سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیازمند یک استراتژی مناسب بر اساس میزان سرمایه، مدت زمان سرمایه‌گذاری، بازده مورد انتظار و ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار است. بر این اساس، اولین گام در سرمایه‌گذاری، شناسایی سهام شرکت‌ها با استفاده از روش‌های حرفه‌ای تجزیه و تحلیل مالی و اقتصادی است.

با وجود پیچیدگی‌ این روش‌ها، معیارهای مشخصی برای بررسی اولیه سهام شرکت‌ها وجود دارد که در این میان می‌توان به عواملی همچون چشم‌انداز صنعت، سودآوری، وضعیت نقدینگی، میزان بدهی‌ها، نسبت قیمت به سود هر سهم، درصد سهام شناور آزاد، نقدشوندگی، سیاست تقسیم سود و ترکیب سهامداران شرکت اشاره کرد.از طرفی دیگر در انتخاب سهام باید خصوصیات فردی، سود مورد انتظار و درجه ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار را نیز مد‌نظر قرار داد.گزارش زیر حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ما با ندا گودرزی، کارشناس ارزش گذاری شرکت تامین سرمایه امین است که برخی از شاخصه‌های انتخاب سهام برتر را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
برای خرید سهام با روش علمی چه راهکارهایی پیش روی سرمایه‌گذاران است؟
اصلی‌ترین راهکار در این رابطه تحلیل بنیادی سهام است. تحلیل بنیادی فرآیندی است که ارزش ذاتی یک سهم با توجه شرایط کنونی و آتی، وضعیت اقتصاد کلان، جایگاه صنایع در اقتصاد آن کشور و روند اطلاعات مالی شرکت برآورد می‌شود. پس از بررسی و پیش‌بینی سودآوری شرکت، با تنزیل جریانات نقدی آتی با نرخ بازده مورد انتظار بر اساس ریسک سهم، ارزش ذاتی آن کشف می‌شود. سرمایه‌گذاری با مقایسه ارزش ذاتی پیش‌بینی شده و ارزش بازار سهم به تصمیم‌گیری در مورد خرید (در صورت کمتر بودن قیمت روز نسبت به ارزش ذاتی) یا فروش (در صورت فراتر رفتن قیمت سهم نسبت به ارزش ذاتی آن) می‌پردازد.
برای انتخاب صنعت برتر باید به چه مولفه‌هایی توجه کرد؟
با بررسی روند شاخص‌های اقتصادی که به طور قابل ملاحظه‌ای در فعالیت هر شرکت تاثیر‌گذار است، می‌توان به انتخاب سهام پرداخت. از مهم‌ترین شاخص‌ها می‌توان به نرخ تورم، میزان رشد تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری، تغییرات در میران عرضه و تقاضای پول و ... اشاره کرد.
همچنین ارزیابی بخش‌های متفاوت اقتصادی با توجه به شاخصه‌هایی همچون: سهم هر بخش در تولید ناخالص داخلی و میزان رشد اقتصادی، فرصت‌های رشد و سرمایه‌گذاری موجود، فضای کسب‌و‌کار رقابتی و میزان حساسیت صنعت به سیاست‌های داخلی و خارجی. در نهایت باید به بررسی عوامل مختص شرکت پرداخت.در این مرحله، سرمایه‌گذاران باید به سلامت مالی شرکت و کیفیت سود گزارش شده آن بپردازند. همچنین لازم است تحلیل همه‌جانبه‌ای در مورد فعالیت شرکت، قدرت و توانایی شرکت برای جوابگویی به نیازهای نقدی غیر‌منتظره، توانایی رشد سود و توانایی برای بازپرداخت تعهدات آتی بلندمدت انجام داد.
پس از تشخیص و خرید سهام برتر چگونه می‌توان زمان فروش و خروج از سرمایه‌گذاری را تعیین کرد؟
زمان بندی ورود و خروج مناسب را باید با توجه به ارزش ذاتی سهام تعیین کرد نه بر مبنای قیمت‌های در حال رشد و افت یا تعصب و رفتار احساسی در سرمایه‌گذاری؛ زمانی که تنها بر مبنای افزایش قیمت اخیر تصمیم به خرید می‌گیرید چون ممکن است در معرض این آسیب باشید که در اوج قیمت‌ها اقدام به خرید کنید لذا با برگشت قیمت در بلند‌مدت به سطح متعادل خود، اصل سرمایه را به مخاطره می‌اندازید. همچنین در صورتی که دارای سهامی با چشم‌انداز نامناسب هستید و تنها به دلیل وابستگی احساسی یا عدم تمایل بر شناسایی زیان کاغذی از فروش آن خودداری می‌نمایید، عملکرد سرمایه‌گذاری خود را کمتر از حد بهینه رقم می‌زنید.
