«صندوق جهانی پول (IMF) هرگز آن قدر بزرگ نخواهد شد که منطقه یورو را نجات دهد.» یکی از مقامات رسمی صندوق جهانی پول با گفتن این حرف، تاکید کرد که IMF نمی‌تواند برای حفاظت از منطقه‌ یورو دیوار حمایتی درست کند. به باور او، IMF قطعا قادر به کمک‌کردن خواهد بود؛ اما راه‌حل نهایی تنها و تنها در دستان خود کشورهای منطقه یورو است.

در غمتان شریک هستیم؛ اما پولی نداریم



در هفته‌های پیش رو یونان با خطر خروج از پول واحد یورو روبه‌رو است و بنابراین کشورهای منطقه‌ یورو در تلاش بوده‌اند تا صندوق نجات مالی خاص خود، یعنی «سازمان ثبات مالی اروپا» را بسازند. بودجه‌ این سازمان ممکن است تا 1 تریلیارد یورو نیز افزایش یابد. اما اگر بانک مرکزی اروپا قدرت کامل خویش را باز‌نیابد؛ زیرا این بانک اکنون مجاز نیست تا به دولت‌های اروپایی وام بدهد. سازمان مزبور به تنهایی نخواهد توانست کشوری مثل ایتالیا را نجات دهد. به همین خاطر اروپایی‌ها امیدوارند تا ده‌ها میلیارد یورو از صندوق جهانی پول یا دست‌کم از رهگذر آن به دست آورند. تا به حال سه گزینه در دست بررسی بوده است:
• افزایش کمک‌های مالی به صندوق جهانی پول، به‌خصوص از سوی کشورهای نوظهور همچون چین. در این صورت اروپا می‌تواند به بودجه بیشتری امیدوار باشد.
• وادار کردن IMF به تولید دارایی‌های ذخیره‌ بیشتری که «حقوق استخراج اختصاصی» نامیده می‌شوند. این دارایی‌ها نوعی طلای مجازی هستند که اروپایی‌ها می‌توانند آنها را سرمایه‌گذاری و به ارز واقعی بدل کنند و به سازمان ثبات مالی واریز نمایند.
• درخواست از IMF جهت تاسیس و نظارت بر یک صندوق سپرده‌گذاری ویژه‌ منطقه یورو که کشورهای مختلف می‌توانند کمک‌های مالی خود را به آن واریز کنند.
همه این موارد تا پایان اجلاس جی‌ـ‌20 محل منازعه باقی ماندند. خوزه مانوئل باروسو و هرمان فان رمپوی، روسای کمیسیون اروپا (مرکز خدمات مدنی اتحادیه اروپا) و شورای اروپا(که نمایندگان کشورها در آن هستند) شتاب‌زده و پیش از پایان اجلاس بیرون آمدند تا اعلام کنند قطعا یک یا چند مورد از تمهیدات و راه‌حل‌های ارائه‌شده پذیرفته می‌شوند و به اجرا در خواهند آمد.
اما آنجلا مرکل، صدر اعظم آلمان، دیگر تظاهرات‌کردن را کنار گذاشته است. مرکل تاکید کرد که هیچ معامله‌ای با صندوق جهانی پول در کار نیست و هیچ کشوری هم هنوز حاضر نشده تا برای افزایش بودجه‌ صندوق نجات مالی پولی اعطا کند. بیانیه‌ نهایی اجلاس هم صرفا به وعده‌ای کلی مبنی بر فراهم‌آوردن منابع بیشتر برای IMF اکتفا کرد. قسمت اصلی این بیانیه اظهار می‌دارد:
