فارس

1389-11-23

تشکیل نهاد مالی بین‌المللی برای یکپارچه سازی و نظارت بر ابزارهای مالی اسلامی

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، علی صالح آباد روز یکشنبه در مراسم گشایش سومین دوره بین‌المللی بازار سرمایه اسلامی به پیشرفت‌های نظام مالی اسلامی در جهان اشاره کرد و افزود: هم اکنون هیچ نهاد بین المللی برای نظام‌مند کردن و یکپارچه کردن انواع محصولات نظام مالی اسلامی وجود ندارد؛ این نظام مالی با رشدی ناهمگون از جهات مختلف در حال توسعه است و این یک هشدار بزرگ برای افرادی است که به دنبال توسعه پایدار آن هستند.
وی ادامه داد: به نمایندگی از سازمان بورس و اوراق بهادار ایران که مسئولیت نظارت و تصویب قوانین در بازار سرمایه جمهوری اسلامی ایران را دارد به تمام فعالان نظام مالی اسلامی در سرتاسر جهان پیشنهاد می‌کنم برای شکل‌دهی و تشکیل یک نهاد مالی بین‌المللی اسلامی برای یکپارچه کردن، نظارت و تصویب انواع محصولات نظام مالی اسلامی دست به دست یکدیگر دهیم. می‌توان از ظرفیت‌هایی مثل سازمان کنفرانس اسلامی برای این مهم بهره برد؛ کشورهای عضو این سازمان می‌توانند اعضای اصلی این نهاد بین‌المللی باشند.
صالح آبادی اظهار داشت: نظام مالی اسلامی برپایه دستور وحی و شریعت ساختار یافته است، در این نظام فرامین الهی در حوزه معاملات و رفتار سرمایه‌گذاران رعایت شده و کسی حق ندارد فراتر از آن قدم بردارد؛ براین اساس است که برخی از مهمترین مبانی نظام مالی غرب در این نظام (مانند حرمت دریافت و پرداخت ربا، ممنوعیت غرر در معاملات، ممنوعیت اکل مال به باطل و ممنوعیت ضرر و ضرار در روابط بین افراد و بین افراد و جامعه) تحریم شده است.
وی درباره اصل ممنوعیت ضرر در اسلام گفت: اساساً ضرر در جایی وارد است که فردی قصد داشته باشد از طریق انجام یک معامله خاص یا یک رفتار مشخص به دیگری آسیب برساند. این آسیب هم ممکن است آسیب مالی یا جانی و یا به انواع دیگری باشد، عدم شفافیت اطلاعاتی یکی از مهمترین اموری است که می‌تواند به وارد آمدن ضرر بر فرد یا جامعه منتهی شود.
سخنگوی سازمان بورس با مثالی موضوع فوق را تشریح کرد و افزود: شفافیت اطلاعاتی در معاملات بورسی را در نظر بگیرید، در اثر شفافیت اطلاعاتی است که قیمت های سهام و محصولات بازار سرمایه به قیمت منصفانه و عقلانی خود نزدیک می‌شود. چنانچه شفافیت اطلاعاتی وجود نداشته باشد و یا اطلاعات نامتقارن وجود داشته باشد، قیمت سهام در بازار سرمایه به سمت قیمتهای غیر واقعی و غیر منفصانه می‌رود؛ بنابراین اصل ممنوعیت ضرر در اسلام ما را به لزوم وجود شفافیت اطلاعاتی در بازار سرمایه رهنمون می کند به دیگر سخن،‌ هر کدام از اصول و مبانی نظام مالی اسلامی ملزوماتی دارد که سخن گفتن از آنها بدون رعایت ملزومات آن کاری عبث است.
صالح آبادی ادامه داد: در حال حاضر برای برقراری یک نظام مالی اسلامی باید به سمت ایجاد عدالت در زیرساختهای این نظام حرکت کنیم. برقراری عدالت هدف بعثت انبیاء است؛ در نظام مالی اسلامی هم ‌باید معاملات بر پایه عدالت استوار شود و شفافیت اطلاعاتی از مهم ترین ملزومات برقراری عدالت نیز است.
وی تصریح کرد: استاندارد سازی محصولات نیز از دیگر ملزومات مهم در برقراری عدالت در بازار سرمایه اسلامی محسوب می‌شود وقتی محصولاتی که ساختار مشخص و شفافی داشته باشند را در یک بازار اسلامی ارائه می دهیم می‌توانیم مطمئن باشیم که به برقراری عدالت در جامعه نزدیک شده‌ایم.
رئیس سازمان بورس درباره ممنوعیت ربا در اسلام اظهار داشت: برای یافتن پاسخ این پرسش ‌باید قدری به مبانی عقلانی معاملات توجه کنیم. اگر در معاملات و مبانی آنها فکر کنیم مشخص می‌شود که حرمت ربا از یک پشتوانة عمیق عقلانی برخوردار است و نه تنها حرمت آن ریشه در مبانی وحیانی دارد بلکه عقل نیز آن را تأیید می‌کند؛ بیایید ساختار پرداخت و دریافت بهره در قالب قرارداد قرض را با هم مرور کنیم. وقتی قرض‌دهنده‌ای مالی را تحت عنوان قرارداد قرض به شخص دیگری می‌دهد، مالی را از دارایی‌های خود خارج می‌کند و آن را به قرض‌گیرنده می‌دهد.
