سه عامل اصلی وقوع بحران های مالی و شکل‌گیری حباب در بازار سهام

به گزارش خبرنگار اقتصادی فارس، در جریان برگزاری پنجمین همایش ملی و نخستین کنفرانس بین المللی مدیریت مالی و سرمایه گذاری که عصر دیروز به مدت سه روز در دانشگاه شهید بهشتی شروع شده، علی جهانخانی استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی که از جمله طراحان و پیشگامان لزوم تغییر قانون بورس مصوب سال 1346 بوده و در تدوین قانون جدید بازار اوراق بهادار نقش داشته ، نکات جالبی در مورد دلایل وقوع بحران های مالی و شکل گیری حباب قیمتی در بازار سهام مطرح کرد.

* تعریف بحران از نگاه جهانخانی

براساس این گزارش، وی که تحت عنوان مروری بر تحولات اخیر در حوزه های مالی و سرمایه گذاری و ریشه یابی بحران ها به ایراد سخنرانی پرداخته بود ، اظهار داشت: بحران مالی یعنی نوسانات شدیدی که در شاخص هایی چون نرخ سود، شاخص های سهام و تراز پرداختی رخ می دهد. در این میان هرچند این گونه شاخص ها روزانه با تعییراتی همراه هستند اما واقعیت این است که بحران ها با نوسان 15 تا 20 درصدی این متغیرها همراه بوده و موجب بروز اختلال هایی در روند اقتصادی و مالی کشورها می شوند. مانند افت 20 درصد شاخص دواجونز و بحران مالی اکتبر 1987 آمریکا ، بحران دهه 90 آسیای جنوب شرقی و مکزیک، بحران 11 سپتامبر ، بحران 2008 و بحران اخیر آمریکا و اروپا.

*سه عامل اصلی در وقوع بحران های مالی

وی با بیان اینکه هر کدام از این بحران ها دلایل خاص خود را داشته و بعد از وقوع هر بحرانی سئوالاتی در مورد دلایل آن مطرح می شود، ادامه داد: طبق بررسی هایی که انجام داده ام سه عامل در وقوع بحران ها وجود دارد. عامل اول وجودحباب قیمتی در دارایی‌هاست که تعداد زیادی از بحران ها بعد از حباب قیمتی شکل گرفته است. حباب قیمتی هم یعنی افزایش بی‌رویه دارایی‌هایی مانند املاک، سهام، ارز و سکه.

جهان‌خوانی بابیان اینکه عامل دومی که بحران ها را تشدید می‌کند، افزایش بی‌رویه بدهی‌های بیش از حد نهادها مردم است، ادامه داد: علاوه بر این دو عامل تخصیص نامتناسب منابع در سال های قبل از وقوع بحران یعنی انجام پروژه‌های بدون توجیه اقتصادی و با بازده کمتر از هزینه، باعث عدم ایجاد خلق ارزش و اتلاف منابع می‌شود. به همین
دلیل این سه عامل اصلی در وقوع بحران ها نقش دارند.

*خوش بینی ،رفتار گله ای ، توصیه مدیران و ارایه وام 4 عمال شکل گیری حباب قیمتی

این کارشناش ارشد بازارهای مالی و سرمایه در بخش دیگری از سخنان خود به عوامل موثر در شکل‌گیری حباب قیمتی سهام شرکت ها اشاره کرد و گفت: درحالی گاه شنیده می‌شود بورس تهران هم با حباب مواجه شده که این پدیده وقتی شکل می‌گیرد که حالت خوش‌بینی فعالان بازار تقویت شود. یعنی مردم تصور می‌کنند قیمت‌های بازار فردا بیشتر از امروز خواهد بود. به همین دلیل ایجاد تقاضاهای اضافه موجب رشد قیمت‌ها شده و با این اتفاق مردم هم فکر می‌کنند که حدسشان درست بوده و همین جریان و اعتماد فرآیند شکل‌گیری حباب را تقویت می‌کند.

جهان‌خانی افزود: رفتار گله‌ای سرمایه‌گذاران هم عامل دیگری در شکل‌گیری حباب قیمتی در بورس‌ها است. چرا که گاه نهادها و مردم براساس ارزیابی‌های مستقل خود تصمیم‌گیری نکرده و فقط طبق مشاهده رفتار اطرافیان اقدام به خرید سهام می‌کنند. این رفتار گله‌ای باعث ایجاد امنیت ظاهری می‌شود. عامل سوم ایجاد حباب هم مربوط به اظهار نظر و توصیه مسوولان بازار سهام است که به مردم می‌گویند از خرید سهام نترسیده و زمان را برای خرید انتخاب کنند چرا که این نوع سرمایه‌گذاری ریسک ندارد.

به گفته وی همین باورهای غلط باعث می‌شود مردم بدون ملاحظه و مطالعه مبادرت به خرید دارایی‌ها کنند. به همین دلیل به مسئولان مربوطه توصیه می‌شود از چنین اظهار نظرهایی خودداری کنند. چون مردم با تکیه بر توصیه‌های مسئولان، با اطمینان خاطر اقدام به خرید می‌کنند.

جهان‌خانی ادامه داد: اعطای تسهیلات و وام به مردم هم که موجب افزایش قدرت خرید و سرمایه‌گذاری مردم می‌شود در شکل‌گیری حباب قیمتی و رشد بیشتر قیمت‌ها نقش دارد.

*تغییر مباحث مالی بعد از وقوع بحران های اخیر

وی در خاتمه بعد از اشاره به ورشکستگی‌ بانک های آمریکایی و اثرات بحران‌های مالی اخیر خاطرنشان کرد: با وقوع این بحران‌ها تغییراتی در مباحث مدیریت مالی رخ داده است. بطور مثال برخی موارد مانند نرخ بهره بدون ریسک که آن را اصل می‌دانستیم از بین رفته است . چرا که با بررسی آثار بحران‌ها می‌توان گفت دیگر نرخ بدون بهره وجود ندارد چون همه دولت‌ها و شرکت ها دارای ریسک ناتوانی هستند.