ما تضمین خواهیم کرد که منابع مورد نیاز IMF در دسترس این نهاد باقی خواهد ماند تا نقش خود را به نفع تمام اعضای آن ادامه دهد؛ منظور ما همان منابع قابل توجه است که پس از اجلاس لندن در سال 2009 تجهیز کرده‌ایم. آماده‌ایم تا منابع اضافی را به شیوه‌ای زمان‌بندی‌شده تدارک ببینیم و از وزرای دارایی بخواهیم تا در جلسه‌ بعدی خود راجع به اتخاذ گزینه‌های متنوع و گوناگون پیش رو در این باب به بحث بنشینند؛ گزینه‌هایی از جمله: کمک‌های مالی چندجانبه به IMF، استفاده از «حقوق استخراج اختصاصی»، و نیز کمک‌های داوطلبانه به ساختاری خاص از IMF، همچون حساب پس‌اندازی که تحت مدیریت این صندوق قرار دارد. کریستین لاگارد، رییس صندوق جهانی پول که برای مواجهه با تلاطم‌ها و آشوب‌های اقتصادی خواستار کمک‌های مالی بیشتر شده بود، این اجلاس را یک پیروزی می‌داند: «با مسوولیتی بی‌پایان اجلاس کن را ترک می‌کنم - منابع معین‌شده نه کف دارند و نه سقف. اعضا می‌گویند ما برای فراهم‌آوردن منابع IMF همه کار می‌کنیم تا این صندوق در زمانه‌ بحران کاملا با دست پر عمل کند.»
اما به باور سونی کوپر، مدیر اجرایی ری‌ـ‌دیفاین - یکی از اتاق‌های فکری اقتصادی در بروسل - «اتحادیه‌ اروپا نتوانست تعهداتی مشخص از IMF یا کشورهای نوظهور بگیرد و این یعنی بانک مرکزی اروپا و فقط بانک‌مرکزی اروپا، می‌تواند بحران یورو را رفع و رجوع کند.»
باراک اوباما، کسی که رهبران اروپایی را برای بحث جهت نیرومندکردن صندوق جهانی پول دور یکدیگر جمع کرد، با اطمینان اظهار کرد که «اروپا قابلیت رویارویی با چالش منطقه‌ یورو را دارد.» او از اروپایی‌ها خواست تا برای بازارها این پیام مهم را مخابره کنند: «ما پشت یورو ایستاده ایم و از آن حمایت می‌کنیم.» اما همچنین با رهبران اروپایی بابت مواجهه با چنین معضل پیچیده و دشواری همدردی کرد:
بگذارید به شما بگویم که مشکل واقعا دشوار و جدی است. من با همتایان اروپایی خود همدردی می‌کنم. شاهد بودیم که نجات نظام مالی در ایالات متحده چه قدر دشوار بود! و این عجیب نیست؛ چون گرایش عمومی مردم چنین است: می‌دانید؟ اگر بخش مالی به شکلی لجام‌گسیخته و غیرعقلانی عمل می‌کند یا تصمیمات درستی اتخاذ نمی‌کند، قرار نیست بقیه‌ آدم‌ها بابت خطای آن رنج بکشند.
شما در حال مذاکره با چندین پارلمان هستید، پارلمان اروپا، کمیسیون اروپا، ... - منظورم این است که نهادهای بسیاری اینجا در اروپا حضور دارند و جلسات بسیار زیادی در این قاره برگزار می‌شود. تلاش در راستای هماهنگ‌کردن همه‌ آن منافع متفاوت، دشوار و پرزحمت است، زمان بسیاری می‌برد؛ اما به نظر من رهبران اروپایی در حال رسیدن به این هماهنگی هستند.
پس باید چشم‌انتظار تعداد بسیار بیشتری از این جلسات پرزحمت و زمان‌بر بود!

یادداشت:
(1) Special Drawing Rights) SDRs) یا حق برداشت مخصوص، دارایی‌های ذخیره‌ ارزی مکمل هستند که توسط صندوق جهانی پول تعریف و نگهداری می‌شوند. SDRs تنها قابلیت تبدیل به یورو، ین ژاپنی، پوند انگلیسی یا دلار آمریکایی را دارد.