در این معامله، مالی از دارایی‌های قرض‌گیرنده خارج شده و به قرض‌دهنده اضافه می‌شود. قرض‌گیرنده نیز متعهد است آنچه قرض‌ گرفته را در سررسید معین به قرض‌دهنده بپردازد؛ حال این سوال مطرح می‌شود که قرض‌گیرنده به چه دلیل حق دارد از محل دارایی که به وی تعلق ندارد، اضافه‌ای دریافت کند؟ به عبارت دیگر آیا دارایی که دیگر در اختیار قرض‌گیرنده نیست می‌تواند برای وی رشد و نمو داشته باشد؟ مسلماً پاسخ منفی است. این پاسخ منفی را عقل و منطق افراد نسبت به این معامله می‌دهد.
سخنگوی سازمان بورس با بیان اینکه بنابراین اصول و مبانی نظام مالی اسلامی نه تنها از پشتوانة وحی الهی برخوردار است بلکه عقل و منطق افراد نیز آن را تأیید می‌کند، تصریح کرد: به دلیل همین پشتوانة عقلی و وحیانی است که فطرت افراد دستورات نظام مالی اسلامی را قبول می‌کند.
وی با بیان اینکه نظام مالی اسلامی با سرعت زیادی در حال رشد و توسعه است، گفت: اجازه دهید مثالی از توسعه تفکر مالی اسلامی را در بین کشورهای اروپایی نقل کنم. در فرانسه در شرایطی که قانون‌گذاران از سال 2007 با مسئلة صندوق‌های مبتنی بر شریعت درگیر بودند، شاهد آن هستیم که وزیر اقتصاد فرانسه از تلاش‌های صنعت بانکداری داخلی به منظور رسیدن به انگلیس، به عنوان قطب شمارة یک مالی اسلامی در اروپا حمایت می‌کند. این اخبار بسیار مایة شادمانی و خوشوقتی است و نشان از رشد نظام مالی اسلامی در دنیا دارد.
صالح آبادی افزود: ضروری است مسلمانان جهان برای رشد هر چه بیشتر نظام مالی اسلامی در جهان نهایت تلاش و کوشش خود با به عمل آورند تا انواع شکست‌هایی که نظام مالی متعارف با آن درگیر شد را بتوانیم از صحنه حذف کنیم، وجود بحران مالی در آمریکا که آتش آن دامان بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی را نیز گرفت از مهمترین آفات نظام مالی غرب است.
وی ادامه داد: شایسته است در این مسیر نهادهای قانون‌گذار و ناظر و نیز نهادهای اجرایی در حوزة نظام مالی اسلامی در کشورهای مختلف جهان با یکدیگر متحد شوند. بر خود فرض می‌دانم خدای تعالی را به خاطر اینکه امروزه این نهادها به سمت اعتماد و یکپارچگی بیشتر در حرکت هستند، شاکر باشم.
رئیس سازمان بورس گفت: در بازار سرمایه جمهوری اسلامی ایران هم، سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه اسلامی در ایران ضمن عضویت در هیئت خدمات مالی اسلامی (IFSB) آمادگی خود را برای ایجاد بسترهای لازم جهت ایجاد یک نهاد مالی بین‌المللی که متولی امور مربوط به قانون‌گذاری، نظارت و اجرای انواع محصولات مالی اسلامی در جهان باشد را اعلام می‌دارد.
وی اضافه کرد: شایسته است این نهاد بین‌المللی با حضور تمام فعالان عرصه مالی اسلامی تشکیل شده و روند تصویب قوانین آن مبتنی بر مشترکات دیدگاه‌های فقهی در خصوص انواع محصولات بازار سرمایه اسلامی باشد.
صالح آبادی در بخش پایانی سخنرانی خود به تحولات اخیر بازار سرمایه ایران اشاره کرد و گفت: در این بازار برخی نهادهای مالی اسلامی از قبیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری اسلامی و صندوق‌های زمین و ساختمان راه اندازی شده‌اند و از این مجرا، بستری برای توسعه بازار سرمایه در ایران فراهم شده است.
وی خاطر نشان کرد: در سال 2009 میلادی بالغ بر 7300 میلیون دلار اوراق مشارکت در ایران منتشر شد که موضوع اوراق مشارکت در ایران کمتر در مجامع بین‌المللی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
رئیس سازمان بورس گفت: برای اطلاع‌رسانی در این موضوع علاوه بر درج مطالبی در بولتن تخصصی بازار سرمایه اسلامی در ایران، یکی از اساتید حاضر در این دوره درباره اوراق مشارکت در ایران سخنرانی خواهند کرد. همچنین ساختار صکوک اجاره نیز در ایران نهایی شده است که به زودی شاهد انتشار این محصول نظام مالی اسلامی در ایران خواهیم بود.
وی در پایان با ابزار خرسندی از برگزاری سومین دوره بین المللی بازار سرمایه اسلامی گفت : هدف از برگزاری این دوره آموزشی، تبادل تجربیات در حوزة نظام مالی اسلامی و نیز بیان آخرین تحولات در بازار سرمایة اسلامی در ایران است که امیدوارم برگزاری این دورة آموزشی به توسعة نظام مالی اسلامی کمک کند.