به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه اینترنتی شورای روابط خارجی آمریکا وی در مقدمه تحلیل خود با اشاره به بحران اقتصادی جهان در سال‌های اخیر می‌نویسد وقوع این بحران در درجه اول محصول نظارت بسیار ضعیف بر سیستم اقتصادی نظام  سرمایه‌داری بود اما نکته عجیب این است که در واکنش به این بحران به جای جنبش‌ های مردمی چپ‌ گرا نیروهای پوپولیستی دست راستی در آمریکا و اروپا تقویت شده‌اند.

بر اساس این گزارش به اعتقاد فوکویاما دلیل اصلی ضعف نیروهای چپ ضعف اندیشه و فقدان ایده‌های روشن برای جلب و بسیج مردم است. در دهه‌های اخیر نظریه‌های دست راستی که طرفدار کاهش نظارت بر فعالیت نظام سرمایه‌ داری هستند ابتکار عمل را در دست داشته و طیف چپ در کشورهای پیشرفته به غیر از بازگشت به نظریه‌های کهنه سوسیال دموکراسی نتوانسته‌اند گزینه دیگری ارائه دهد.

بر این اساس وی هشدار می‌دهد که ضعف نیروهای چپ و رقابت سیاسی در این جوامع را به خطر انداخته و تشدید روند جهانی شدن سرمایه ‌داری نیز به شکل چشمگیری طبقه متوسط را تضعیف می‌کند. این طبقات پایگاه اجتماعی نظام سرمایه داری هستند و در صورت تضعیف آنها آینده دموکراسی و سرمایه داری نیز به خطر خواهد افتاد.

این گزارش حاکی است فرانسیس فوکویاما با نقل قول از کارل مارکس می‌نویسد نظریه‌های سیاسی اجتماعی فقط در صورت بیان نگرانی‌ها و مطالبات جمعیت وسیعی از مردم به یک نیروی موثر تبدیل می‌شوند. در عین حال تاریخ نشان می‌دهد که تا حدود سه قرن پیش تمام نظریه‌های نیرومند به نوعی مذهبی یا تاثیر گرفته از مذهب بودند. اولین جهان‌بینی غیرمذهبی که به لیبرالیسم مشهور شد حدود سه قرن پیش و با اتکا به حمایت و جنبش‌های سیاسی طبقه متوسط  ایجاد شد .  در آغاز این جنبش عناصر دموکراتیک نداشت و چهره‌های اصلی و رهبران آن طرفدار نوعی مصالحه با نظام‌های پادشاهی یا حداکثر استقرار نظام مشروطه سلطنتی بودند. به مرور در اوایل و اواسط قرن نوزدهم میلادی برخی از عناصر متعلق به جنبش لیبرالی ایده‌هایی نظیر حق رای برای طبقه متوسط و کاستن از حقوق و قدرت اشراف را مطرح کردند. از سال 1848 میلادی و با آغاز اولین جنبش‌ های نیرومند سوسیالیستی که تحت تاثیر اندیشه‌های مارکس در اروپا به وقوع پیوست یک رقابت شدید بین دو جهان ‌بینی غیرمذهبی در جهان مدرن شروع شد.

مارکسیست‌ها در مجموع از این جهت‌گیری طرفداری می‌کردند که در راه رسیدن به دموکراسی واقعی یعنی تقسیم برابر و عادلانه منابع ثروت می‌توان از دموکراسی سیاسی در قدرت حاکم صرف نظر کرد اما لیبرال‌ها در مقابل به شدت از مالکیت خصوصی بر ثروت و ابزار تولید دفاع کرده و در عین حال به مرور حاضر شدند که مشارکت سیاسی فعال و گسترده‌تر سایر اقشار از جمله طبقه متوسط را در سرنوشت جوامع بپذیرند.

فرانسیس فوکویاما در ادامه می‌افزاید روند تحولات صد سال گذشته نشان داد که نظریه یا جهان‌بینی سیاسی سرمایه داری به اتکای عوامل گوناگون از جمله افزایش قدرت خرید و بهره‌مندی مردم از دستاوردهای پیشرفت سرمایه‌داری توانست قطب متمایل به مارکسیسم را تضعیف کند. لیبرالیسم برای کسب این برتری خود در مقابل اتکای مارکسیست‌ها به طبقه کارگر صنعتی و اقشار کم ‌درآمد به جلب حمایت طبقه متوسط پرداخت. در دهه‌های آخر قرن بیستم گسترش نظام‌های دموکراتیک به نقاط دیگر جهان از جمله اروپای شرقی و آمریکای جنوبی و آسیای شرقی باعث شده است که در این کشور‌ها نیز طبقه متوسط رشد کرده و قدرت سیاسی و اجتماعی بیشتری پیدا کند . این طبقه مثل هر طبقه دیگری ذاتا مدافع دموکراسی نیست اما برای دفاع از موجودیت و منافع خود به شدت محتاج دموکراسی است. از طرف دیگر نظام‌های دموکراتیک لزوما پاسخگوی تمام مطالبات و حافظ منافع طبقات متوسط نیستند.