برای انتخاب سهام برتر از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی چه روشی را پیشنهاد می‌کنید؟
سهامداران حقیقی به دلیل عدم برخورداری از تیم حرفه‌ای تحلیل برای خرید و فروش سهام، بهتر است در صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد شوند. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها از لحاظ مالی نیز مقرون به صرفه‌تر است و هزینه کمتری در بردارد.
چرا بسیاری از سهام کوچک بدون توجه به ارزش واقعی رشد می‌کند، ولی برخی سهام برتر در بازار راکد هستند؟
شرکت‌هایی با سود آوری پایین می‌توانند با مدیریت و دستکاری سود، بر اساس روش‌هایی همچون ارائه تخفیفات بسیار بالا در یک دوره، تبدیل نمودن هزینه‌های عملیاتی به سرمایه‌ای و... سود‌آوری بالاتری را برای یک دوره نشان دهند که منجر به افزایش قیمت سهم در کوتاه‌مدت گشته اما با توجه به حاکمیت اصل برگشت به میانگین در بلندمدت، قیمت سهام در نهایت به سمت میانگین ارزش ذاتی میل می‌کند.
پیشنهاد شما به سرمایه‌گذاران برای انتخاب تصمیمات موفق در بورس و تشخیص سهام برتر چیست؟
- سرمایه‌گذاری بر مبنای سبد متنوعی از سهام با لحاظ کردن توان ریسک‌پذیری خود.
- خرید سهام ارزشی در بلند مدت و سهام رشدی در کوتاه‌مدت با استفاده از فرصت نوسان گیری و رشد بلندمدت به طور توامان.
- عدم واکنش بیش از اندازه به اطلاعات و وقایع اخیر. (قاعده‌ای در سرمایه‌گذاری وجود دارد که می‌گوید هیچ چیز آن طور که به نظر می‌رسد خوب یا بد نیست).
- عدم تاکید بیش از اندازه بر اطلاعات اندک اما در دسترس؛ سعی کنید تا جایی که ممکن است اطلاعات بیشتر و واقع بینانه در مورد سهم مورد نظر خود به‌دست آورید.
- نگاه منصفانه‌ای به نظرات و اطلاعات رد‌کننده نظرات سرمایه‌گذاری‌های خود داشته و پذیرای نظرات مخالف باشید. بسیاری از سرمایه‌گذاران به استراتژی غیر‌عقلانی «شنیدن آنچه که دوست دارند بشنوند» علاقه دارند.
- استفاده از مشاوره‌های سرمایه‌گذاری و شناخت عوامل روانشاختی و میزان ظرفیت پذیرش ریسک به منظور تخصیص بهینه دارایی‌ها.
- شناخت ویژگی‌های ‌روانشناختی خود.
توجه داشته باشید که افراد دارای سوگیری‌های رفتاری هستند که منشا بسیاری از آنها استدلال‌های نادرست و برخی بر مبنای احساسات فردی می‌باشد. اگر شما رفتارهایی همچون «نگهداری سهام زیان ده با وجود عدم انتظار از رشد آتی، کم اهمیت پنداشتن اطلاعات منفی و... را در خود می‌بینید به سوگیری‌های رفتاری دچار هستید.
آدام اسمیت معتقد بود که «سرمایه‌گذاران اگر در مورد خود شناخت کافی ندارند، بازار سهام جای گرانی برای کسب این شناخت است!» برای تست کردن اینکه آیا در دام این سوگیری‌های شناختی و یا احساسی هستید، ساده‌ترین راه آن است که از خود بپرسید اگر به جای این سهم، پول نقد در اختیار داشتم، باز هم این سهم را خریداری می‌کردم یا در فرصت‌های جایگزین سود‌آوری سرمایه‌گذاری می‌کردم؟ پاسخ به این سوال می‌تواند راه درست را درخصوص نگهداری یا فروش سهم نشان دهد.