کاماز (کامسکیی آوتومبیلتنی زاود-کاما اتومبیل زاود) به معنی «کارخانه اتومبیل سازی کاما» که کامیون‌های سنگین کاما یا کاماز تولید می‌کند یک کارخانه روسی تولیدکننده کامیون و از بزرگ‌ترین مجموعه‌های صنعتی روسیه است که در نابرژنی چلنی در جمهوری تاتارستان در شمال شرق بخش اروپایی روسیه واقع است.

بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای نظامی روسیه

این شرکت که از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کامیون در جهان به شمار می‌رود، از سی سال پیش تولید کامیون را آغاز کرده و در سال 1990 همزمان با فروپاشی شوروی، از نخستین شرکت‌های شوروی بود که به بخش خصوصی فروخته شد.
در سال ۱۹۶۹، کمیسیون مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی و انجمن اداری اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، در جلسه مشترک خود تصمیم گرفتند یک کارخانه بزرگ برای تولید خودروهای سنگین و بزرگ، در شهر نابرژنی چلنی بنا کنند.
کار آن کارخانه، در حقیقت در ۱۳ دسامبر سال ۱۹۶۹ شروع شد؛ اما اولین کاماز در انجمن اصلی حمل و نقل روسیه ثبت نشد و ثبت آن به ۱۶ فوریه ۱۹۷۶ موکول گردید و کاماز اولین خودروی خود را در آن سال عرضه کرد.
در سال ۱۹۸۷ یک خط برای تولید کردن خودروی سواری «اوکا» (OKA) که خودرویی کوچک بود، ایجاد شد و اولین خودرو از این خط تولید، در ۲۱ دسامبر ۱۹۸۷ به بیرون آمد. کاماز پس از آن به تولید اتوبوس، تراکتور، ابزارهای سنجش، مولد برق و قطعات ماشین‌آلات کشاورزی نیز پرداخت.
کامیون‌های کاماز در ابتدا عمدتا‌ در ارتش مورد استفاده قرار می‌گرفتند؛ اما در سال‌های بعد، شماری از کامیون‌های نظامی ‌کاماز که عمر مفید آنها در ارتش سپری شده بود به حراج گذاشته شد و همچنین تعدادی نیز از جمهوری‌های شوروی سابق از ارتش خارج گردید و بدین ترتیب کامیون کاماز به شبکه حمل و نقل تجاری راه یافت. شرکت کاماز همکاری خود را با شرکت‌های متعددی در کشورهای مختلف آغاز کرد. این شرکت‌ها، کامیون‌های کاماز را به صورت قطعه‌های آماده وارد کرده و آنها را در خط خود
مونتاژ می‌کردند.
در ۲۵ ژوئن سال ۱۹۹۰ انجمن تولید دگرگون شد و به این نتیجه رسیدند که باید این شرکت را به شرکتی مشترک‌المنافع تبدیل کنند. در ۱۴ آوریل ۱۹۹۳ کارخانه موتورسازی کاماز، دچار آتش سوزی شد و از بین رفت. تا سال ۲۰۰۵ کاماز سهامدار اصلی شرکت ZMA که سواری کوچک اوکا را تولید می‌کند، بود ولی در همین سال به گروه «سورستال» (Severstal) فروخته شد.
کامیون‌های کاماز به دلیل سادگی در طراحی داخلی، قدرت و بهره‌وری، قهرمان و نایب قهرمان شدن پی در پی در مسابقات رالی داکار مشهور بودند. به تدریج کاماز به بزرگ‌ترین شرکت کامیون‌سازی روسیه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع تبدیل گردید.
کارخانه کاماز ۲۶۰دستگاه کامیون در روز و ۹۳۶۰۰ دستگاه کامیون در سال تولید می‌کرد. تمام کامیون‌های کاماز ۸ سیلندر بوده و این باعث می‌شد که کاماز یک خودروی پرقدرت برای کار کردن در مناطق مختلف و دورافتاده به شمار آید. نیروی زمینی روسیه از کامیون‌های مخصوص و نظامی‌کاماز به خوبی استفاده می‌کرد.
شرکت کاماز آخرین دستاوردهای خود در رابطه با خودروهای نظامی‌را در نمایشگاه Expo Arms روسیه به نمایش گذاشت. در این نمایشگاه مدل‌های مختلفی از کاماز ارائه شده بود که هرکدام ویژگی‌های خاصی داشت.
مثلا‌ مدل 6350 برای حمل تیم‌های ویژه نظامی ‌و تجهیزات به مناطق صعب‌العبور و غیر‌قابل نفوذ کارآیی داشت و با سیستم‌های ایزولاسیون، امکان عدم نفوذ آتش به تجهیزات خود را فراهم می‌کرد. مدل 43269 نیز یک خودروی نفربر ویژه برای عملیات‌ داخل شهر و عملیات‌ چریکی بود و قابلیت کار در دماهای ۴۵ درجه زیر صفر تا ۵۰ درجه بالای صفر را داشت.
کاماز که به بزرگ‌ترین شرکت سازنده کامیون روسیه تبدیل شده بود، در سال 2009 تصمیم گرفت با همکاری شرکت ژاپنی میتسوبیشی خط تولید کامیونت‌های سبک را راه‌اندازی کند. مکان احداث و راه‌اندازی این کارخانه حومه رودخانه ولگا در نظر گرفته شد. «اولگ افاناسیف»
(Oleg Afanasiev) مدیر بخش اطلاعات و برنامه ریزی شرکت کاماز، ظرفیت کامیونت‌های تولیدی این کارخانه را سه‌و‌نیم تن اعلام کرد.
هیاتی عالی‌رتبه از شرکت ژاپنی میتسوبیشی در اواخر ماه اکتبر به روسیه رفته و با بررسی اسناد مرتبط، عناصر لازم برای راه‌اندازی خط تولید را مشخص کردند. همچنین بر اساس توافق دوطرف، کاماز تاسیسات و پرسنل این کارخانه را تامین نمود.
اکنون بعد از ۳5 سال، کاماز کامیون‌های سنگین خود را به بسیاری از کشورها از جمله اروپای غربی، چین، خاورمیانه و آفریقای شمالی صادر می‌کند. کامیون‌های کاماز در حال حاضر در کشورهای جمهوری آذربایجان، اتیوپی، قزاقستان، لهستان، اوکراین، ویتنام و ایران مونتاژ می‌شود.
این شرکت با داشتن بیش از 52 هزار کارمند در نقاط مختلف جهان، سالانه درآمدی بالغ بر 3 میلیارد دلار دارد.