دنیای اقتصاد

1390-09-30

مجلس بدون توجه به مخالفت‌های دولت مشغول تصویب مواد مختلف طرح «بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار» است. طرحی که با امضای 156 نماینده مجلس و در آستانه انتخابات مجلس نهم، به صحن علنی مجلس رفته است. با این حال معاون حقوقی رییس جمهور روز گذشته بار دیگر طرح مجلس را «وعده‌ای که محقق نخواهد شد» نامید.
فاطمه بداغی همچنین از مغایرت این طرح با تعدادی از اصول قانون اساسی و برنامه پنجم توسعه کشور خبر داد و گفت: مجلس طرح‌های متعددی را که دارای بار مالی خارج از توان دولت بوده، تصویب کرده که به دلیل عدم تحقق منابع مالی آن هنوز اجرا نشده است.
اما نمایندگان دیروز، تنها به بررسی بخش‌هایی از این طرح پرداختند که مربوط به شاغلان بیکار شده، بود؛ و در آن شرایط پرداخت مقرری و میزان و مدت این مقرری را تعیین کردند که تفاوت‌های اندکی با قانون موجود داشت.
این در حالی است که فصل سوم این طرح که هنوز به تصویب مجلس نرسیده شامل مواد جدیدی است که زمینه قانونی برای پرداخت مقرری به افرادی که هرگز شاغل نبوده، اما جویای کار هستند را فراهم می‌کند.منابع مالی طرح نمایندگان نیز از محل درآمد هدفمندی یارانه‌ها، درآمدهای نفتی و نیز بودجه عمومی تامین خواهد شد.
شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری
نمایندگان مجلس روز گذشته در ادامه رسیدگی به طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، موادی را تصویب کردند که مربوط به حمایت از شاغلان بیکار شده بود و بررسی مواد مربوط به حمایت از کسانی که هیچ‌گاه شاغل نبوده‌اند را به جلسات آتی موکول کردند.
بر اساس مصوبه مجلس، بیمه‌شدگان بیکار در صورت احراز شرایط ذیل، استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را دارند:الف- بیمه شده به جز مشمولان موضوع ماده 9 این قانون (کسانی که به علت قوه قهریه بیکار شدند) قبل از بیکار شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.ب- بیمه شده بیکار مکلف است ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری با اعلام وضعیت بیکاری به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آمادگی خود را برای اشتغال در مهارت خود یا مشابه آن اطلاع دهند. واحد مربوطه موظف است حداکثر تا 15 روز نظر خود را در خصوص امکان اشتغال یا عدم اشتغال بیمه شده به بیکار اعلام کند. عدم اعلام نظر به منزله تایید بیکاری بیمه شده است. مراجعه بعد از 30 روز با عذر موجه و ارائه مستندات و تایید اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان، بلامانع است. پ- بیمه شده بیکار مکلف است در دوره‌های کارآموزی که توسط واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا سایر واحدهای ذی‌ربط مورد تایید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعیین می‌شوند، شرکت کند و هر دو ماه یک بار گواهی مربوطه را به واحد مذکور تسلیم کند.
بیکاران چه مدت مقرری می‌گیرند؟
نمایندگان مجلس همچنین، مدت برخورداری از مقرری بیمه بیکاری بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری برای افراد مجرد و متاهل را مشخص کردند. بر اساس مصوبه مجلس، مجموع مدت برخورداری از مقرری بیمه بیکاری بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری برای مجردها حداقل 6 ماه و حداکثر 38 ماه و برای متاهلان حداقل 12 ماه و حداکثر 50 ماه است.
مجلس همچنین مقرر کرد بیمه شدگان بیکار با حداقل 53 سال سن و حداقل 21 سال سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری، در صورت عدم اشتغال می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی (60 سال) از مقرری بیمه بیکاری برخوردار و بازنشسته شوند.
