آنچه از آن به عنوان اخلاق حرفه‌ای یاد می‌شود پایه و اساس توسعه پایدار هر حرفه‌ای است. استقلال، درستکاری و صداقت، اصولی هستند که اعتماد جامعه به حرفه و شاغلان در آن را تضمین می‌کنند.

اعتماد؛ ستون توسعه پایدار حرفه حسابداری

حرفه حسابداری با یکی از حساس‌ترین موضوعات مرتبط با اشخاص جامعه یعنی مال و دارایی افراد در ارتباط است. دوستی می‌گفت حسابداران مانند پزشکان هستند که اعتماد شخص مقابل نقش اصلی را در شغل و حرفه آنان دارد و چه درست می‌گفت. بی‌اعتمادی صاحبکار آفت سیستم‌های حسابداری و حرفه است. در طول دوره فعالیت حرفه‌ای خود هنگامی که برای تصدی حسابرسی یا اصلاح حساب یا تهیه و تنظیم دفاتر حسابداری برخی شرکت‌ها مراجعه کرده‌ام، حرف اول و درد دل بیشتر مدیران یا صاحبکاران این بوده که ما به حسابدار یا حسابداران قبلی اعتماد کرده و مشکلات فعلی ما همه و همه ناشی از این اعتماد است. برخی حتی به این نتیجه رسیده‌اند که اصلا به هیچ حسابداری نمی‌شود اعتماد کرد و بدبینی بسیار عجیبی نسبت به حسابداران دارند. در این گونه مواقع، گاه مجبور شده‌ایم طی چندین جلسه اعتماد آنان را در وهله اول به خودمان و در مرحله بعد به حرفه حسابداری و مزایای آن جلب کنیم و به عبارت دیگر اعتماد‌سازی کنیم. متاسفانه همه ما شاهد بوده‌ایم که بعضی با عنوان حسابدار یا مدیر مالی با وجود دریافت حقوقی بیش از برخی پرسنل شروع به کار کرده و اما برخی یا نتوانسته‌اند از عهده فعالیت حرفه‌ای خود برآیند، اسرار شرکت را فاش کرده یا با بی‌اطلاعی از قوانین و مقررات، خساراتی را بر شرکت تحمیل کرده‌اند. می‌دانم که بسیاری از همکاران و دوستان حرفه‌ای بارها و بارها با این چنین موارد بی‌اعتمادی رو به رو شده‌اند. البته در اینجا در پی واکاوی علل و عوامل این بی‌اعتمادی نیستم؛ زیرا متغیرهای زیادی هم از طرف صاحبان کار وهم حسابداران در این زمینه دخیل هستند که مجالی برای بررسی آنان وجود ندارد، اما آنچه در اینجا به عنوان یک علاقه‌مند به رشد و اعتلای حرفه‌ای خواهان یادآوری آن هستم نقشی است که شاغلان حرفه حسابداری در از بین بردن این بی‌اعتمادی دارند. می‌دانیم که وجود حرفه‌ای بنام حسابداری و حسابرسی پیامد وجود فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری است و بدون آن شکل نخواهد گرفت. صاحبان کار محرکان چرخه اقتصادی محسوب می‌شوند؛ بنابراین کسب اعتماد آنان در استفاده از حرفه حسابرسی و حسابداری، وظیفه همه حسابداران و شاغلان در این حرفه است تا آینده حرفه حسابداری تضمین شود. بنابر این آینده حرفه منوط به داشتن ارزش‌های درستکاری، صداقت و تخصص است. در شرایطی که حرفه حسابداری هنوز نتوانسته است جایگاهی در جامعه ایران و به ویژه در نزد دولتمردان به دست آورد افزایش بی‌اعتمادی به حسابداران به هر دلیل و علت نقش مخربی در توسعه پایدار حرفه خواهد داشت. مصوبه اخیر هیات وزیران در خصوص انتخاب حسابداران رسمی (عالی‌ترین مرجع حرفه‌ای در کشور) شاهدی بر این مدعا است که هنوز حرفه حسابداری و حسابرسی و حسابداران، فاقد انسجام و همبستگی لازم بوده و همواره تابع تصمیماتی خارج از حوزه حرفه است. مصوبه‌ای که انتخاب متخصصان را بر خلاف همه انجمن‌های حرفه‌ای دنیا نه براساس معیار تخصص و دانش که بر مبنای تجربه فرض کرده و پارادوکس عجیبی را در انتخاب حسابداران رسمی ایجاد کرده است. حفظ و تقویت حرفه حسابداری و حسابرسی به نحوه رفتار و کردار ما در کلیه سطوح از حسابداران و حسابرسان گرفته تا مدیران مالی بستگی دارد. این ما هستیم که به صاحبکاران خواهیم گفت حسابداری سیستمی کارآمد و توانمند است و شما می‌توانید بهترین استفاده را از آن داشته باشید. این ما هستیم که با تکیه بر تخصص و دانش حرفه‌ای همراه با رعایت اخلاق حرفه‌ای وجهه حسابداری را نزد صاحبان کار ارتقا می‌بخشیم. نادیده انگاشتن همکار حرفه‌ای و تخریب آنان به بی‌اعتمادی جامعه و صاحبان کار به حرفه و شاغلان در آن دامن خواهد زد. اعتماد ستون رشد اعتلای حرفه و اساس شکل‌گیری آن اصول اخلاق حرفه‌ای است. دوستان و همکاران حرفه با این اصول و مقررات آشنایی دارند و دغدغه‌ای بیش از نگارنده نسبت به حرفه دارند و می‌دانند که بازخورد بی‌اعتمادی گریبانگیر کسانی نیز خواهد شد که با بی‌مبالاتی و توجه به منافع زودگذر و آنی حرفه را از اعتبار ساقط می‌کنند. بر همه ماست که با پایبندی به اصول اخلاقی به ترویج آن از هر طریق و به ویژه در رفتار خود پایبند باشیم و به آن عمل کنیم. «و در آخر اینکه از ماست که بر ماست.»