارتکاب هرگونه اعمالی که توسط CMB منع شده است نیز مجازات‌های مشابهی را در پی دارد. چنانچه دو یا بیش از دو جرم عنوان شده در قانون انجام گیرد، آنگاه مجازات زندان حداق ۳ و حداکثر ۶ سال خواهد بود. طبق متمم پیشنهادی، میزان جریمه نقدی حاصل از این اعمال کمتر از ۳ برابر منفعت حاصل از این اعمال خلاف نمی‌باشد.
● اقدامات در دست اجرا
اولین مرحله از تهیه یک سیستم نرم‌افزار در چارچوب ”پروژه نظارت مرکزیi“ - کە با همکاری مشترک ISE و CMB انجام می‌شود - از ژانویه ۲۰۰۶ آغاز شده است. این نرم‌افزار، امور نظارتی را برمبنای زمان واقعی (real time) و به‌صورت الکترونیکی و با کارآئی بهینه فراهم می‌کند. تلاش برای فاز دوم ادامه دارد.
”پروژه اتوماسیون افشاj“ که شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا افشای اطلاعات را مستقیماً و با استفاده از فن‌آوری اینترنت و گواهی‌های دیجیتال انجام دهند، در مرحله آزمون قرار دارد. به محض تکمیل، اطلاعات مالی، اخبار، توضیحات تکمیلی و سایر اطلاعات مربوط به شرکت‌ها همسو با استانداردهای امنیتی دریافت و به‌صورت الکترونیک در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.
”مجمع بورس‌های اوراق بهادار بین‌المللی k“ با هدف ارتفای سطح همکاری بین بورس‌های اوراق بهادار کشورهای عضو ”سازمان کنفرانس اسلامی OIC)l“ در ترکیه برگزار شد. در این نشست دو کمیته کاری به‌نام‌های ”کمیته فنی“ و ”کمیته فن‌آوری اطلاع رسانی IT)m)“ فعالیت بر روی زمینه‌های همکاری تأسیس شدند. کیته فنی در مورد مسائل نظیر ایجاد شاخص، ”رسیدهای سپرده‌گذاری اسلامی IDRs)n)“ فرصت‌های پذیرش شرکت‌ها در بورس‌های کشورهای مختلف، تبادل کارکنان و فرصت‌های آموزشی، تعریف زمینه‌های همکاری، فعالیت و تحقیقاتی در مورد ارزیابی بورس‌های اوراق بهادار را انجام خواهد داد.کمیته IT در مورد ارزیابی سطوح تکنولوژیکی بورس‌های اوراق بهادار مشارکت کننده در این طرح و ایجاد یک ”مرکز اطلاعات“ فعال است.  
 
منبع: The Handbook of World Stock, Stokd Stonk Derinative & Commidity Exchanges, ۲۰۰۶.