تاکید قانونی ادغام وزارتخانه‌ها در برنامه پنجم توسعه، بار دیگر در محافل تجاری و صنعتی، جدال نظری قدیمی‌‌برسر نحوه ادغام ‌این دو دستگاه با یکدیگر را در محافل تجاری و تولیدی بر سر زبان‌ها انداخته است.

ادغام تولید وتجارت؛ چرا و چگونه؟

برخی براین باورند که‌ این ادغام باید بر محور تولد یک دستگاه جدید و کارآ، براساس توسعه تجارت باشد و بعضی دیگر بر تولید محوری، مولود جدید تاکید می‌‌کنند. هواداران‌ایده دوم که غالبا تولیدکنندگان هستند، بر‌این مساله ابراز نگرانی می‌‌کنند که ثقل سنگین واردات‌گرایی وزارت بازرگانی باعث خواهد شد که بعد از ادغام ‌این دودستگاه، سیاست‌های تجاری (وارداتی) بر سیاست‌های صنعتی در کشور چیره شود. در میان ‌این مباحثه قدیمی‌‌، وقتی خبرنگار «ایسنا» روز گذشته از وزیر صنایع و معادن در‌این باره جویا می‌‌شود، «علی‌اکبر محرابیان» می‌‌گوید: «ادغام باید به گونه‌ای باشد که تکمیل ظرفیت تولید، افزایش اشتغال و افزایش کیفیت کالاهای وارداتی را به دنبال داشته باشد.»
وزیر صنایع و معادن معتقد است که موضوع ادغام در برنامه پنجم توسعه ذکر شده، اما از هیچ وزارتخانه‌ای در این زمینه نام برده نشده است، بلکه به دولت اختیار داده شده تا با بررسی‌های کارشناسی ادغام را انجام دهد.
«علی اکبر محرابیان» اظهار کرد: «بهترین راهکار برای ادغام آن است که در یک فرآیند مهندسی مجدد تمام دستگاه‌ها در کنار یکدیگر قرار گرفته و آنهایی که به‌ویژه با اجرای قانون اصل 44 تغییراتی در آنها صورت گرفته و آنهایی که تداخل وظایف و هم‌پوشانی فعالیت‌ دارند، ادغام شوند.»
وی در گفت‌وگو با «ایسنا»، ادامه داد: «در این زمینه ادغام وزارتخانه‌هایی از جمله نفت با نیرو، رفاه با تامین اجتماعی و بازرگانی با صنایع و معادن مطرح شده است.
به هر حال ادغام‌هایی که موجب تسهیل امور می‌شود، باید انجام شود.»
وی در پاسخ به این‌که آیا به نظر شما ادغام وزارتخانه‌های صنایع و معادن امری مثبت است؟ خاطرنشان کرد: «اگر نگاه ما در راستای اقتصاد ملی و در صورتی که تنظیم‌کننده اقتصاد یک دستگاه باشد، ادغام به رشد اقتصاد ملی کمک خواهد کرد؛ به‌گونه‌ای که تکمیل ظرفیت‌های تولید، افزایش اشتغال و افزایش کیفیت کالاهای وارداتی را به دنبال خواهد داشت.»
وی انجام کارهای مطالعاتی دقیق پیش از ادغام را بسیار حائز اهمیت دانست و گفت: «بنابراین اگر ادغام خوب طراحی شود، بسیار مناسب خواهد بود و هم منافع بخش تولید و هم مصرف‌کنندگان حفظ خواهد شد. مهم بخش مطالعات است، بخش اجرا سختی چندانی ندارد.»
وزیر صنایع و معادن با بیان اینکه در منطق بازار امروز جهان، منافع تولیدکننده و مصرف‌کنندگان در یک جهت بوده و رقابت بین مصرف‌کننده و تولیدکننده نیست، بلکه بین تولیدکنندگان مختلف است، ادامه داد: «بازار داخلی ما نیز در برابر واردات نه ایزوله بلکه باید واکسینه شود؛ یعنی قدرت رقابتی تولیدکنندگان داخلی باید آنقدر افزایش یابد که دعوای ما با تولیدکنندگان خارجی در بیرون از مرزها باشد.»
وی افزود: «به عنوان مثال در صنعت نساجی که فضاسازی‌های منفی زیادی نیز در خصوص آن صورت گرفته بود، رشد صادرات در پنج سال اخیر بسیار بالا بوده است؛ به‌گونه‌ای که امسال نزدیک به یک میلیارد دلار صادرات نساجی داریم. این به معنای واکسینه و نه ایزوله کردن صنعت است.»
«محرابیان» گفت: «اگر این نگاه حاکم شود، ادغام وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع و معادن نیز پرمعنا خواهد بود. به عنوان مثال در صنعت سیمان دیدیم که قیمت این محصول از حدود هر تن 80 هزار تومان در چند سال پیش به حدود 40 هزار تومان رسید. در آن زمان ابتدا وجه دریافت و بعد سیمان متقاضی تحویل داده می‌شد، اما امروز این موضوع برعکس شده است.»
وی ادامه داد: «در آن زمان تولید کمتر از مصرف بود و فشار به مصرف‌کننده وارد می‌شد، بنابراین با تکمیل طرح‌های ناتمام و اجرای طرح‌های جدید، عرضه بر تقاضا پیشی گرفته و تولیدکنندگان نیز وارد فضای رقابتی شده‌اند.
امروزه می‌بینیم که با وجود آن‌که در صنعت سیمان تعرفه تقریبا صفر است، اما هیچ محصولی وارد نمی‌شود، زیرا سیمان داخلی هم با کیفیت تولید شده و هم منافع مصرف‌کننده را تامین می‌کند.» «محرابیان» در پاسخ به اینکه آیا در صنعتی مانند لوازم خانگی هم چنین قابلیتی در کشور وجود دارد؟ تصریح کرد: «در بازار لوازم خانگی نیز هدفمندسازی یارانه‌ها را پشت سر گذاشتیم، ولی قیمت لوازم خانگی کاهش یافته است. صادرات نیز در این حوزه بسیار قابل توجه بوده و مثال بارز آن بازار عراق است که مملو از لوازم خانگی ایرانی است.»