همچنین مصوب شد، بیمه‌شدگان بیکار و دارای معلولیت بالای 50 درصد و بیماران دارای حداقل 50 درصد از کارافتادگی با تایید کمیسیون پزشکی صندوق بیمه بیکاری و بیکاران متقاضی کار، با حداقل 46 سال سن و حداقل 16 سال سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری در صورت عدم اشتغال تا 4 سال می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری برخوردار و با 20 سال سابقه بازنشسته شوند.
5عامل قطع مقرری بیمه بیکاری
بر اساس مصوبه مجلس، مقرری بیکاران در ۵ مورد قطع می‌شود. بر این اساس در صورت بروز موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع می‌شود:
الف- به جز مشمولین ماده ۱۴ این قانون(کسانی که در مشاغلی با حقوق و مزایای کمتر از مقرری بیمه بیکاری مشغول هستند) بیمه شده مجددا اشتغال به کار یابد.
ب- بنابر اعلام واحدهای موضوع بند پ ماده ۱۳ این قانون(تکلیف برای حضور در دوره‌های آموزشی) بیمه شده بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی خودداری کند.پ- بیمه شده از قبول شغل مربوط به مهارت او یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد. ت- بیمه شده مشمول استفاده از حقوق بازنشستگی، ازکار افتادگی یا وظیفه باشد.ث - بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد تمام یا بخشی از ایام بلاتکلیفی به کار اعاده گردد. در این صورت معادل مقرری دریافتی به صندوق عودت می‌شود و ایام برخورداری موضوع ماده ۱۷ این قانون به تناسب حذف و در این صورت به تناسب سابقه کاری وی نیز محاسبه می‌شود. طبق تبصره یک این ماده، در صورتی که پس از پرداخت یا در حین پرداخت مقرری بیمه بیکاری، محرز شود که بیکاری بیمه شده ناشی از میل و اراده او بوده یا بیمه شده اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته است، صندوق تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی ذی‌ربط حسب مورد نسبت به استرداد مقرری پرداختی در مدت زمان غیرمجاز اقدام می‌کند و مقرری بگیر ملزم به بازپرداخت است.همچنین مصوب شد که دریافت کمک هزینه حین کارآموزی مانع برخورداری از مقرری بیمه بیکاری نیست.
خدمات درمانی برای بیکاران و افراد تحت تکفل آنها
مجلس همچنین مقرر کرد که بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل وی در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری حسب مورد می‌توانند از خدمات درمانی تامین اجتماعی و بیمه خدمات درمانی مربوط استفاده کنند.
مقرری روزانه تعیین شد
نمایندگان مجلس در ماده ۱۸ میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار را معادل ۵۵ درصد متوسط مزد، حقوق، کارمزد یا حقوق اظهارشده مبنای پرداخت حق بیمه مقرر کردند.به موجب این ماده به مقرری افراد متاهل یا متکفل مشروط بر اینکه در هر حال مجموع دریافتی وی از حداقل دستمزد کمتر و از ۸۰ درصد متوسط مزد یا حقوق او بیشتر نباشد، معادل ۱۰ درصد حداقل دستمزد افزوده می‌شود.همچنین مصوب شد: چنانچه حقوق ۳ ماه آخر بیمه شده نسبت به یک سال حقوق قبل از بیکاری افزایش غیرمعمول داشته باشد، مبنای محاسبه، متوسط دستمزد حقوق و مزایای یک سال آخر است.
مقرری‌بگیران باید حق بیمه بازنشستگی بدهند
نمایندگان مجلس مصوب کردند، هر بیمه شده تا یک سال از آغاز دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول سابقه پرداخت حق بیمه از نظر بازنشستگی است‌ اما به لحاظ از کارافتادگی و فوت در تمام مقرری بیمه بیکاری، تحت پوشش است.
