بانک هایی که خاک بازی می کنند!

شرکت های اقماری وابسته به برخی بانک ها بیشتر شبیه مقر دلالانی شده که برای جلب پول و سرمایه دست به هر کاری می زنند . به طوری که با وجود ظاهری موجه و بانک گونه فعالیتشان بیشتر شبیه سوپر مارکت هایی است که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آنها یافت می شود.

مهمترین وظایف بانک ها پذیرش سرمایه و اعطای تسهیلات می باشد. درحالی که بانک های کشور با وجود سرمایه های کلان دست به سرمایه گذاری و اقداماتی می زنند که نه تنها خارج از عرف جهانی است بلکه اعتبار بانکداری را هم خدشه دار می نماید.

وظایف کلیه بانکهای خصوصی یا دولتی(بجز بانکهای مسکن و کارگشائی) بصورت اختصار بقرار زیر می‌باشد:
۱. قبول سپرده (دیداری, مدت دار)
۲. اعطای تسهیلات
۳. خرید و فروش فلزات قیمتی
۴. اجاره صندوق امانات
۵. نقل و انتقال پول
۶. نگاهداری و انجام امور مربوط به اوراق بهادار
۷. انجام عملیات بورس
۸. ضمانت نامه بانکی
۹. خدمات امانی که عبارتند از قبول قیمومیت, وصایت و وکالت.

اما این روزها بانک ها درحالی به خرید و فروش آهن,سکه, کارت شارژ تلفن همراه و... مشغول اند که به شرکت های کوچک و پایین دست صنعتی صدمات زیادی وارد می کنند. از سوی دیگر این اقدامات در دراز مدت می تواند اقتصاد کشور را نیز با مشکلات عدیده ای روبرو کند.

اینکه بانک های یک کشور به جای کیوسکهای روزنامه فروشی و یا شرکت های کوچک کارت شارژتلفن همراه بفروشند و وارد عرصه تجارت های غیرمعمول عرصه بانکداری شوند مثل این است که خود را سرگرم بازی هایی کودکانه و خاک بازی بنمایند.

علاوه براین ,چنین اقداماتی بازار را خدشه دار کرده و شرکت های کوچک که توان رقابت با غول های اقتصادی چون بانک ها را ندارند با خطر ورشکستگی روبرو می نماید برای بانک ها هم تبعات جبران ناپذیری را در برخواهد داشت.

ساپورت و پشتیبانی فروش کارت شارژ و یا هر گونه خدمات اینچنینی نیازمند خصیصه هایی است که یک سازمان بزرگ مالی که خود زمینه های فعالیت متعددی دارد،از عهده آن بر نمی آید.

به عنوان مثال همین آبان ماه گذشته بانک اقتصاد نوین با یک اشتباه ساده زیان جبران ناپذیری بر اعتبار خود وارد کرد و همچنین سبب سردرگمی مشتریانش گردید.

مشکل فنی بانک اقتصاد نوین باعث شد مشترکان ایرانسل به جای دریافت شارژ این شرکت شارژ همراه اول دریافت کنند.
اگرچه با پیگیری های ایرانسل بانک موظف شد کلیه خسارت ها را جبران کند اما اختلال به وجود آمده برای بانک,اپراتور و مشترکان تلفن همراه خسارات جبران ناپذیری به بار آورد.

بانکداری در کشور ما مدت هاست ار روند طبیعی خود خارج شده و بانک ها به فعالیت هایی می پردازند که نه تنها خارج از عرف نظام بانکداری جهانی است بلکه بانک ها را به بازار مکاره ای بدل کرده که هر بخش آن مشغول فعالیتی است و تنها از بانک بودن نام آن برسردر بانک ها مانده و در واقع عملکردشان هیچ شباهتی به بانک ندارد.

بیایید عملکرد نامتعارف بانک ها را در دو سطح خرد و کلان بررسی کنیم :
۱. فعالیت های خرد
(بانک ها به عنوان بزرگترین نهادهای مالی مستقر در هر کشوری، مسئولیت سیاستگذاری وفعالیت های کلان مالی و اقتصادی را بر عهده دارند. این در حالیست که بانک های ما سطح خود را تا سطح سوپرمارکت پایین آورده اند.)
برخی فعالیت های غیر متعارف بانک های کشور:

الف: دلالی خودرو
برخی بانک های کشور در برهه ای از زمان اقدام به تاسیس شرکت های فروش خودرو کردند که البته برخی از آنها خیلی زودی متوجه استراتژی اشتباه خود شدند و در پی اصلاح این تصمیم گیری برآمدند، با این وجود دیر زمانی از فعالیت شرکت های وابسته به بانک ها که خودرو معامله می کردند نمی گذرد.

