در پاسخ به ایجاد اشتغال، عدم رکود و خیلی از مسائل دیگر، بر نرخ رشد تکیه می شود ، اما نکته اساسی این است که تا چه حد نرخ رشد اقتصادی می تواند واقعیت های موجود در اقتصاد ایران را نشان دهد.

به گزارش «تابناک» نرخ رشد توان انعکاس مشکلات امروز اقتصاد ایران را ندارد. هم اکنون در اقتصاد ایران، فعالیت های بخش خصوصی کاهش یافته است، سود و بازدهی فعالیت های صنعتی، دام داری و کشاورزی کاهش یافته است و این ها در عین حالی است که حجم دولت، دلالی و فعالیت های بانکی افزایش یافته است.

تولید ناخالص ملی ترکیبی از خدمات و کالاهای تولید شده در یک سال می باشد، تغییر ترکیب فعالیت ها در شرایط کنونی اقتصاد ایران امری ناپسند است، امری که آمار نرخ رشد اقتصادی آن را نشان نمی دهد.

کاهش سود فعالیت های مولد در کنار افزایش سود فعالیت های نامولد، عاملی شده است که کاهش تولید کالا از طریق افزایش خدمات جبران شده و با تغییر ترکیب، تولید ناخالص ملی تغییر چندانی نکند. به بیان دیگر کاهش فعالیت های مولد از طریق افزایش فعالیت های نامولد، پوشانده شده است و این عاملی برای عدم انعکاس کاهش تولید داخلی شده است.

از جمله فعایلت هایی که در شرایط امروز اقتصاد ایران، فعالیت های نامولد می باشد و در حساب های ملی محاسبه می شود، فعالیت های دلالی و خدمات بانکی می باشد. فعالیت هایی که گسترش روز افزون آن  عاملی برای پنهان کردن واقعیت رکودتورمی اقتصاد ایران شده است.

ازآن جهت دلالی و خدمات بانکی را در گروه فعالیت های نامولد قرار می دهد که،  این گونه فعالیت ها بیشتر از آنکه در خدمت تولید کننده باشند، دشمن تولید کننده شده اند. دلال کسی است که قرار است خدمتی به تولید کننده کند و محصولات او را ذخیره کرده و به خرده فروش یا واسطه گر دیگری به فروش برساند، اگر فعالیت دلال، اطمینان به فروش محصول تولید کننده را بدهد، دلالی عامل تامین اطمینان برای تولید کننده شده و سبب افزایش تولید می شود. ولذا درآمدی که نصیب دلال می شود، درآمد مولد است به این معنا که خدمتی مفید صورت گرفته که عامل افزایش تولید شده است.

ولی هم اکنون در اقتصاد ایران، به هر علت قدرت چانه زنی دلال نسبت به  تولید کننده افزایش یافته است، به گونه ای که دلال بیش از سهم خود تولید کننده سود می برد، به این معنا که تولید را کسی دیگر می کند ولی سود آن را دلال می برد. این درآمد زایی درآمد زایی نامولد است چرا که نه تنها عامل رشد نمی شود بلکه تولید کنندگان را ترغیب به دلال شدن می کنئ. بنابراین دلالی خدمت مفید در شرایط امروز اقتصاد ایران نیست و بیشتر ناشی از حقیقیت رکود تورمی موجود در اقتصاد ایران می باشد.

بانک و موسسات مالی در صورت ای جز فعالیت های مولد یک جامعه به حساب می آیند، که از ناحیه خدمتی که عامل رونق تولید است، سود و درآمد کسب کنند، نه این که از شرایط رکود تورمی و فرصت تجارت پول، از پول و سرمایه در راه نامولد استفاده کنند. سوددهی بالای بازار پول در شرایطی که بخش حقیقی عمدتا زیان ده هستند نشان از این واقعیت دارد که خدمات بانکی در خدمت بخش حقیقی نیست و بیشتر به دنبال تغذیه از شرایط رکود تورمی موجود می باشد.

بنابراین از آنجا که نرخ رشد توان تحلیل  این تغییر ترکیب را ندارد، به هیچ وجه نمی تواند مطلوب باشد.

چرا که ممکن است نرخ رشد اقتصادی را بالا نشان دهد ولی واقعیت( بیکاری، رکود ) را نشان دهد و عدم نشان دادن واقعیت، تهدید جدی برای اقتصاد شود.

نکته ی دیگری که باید بدان اشاره کرد، آمار  و ارقامی مربوط به نرخ رشد سیمان و فولاد می باشد. رشد هفت درصدی سیمان در کنار رشد 11 درصدی فولاد می تواند انعکاسی خوبی را در نرخ رشد اقتصادی ایجاد کند، ولی آیا نرخ رشد بالای سیمان و فولاد در ارتباط با بخش حقیقی است یا اینکه جدا از بخش حقیقی می باشد؟

در سالهای اخیر حجم عظیم پروژه های عمرانی مطرح شده از سوی دولت محترم از جمله سد سازی و غیره، عامل اصلی ایجاد تقاضا برای سیمان و فولاد شده است به بیان دیگر، حجم عظیم عرضه سیمان و فولاد توسط بخش تولیدی به منظور گسترش تولید، تقاضا نشده است و به علت پروژه های عمرانی گسترده ی دولت بوده است. لذا نرخ رشد های سیمان و فولاد ارتباطی با بخش حقیقی اقتصاد نداشته و آماری که بر پایه واقعیت بخش های تولیدی نیست، نمی تواند انعکاسی از ایجاد اشتغال و عدم رکود و غیره باشد.

آنچه گفته شد برای بیان این واقعیت بود که نرخ رشد بیشتر نقش فریبندگی دارد، فریبندگی که می توان آن را  از طریق کوچک کردن فعالیت های دلالان از طریق گرفتن مالیات و کاهش پروژه های عمرانی کاست و لی به نظر می رسد که قرار نیست این فریبندگی کاسته شود. به هر ترتیب وجود بیکاری و افزایش آماری بیکاری خود دلیل دیگری بر بی خاصیت بودن نرخ رشد اقتصادی می باشد.

واقعیت های موجود اقتصاد ایران این است که با وجود افزایش جمعیت، نرخ مشارکت مردم در تولید کاهش یافته است، حجم تصدی گری های دولت افزایش یافته است، بیکاری به علت رکود صنعتی به علت هزینه های بالا و درآمدهای پایین کاهش یافته است و معلوم نیست تا کی می خواهیم پشت آمار و ارقام ای که هیچ خاصیتی ندارد پنهان شویم.

لازم به ذکر است که وارد مباحث علمی نشده ایم. به بیان دیگر هم اکنون علم اقتصاد ثابت کرده است که رشد بدون بهره وری، بیش از آن که مفید باشد، مضر است و بیش تر از آنکه عامل اشتغال سازی شود، عامل اشتغال سوزی می شود.

هم اکنون رشد بهره وری در اقتصاد ایران در حد بسیار نازلی در حدود نیم درصد ثابت باقی مانده است، و باید دانست رشدی که قرار است وارداتی باشد و از طریق پول نفت تامین گردد، روزی توان استمرار را نخواهد داشت. چرا که به علت هزینه های ناکارامدی وابستگی فراوانی که با خود به همراه دارد و روز به روز آن را تشدید می کند، هیچ رغبت و انگیزه ای برای فعالان اقتصادی باقی نمی گذارد که در حوزه ی تولید سرمایه گذاری کنند.