‌این گزارش بر اساس پرسشنامه‌هایی از 208 دبیر هیات مدیره‌های شرکت‌ها شکل گرفته است، 19 نمونه از عملکرد‌های هیات مدیره را تحلیل و بررسی می‌کند و به موضوعاتی از قبیل موضوعات زیر می‌پردازد: اصلاحات حاکمیتی و نظارتی، مدیریت ریسک، مسوولیت اجتماعی، جلسات هیات مدیره و ساختار کمیته‌های شرکتی1. گزینش اعضای هیات مدیره، استخدام و ترکیب و ساختار
59 درصد از افرادی که به پرسشنامه پاسخ دادند اظهار کردند که سازمانی که در آن فعالیت دارند، برای ارزیابی ترکیب
هیات مدیره از ماتریکس توانایی‌ها یا وسیله مشابهی استفاده می‌کند. 75 درصد اعلام کردند که سازمان آنها برای گزینش اعضای هیات‌مدیره از معیارهای مستند و تدوین شده استفاده می‌کند، که از سال 2008 میلادی تاکنون شاهد رشد 10 درصدی بوده است و 65 درصد نیز اعلام کردند که شرکت آنها دارای برنامه‌ای اجباری برای بازنشستگی است.
2. جلسات هیات مدیره
در چند سال اخیر، درخواست سهامداران برای برگزاری جلسات اضطراری به موضوعی متداول بدل شده است. آمارگیری‌های حاکی از‌این است که 51 درصد از شرکت‌ها چنین حقی را برای سهامداران خود قائل می‌شوند. مدت زمان جلسات هیات مدیره در مقایسه با سال 2008 در حال افزایش است. 55 درصد از هیات‌های مدیره جلساتی سه تا پنج ساعته تشکیل می‌دهند و‌ این در حالی است که‌ این عدد برای
39 درصد از آنها به شش ساعت و بیشتر افزایش می‌یابد.
3. راهنمایی، جهت دهی و آموزش برای هیات مدیره
74درصد از افرادی که به پرسشنامه پاسخ دادند در جواب به‌این سوال که‌ آیا سازمان آنها به جز کتابچه راهنمایی برای اعضای هیات مدیره، برنامه‌ای را نیز برای کمک و آموزش به آنها در اختیار دارد یا خیر؛ جواب مثبت دادند که ‌این عدد نسبت به سال 2008 با رشدی 14 درصدی مواجه بوده است.
4. ارزیابی هیات مدیره
تعداد زیادی از اعضای هیات‌های مدیره شرکت‌ها به پرسشنامه‌های خود ارزیابی پاسخ می‌دهند. پاسخگویان همچنین اظهار کردند که‌ اینگونه ارزیابی‌ها غالبا درباره تمام هیات مدیره یا کمیته‌های هیات مدیره صورت می‌گیرد . در 89 درصد از مواقع هیات مدیره حداقل یک بار در سال مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
5. مشارکت و فعالیت سهامداران
در سال 2011 میلادی، 66 درصد از افرادی که به پرسشنامه پاسخ دادند ادعا کردند که مدیران شرکت‌های آنان موظفند در جلسات سالانه سهامداران شرکت کنند و در پاسخ به ‌این سوال که‌ آیا شرکت‌شان سیاستی را در ارتباط با روابط میان مدیران و سهامداران اتخاذ کرده است یا خیر، فقط 45 درصد جواب مثبت دادند.
6. استفاده هیات مدیره از فناوری
براساس گفته‌های اکثر پاسخگویان، بیشتر مدیران با آخرین برنامه‌های فناوری آشنایی دارند یا از فواید آن آگاهی دارند. 79 درصد اظهار کردند که استفاده از فناوری رو به افزایش است.
1. مسوولیت‌های هیات مدیره
2. استراتژی: فعالیت و مشارکت در استراتژی‌های شرکت از نقش‌های اصلی هیات مدیره به حساب می‌آید با‌این وجود، مشارکت هیات مدیره در‌این امور در شرکت‌های گوناگون، متفاوت است. میران مشارکت هیات مدیره در مذاکرات پیرامون استراتژی‌های شرکت در حال افزایش است و مدیران موظفند که نقش فعالی را در ‌این بخش‌ایفا کنند.
3. نظارت بر ریسک: نظارت بر ریسک از نقش‌های اساسی هر مدیر است و در موقعیت فعلی حاکمیت شرکتی، فشار مضاعفی بر هیات مدیره وارد می‌شود تا وقت بیشتری را صرف رسیدگی به‌این امور کند. 54 درصد از پاسخگویان اظهار کردند که نظارت بر ریسک وظیفه اصلی کمیته حسابرسی است در حالی که 46 درصد اعلام کردند ‌این وظیفه بر عهده تمام قسمت‌های هیات مدیره است.
4. برنامه جایگزینی یا جانشین پروری مدیرعامل: در مقایسه با نتایج پرسشنامه سال 2008 میلادی، تعداد بیشتری از شرکت‌ها به برنامه جایگزینی مدیر عامل اهمیت می‌دهند و به آن فقط به عنوان یک تغییر نمی‌نگرند. در پاسخ به ‌این پرسش که کدام بخش مسوولیت برنامه‌ریزی در‌این حوزه را بر عهده دارد، 37 درصد اعلام کردند که تمام هیات مدیره مسوول است و26 درصد اظهار کردند که کمیته حاکمیت شرکتی باید‌این کار را انجام دهد.
5. پایداری: در سال‌های اخیر ، توجه زیادی بر بهبود وضعیت مسوولیت اجتماعی و توسعه پایدار شرکت‌ها شده است. 36درصد از افرادی که به پرسشنامه پاسخ دادند اظهار کردند که شرکت آنها گزارشی درباره پایداری و مسوولیت اجتماعی منتشر می‌کند.
6. مشارکت‌های سیاسی: شفاف‌سازی هزینه‌ها و مخارج سیاسی در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته است.
7. فرهنگ مدیریتی شرکت: هیات مدیره نقشی حیاتی در استقرار و تعیین فرهنگ و اصول اخلاقی یک سازمان دارد. نقش هیات مدیره در نظارت بر سازگاری برنامه‌ها اخیرا تحت تاثیر قوانین هشدار دهنده (جارچی – whistle blower ) قرار گرفته است. به گفته 84 درصد از کارمندان، هیات مدیره به طور مستقیم با کارکنان شرکت ارتباط برقرار نمی‌کند.
8. ساختار‌ها و نقش‌های کمیته‌های هیات مدیره: 83 درصد از افرادی که به پرسشنامه پاسخ دادند اظهار کردند که هیات مدیره شرکت‌شان سه تا پنج کمیته دارد که کمیته حسابرسی، کمیته نظام جبران خدمات، کمیته حاکمیت شرکتی و کمیته اجرایی از متداول‌ترین آنها بود.بی‌تردید، حاکمیت شرکتی از سال 2008 میلادی شاهد تغییراتی عمده در تمام جنبه‌های خود بوده است به همین دلیل، عملکرد‌های هیات مدیره دائما در حال افزایش، تغییر و تکامل هستند. بسیاری از ذی‌نفعان حاکمیت شرکتی، اعم از شرکت‌ها، مدیران و سرمایه‌گذاران دائما در حال نظارت و بررسی ساختارها و عمکرد‌های حاکمیت شرکتی هستند تا نحوه کار و فعالیت خود را بهبود بخشند.
منبع: نشریه اینترنتی مسوولیت و حاکمیت شرکتی
www.csriran.com