براساس مصوبه مجلس، مقرری‌بگیرانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور مشغول کار بوده و پس از دریافت مقرری مجددا در همان مشاغل مشغول کار می‌شوند، مدت دریافت مقرری، شرط توالی اشتغال آنان در مشاغل سخت و زیان‌آور را مخدوش نمی‌کند.
نمایندگان همچنین مصوب کردند بیمه شده در صورت عدم اشتغال بعد از انقضای مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری در صورت داشتن شرایط، بر اساس مقررات فصل سوم این قانون(مربوط به بیکاران متقاضی کار)، تحت پوشش حمایت‌های فصل مذکور قرار می‌گیرد.مجلس همچنین مقرر کرد، در صورت اشتغال بیمه شده در مشاغلی با حقوق و مزایای کمتر از مقرری بیمه بیکاری، مابه‌التفاوت آن توسط صندوق بیمه بیکاری و بیکاران متقاضی کار پرداخت می‌شود. مدت اشتغال مقرری‌بگیر مشمول این ماده جزء سابقه خدمت یا اشتغال وی محسوب می‌شود و مشمول مقررات قانون کار است اما این مدت از زمان استحقاق بیمه بیکاری او کم می‌شود.

دولت: غیرقابل تحقق است
معاون حقوقی رییس جمهور از مغایرت طرح بیمه بیکاری مجلس با اصولی از قانون اساسی و قانون برنامه پنجم توسعه خبر داد و گفت: این طرح به لحاظ اینکه بار مالی زیادی را متحمل دولت می‌کند، غیر قانونی است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، فاطمه بداغی تصریح کرد: دولت به چند دلیل با طرح بیمه بیکاری مجلس مخالف است، یکی مغایرت طرح مجلس با قانون اساسی و تحمیل بار مالی زیاد و دیگر مغایرت با قانون برنامه پنجم توسعه و دیگر اینکه دولت خود لایحه‌ای را با این عنوان به مجلس ارسال کرده که متفاوت از طرح مجلس است، لذا لایحه با طرح قابل جمع نیست. وی خاطرنشان کرد: مواد 1، 4، 5، 11 طرح مذکور دارای بار مالی است و این مغایر با اصول 75 و 29 قانون اساسی می‌باشد، چون اصل 29 درباره بیمه بیکاری و سایر بیمه‌ها صراحت دارد که «با تامین مالی» انجام شود و بر اساس اصل 75 وقتی منابع مالی تامین نشده باشد، قابل طرح در مجلس نیست. وی در خصوص مغایرت طرح مجلس با موادی از قانون برنامه پنجم توسعه اظهار کرد: ماده 32 طرح مجلس، منابع مالی طرح را از بودجه عمومی دولت و از محل ماده 7 قانون هدفمندی یارانه‌ها تامین کرده و این درحالی است که در جزء 1 بند الف ماده 26 قانون برنامه، تاکید بر کاهش وابستگی صندوق‌های تامین اجتماعی به کمک از محل بودجه عمومی دولت شده است و از طرف دیگر اینکه نمی‌توان سهم یارانه‌های مردم را از ماده مذکور کاست. بداغی ادامه داد: در ماده 29 قانون برنامه پنجم توسعه نیز تاکید شده است که دستگاه‌ها و صندوق‌های مربوط، مجاز به اجرای احکام مقامات اجرایی و مراجع قوه مجریه که بار مالی آن تامین نشده است، نمی‌باشند. وی تاکید کرد: تحمیل کسری بودجه به دولت، دستگاه‌های اجرایی و صندوق‌ها غیر قابل پذیرش است. معاون حقوقی رییس جمهور افزود: مجلس طرح‌های متعددی را بر خلاف اصل 75 قانون اساسی تصویب کرده که به دلیل عدم تحقق منابع مالی آن هنوز اجرا نشده لذا لازم است، قانون به نحوی انشاء شود که ظرف 15 روز پس از انتشار، قابل اجرا باشد و اگر چنین نباشد در حقیقت وعده‌ای است که تحقق نخواهد یافت