ب: بازارچه های اینترنتی
بازارچه هایی که کالاهایی در آن یافت می شود که در نوع خود بی نظیر است؛ از سری کامل کارتون پت و مت گرفته تا مستند رازهای زیبایی.
این بازار چه ها که مستقیما از طریق برخی بانک های خصوصی کشور راه اندازی شده و لوگوی بانک هم بر پیشانی سایت درج شده در نظر اول به شوخی می ماند اما وقتی بیشتر دقت کنید خواهید دید که اتفاقا خیلی هم جدی هستند و کلیه خرید ها تان را در اسرع وقت تحویل می دهند.


ج: شنیده شده که برخی از بانک ها به ویژه بانک های خصوصی که از سیاست بسته نظارتی بانک مرکزی و نرخ گذاری این بانک برای سود های بانک، متحمل ضررهایی شده اند و به طور کل با اجرای این گونه نظارت ها مخالف اند، با هدف اعمال فشار بر بانک مرکزی و صد البته کسب سود پا به بازار ارز و سکه کشور گذاشته و تن به دلالی سکه و ارز داده اند.

د: فروش کارت شارژ تلفن همراه
فروش کارت شارژ تلفن همراه از طریق خود پرداز, دستگاه POS ,به صورت اینترنتی و حتی از طریق تلفن بانک و تلفن همراه آن هم با پشتیبانی و ساپورت نامناسب از طریق بانک های کشور تنها وجهه آنها را خدشه دار کرده، چرا که یک مغازه کوچک سوپرمارکتی و یا حتی کیوسک های روزنامه فروشی هم در حال حاضر مبادرت به فروش کارت شارژ می کنند. اینکه بانک های کشور به عنوان نخستین نهاد های مالی کشور کارت شارژ بفروشند خود بیانگر عمق فاجعه است.


۲.فعالیت های کلان
وظیفه اصلی بانک ها در همه جای دنیا سپرده گذاری کوتاه و بلند مدت واعطای تسهیلات است، اما در میان فعالیت های متعدد و متنوع بانک های کشور، این فعالیت به حاشیه رانده شده است. به عبارت ساده تر بانک های ایران درحال حاضر در کنار سایر فعالیت های تجاری و شرکت های متعدد خود هر از چند گاهی سپرده گذاری و اعطای تسهیلات هم می کنند!! نمونه ای از این فعالیت ها عبارت است از:

الف:تاسیس شرکت های بیمه
این روزها تاسیس شرکت های بیمه ای بانک ها به یک روال تبدیل شده وتقریبا همه بانک های خصوصی یا یک شرکت بیمه تاسیس کرده اند و یا در شرف تاسیس آن هستند، اما تا چه حد این کار در نظام بانکداری جهان مرسوم است.
به نظر می رسد همزمانی مطرح کردن صنعت بیمه و بانکداری در کشور این توهم را در ذهن برخی ایجاد کرده که هر دو این ها یک فعالیت اقتصادی است و چندان تفاوتی با هم ندارند.

ب:تاسیس شرکت های بزرگISP
تاسیس چنین شرکت هایی در همه جای دنیا به عهده شرکت های خصوصی است و بانک ها در این امر هیچ دخالتی ندارند، در حالی که در کشور ما نه تنها بانک ها شرکت های بزرگ ISPتاسیس می کنند بلکه با سرمایه گذاری های عظیم در این خصوص چنان به بخش خصوصی فشار می آورند که آنها را تا مرز ورشکستگی پیش می برند.

ج:صرافی
اگرچه خرید و فروش فلزات قیمتی و نقل و انتقال وجه در شرح وظایف بانک ها در سطح بین الملل مطرح است، اما تاسیس صرافی از سوی بانک ها کاری نیست که در سطح جهانی متداول باشد، چرا که نقل و انتقال وجه اگرچه بخشی از کار صرافی هاست اما با سایر اقدامات صرافی ها تفاوت های زیادی دارد.

با توجه به روند موجود دور از انتظار نیست که در روزهای آتی شاهد تاسیس بنگاه های معاملات ملکی, فروشگاه های زنجیره ای و یا خواربار فروشی از سوی بانک ها باشیم.

این درحالیست که این گونه فعالیت ها از سوی بانک های کشورمانند سرگرم شدن به خاک بازی و سرگرمی های کودکانه ای است که ایشان را تنها از اهداف خویش باز می دارد و مانع تحقق اهداف کلان بانک ها و سردرگمی ایشان می گردد.