فرانسیس فوکویاما در بخش دیگری از تحلیل خود می‌نویسد  با وجود آنکه موازین دموکراسی در بسیاری از جوامع دموکراتیک کاملا رعایت نمی‌شود یا درک یکسانی از دموکراسی وجود ندارد در اکثریت جوامع جهان که به آن حدی از پیشرفت مادی رسیده‌اند که می‌توانند زمینه‌های شکل‌گیری طبقه متوسط را فراهم کنند. دموکراسی بیش از هر شکل دیگری از اداره جامعه مورد پذیرش است. به همین خاطر همواره ثبات دموکراسی با سطح رشد مادی جوامع ارتباطی تنگاتنگ داشته است. حوادث یک سال اخیر نشان داد که مردم جوامع عربی همچون شهروندان اروپای شرقی یا آمریکای لاتین در دهه‌های گذشته آمادگی آن را دارند که رژیم‌های استبدادی خود را سرنگون کرده و به سمت دموکراسی حرکت کنند. هر چند باید به یاد داشت که در چنین جوامعی حرکت به سوی دموکراسی نه ساده است و نه سریع صورت خواهد گرفت.

به اعتقاد فوکویاما بزرگترین چالش برای گسترش دموکراسی در سراسر جهان نمونه چین است که یک نظام سیاسی خود کامه را با سیستم اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد آمیخته است. چین صاحب سابقه‌ای طولانی از نظام اداری و حکومتی کارآمد است و باید اعتراف کرد که رهبران چین فرضا در مقایسه با آمریکا در دوره اخیر برای مدیریت رشد اقتصاد خود بسیار بهتر عمل کرده‌اند. از زمان وقوع بحران اقتصادی عمیق در اروپا و آمریکا چینی‌ها مدل خود را به عنوان گزینه بهتری از نظام سرمایه داری غربی معرفی می‌کنند. بعید است که مدل چینی در خارج از آسیا یا خاورمیانه به رقیب جدی نظام سرمایه داری تبدیل شود. کشورهایی مثل کره جنوبی یا سنگاپور که تا حدی از مدل چینی تاثیر گرفته‌اند از گذشته‌های دور تحت تاثیر فرهنگ و نظام اداری چین بوده‌اند. سایر کشورهای جهان از سنتها و قابلیت‌های موجود در چین برخوردار نیستند تا بتوانند یک چنین نظام اقتصادی سیاسی  را به شکل موفقیت‌آمیز اجرا کنند.

  در عین حال مدل اقتصادی چین در دل خود تضادهای عمیقی را می‌پروراند و اتکای مطلق به صادرات یا توزیع امکانات از بالا به لایه‌های پایین جامعه برای همیشه قابل حفظ نیست. مشکل دیگر نحوه اداره امور توسط دستگاههای حکومتی است که ناگزیر در طول زمان فساد مالی در آنها افزایش یافته و در غیاب نظام دموکراتیک باعث خشم و اعتراض مردم می‌شود. بنابراین ثبات فعلی در چین برای همیشه ادامه نخواهد یافت و بعید است که در 4 یا 5 دهه آینده بخش عمده‌ای از کشورهای جهان مسیر چین را در پیش بگیرند. فوکویاما در ادامه به نگرانیهای فزاینده در خصوص عکلکرد سیستم سرمایه داری اشاره می کند و می نویسد یکی از این روندهای نگران‌ کننده تداوم پرشتاب جهانی شدن سرمایه‌ داری و پیشرفت‌های سریع در عرصه فناوری است که باعث شده در اکثر جوامع پیشرفته فقط بخش محدودی از شهروندان بتوانند به موقعیتی دست یابند که می‌توان آن را طبقه متوسط نامید. یکی از نشانه‌های واضح این وضعیت کاهش درآمد بسیاری از خانواده‌های متوسط آمریکایی طی چهار دهه اخیر است یکی از روش‌هایی که در آمریکا برای کمک اقتصادی به لایه‌های متوسط انجام شده دادن تسهیلات بانکی بهتر در سال‌های گذشته بود. این روش جایگزینی بود برای توزیع عادلانه‌ تر ثروت در میان لایه‌های پایین‌تر جامعه اما در عمل باعث شد که سیل سرمایه‌های نقدی از چین و سایر کشورهای ثروتمند به نظام بانکی آمریکا سرازیر شود و خود به یکی از عوامل بروز بحران اقتصادی اخیر بدل شود.

فوکویاما می‌افزاید عامل دیگر در افت و افول  طبقه متوسط این است که بخش اعظم امتیاز و ثروت ناشی از آخرین پیشرفتهای نظام سرمایه‌داری به‌ خصوص در عرصه فناوری‌های جدید و موسسات مالی فقط نصیب شمار بسیار اندکی از افراد متخصص می‌شود. برای مثال در دهه 1970 میلادی ثروت یک درصد از طبقه های ثروتمند جامعه آمریکا فقط معادل 9 درصد از تولید ناخالص ملی کشور بود ولی در سال 2007 میلادی این رقم به حدود 24 درصد افزایش یافته است. عامل دیگری که موقعیت اقتصادی طبقات متوسط را تهدید می‌کند سیاستهای مالیاتی است. اکثر دولتهای دست راستی به جای صاحبان ثروتهای بزرگ از طبقه متوسط مالیات بیشتری اخذ می‌کنند. یک عامل مهم دیگر در این زمینه رشد کشورهای در حال توسعه و ظهور قدرتهای اقتصادی جدید را باید در نظر گرفت. تحت تاثیر روند پرشتاب جهانی شدن سرمایه‌داری و در حالتی که کسب سود بیشتر برای شرکتهای بزرگ به اولویتی مطلق و بدون کنترل بدل می‌شود بسیاری از فعالیتهای تولیدی به خارج از کشورهای پیشرفته منتقل شده‌اند و نیروی کار این کشور‌ها یا بیکار شده یا ناگزیر است دستمزد کمتری دریافت کند.