گزارش نشست آبان ماه حسابداران رسمی
 

نشست ماهانه اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران که به بررسی مفاد ماده 272 ق.م.م. و جمع بندی دیدگاههای اعضا در این زمینه اختصاص داشت عصر روز سه شنبه سوم آبان‌ماه با حضور حدود 100 نفر از حسابداران رسمی برگزار می‌شود.

عباس وفادار، حسابدار رسمی و شریک موسسه حسابرسی آزمون پرداز، که مدیریت نشست را برعهده داشت ابتدا ضمن ابراز امیدواری برای اخذ نتایج کاربردی از بحث حاضر سه محور اصلی بحث را دلایل عدم رعایت ماده 272 توسط دستگاه‌های ذی‌ربط، ارزیابی نحوه‌ی عملکرد جامعه در این زمینه و نیز ارزیابی عملکرد نمایندگان جامعه در هیئت هماهنگی عنوان کرد. وی تأکید کرد که مفاد تبصره یک ماده 272 تصریح می‌کند که گزارش حسابرسی مالیاتی بدون رسیدگی تأیید می‌شود و به استناد تبصره 4 قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذی‌صلاح، ارائه‌ی آیین‌نامه‌ی اجرایی اشکال قانونی دارد. وی گفت قانون اخیر در سال 1372 به تصویب رسیده و ماده 272 در سال 1380 به تصویب رسیده است و چه‌گونه به اتکای قانون از نظر زمانی مقدم می‌توان برای قانون از نظر زمانی مؤخر آیین‌نامه تدوین کرد.

وی در ادامه با اشاره به پرسشنامه‌های ارسال‌شده برای حسابداران رسمی اشاره کرد که متأسفانه تعداد پاسخ‌های دریافت شده رضایت‌بخش نبوده است. وفادار در ادامه به پرسش‌‌های مختلفی که برای حسابداران رسمی ارسال شده اشاره کرد و گفت همه‌ی پاسخ‌دهندگان موافق بودند که بند الف تبصره یک ماده 6 آیین‌نامه عملاً اجرا نمی‌شود و در رسیدگی‌ها از حسابدار رسمی برای حضور در جلسات کمیته‌ی هماهنگی دعوت به عمل نمی‌آید. وی در زمینه‌ی ارزیابی عملکرد جامعه در این زمینه اشاره کرد که اکثریت پاسخ‌دهندگان با نحوه‌ی عمل جامعه در مورد انتخاب و معرفی نمایندگان در هیئت هماهنگی و نیز نحوه‌ی عملکرد نمایندگان در هیئت نمایندگی رضایت نداشتند.

در مورد متن پیشنهادی دبیرکل به کمیسیون اصل 90 مجلس در مجموع اکثریت پاسخ‌دهنندگان موافق بودند و در زمینه‌ی این پیشنهاد که آیا ماده 272 به‌کل حذف شود در مجموع 11 نظر موافق 12 نظر مخالف و یک نظر ممتنع وجود داشت.

پس از مجموعه مباحث مفصلی که عباس وفادار ارائه کرد و در شماره‌ی آتی فصلنامه‌ی حسابدار رسمی مشروح آن منتشر می‌گردد، مصطفی  باتقوا از شرکای مؤسسه‌ی هشیاربهمند به عنوان موافق ماده 272 طی سخنانی گفت تشخیص مالیاتی توسط حسابداران رسمی به لحاظ تجربه‌ی کاری، تخصص و اعتماد قانون‌گذار، درمجموع با دقت بیش‌تری انجام می‌شود. وی همچنین اثرات مثبت اجرای ماده 272 در حرفه‌ی حسابداری را اشتغال‌زایی، افزایش دانش مالیاتی مؤسسات حسابرسی، افرایش درآمد و افزایش سطح اعتماد جامعه به مؤسسات دانست. باتقوا، همچنین با ممنوعیت حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده برای حسابداران رسمی مخالفت کرد.

منصور شمس احمدی، حسابدار رسمی و عضو هیئت هماهنگی، در مخالفت با ماده‌ی 272 سخن گفت. وی تأکید کرد که دلایل مخالفت با این ماده مبرهن است چرا که به جز معدودی از کشورهای کم‌اهمیت هیج کجای دنیا ممیزی مالیاتی برعهده‌ی حسابرسان گذشته نمی‌شود. وی گفت در حسابرسی به «نظر» می‌رسیم نه به «تشخیص» و از این رو ماده 272 اساساً با روح حسابرسی مغایر است. شمس احمدی در زمینه‌ی راه‌های جایگزین درآمدزایی برای مؤسسات تأکید کرد که خدمات زیادی هست که می‌تواند جایگزین ماده 272 بشود.

عیش‌آبادی، حسابدار رسمی، سخنران بعدی بود که اشاره کرد باید به کلیات قانون مالیات‌ها توجه داشت در حالی که ماده 272 مسئولیت حسابدار رسمی برای تشخیص مالیاتی را به رسمیت می‌شناسد براساس ماده 219 شناسایی و تشخیص و مطالبه‌ی مالیات برعهده‌ی سازمان امور مالیاتی است.

مصطفی حاجیان، حسابدار رسمی، ضمن انتقاد از عملکرد نمایندگان جامعه در هیئت هماهنگی گفت، نمایندگان جامعه در هیئت هماهنگی نظر شخصی می‌دهند و در حقیقت نمی‌توانند به‌خوبی نقش داوری و حکمیت را در این میان ایفا کنند.

همچنین، مسعود فراهانی، دیگر حسابدار رسمی در ادامه به ابراز این نظر پرداخت که بررسی سازمان امور مالیاتی نه تنها مفید که الزامی است. وی تأکید کرد که ماده 272 باید بماند و تقویت شود و در این زمینه حسابداران رسمی باید بکوشند ضعف‌هایشان را برطرف کنند. جمالی از موسسه‌ی حسابرسی آگاهان تدبیر نیز در مخالفت با ماده 272 شرایط عمومی اجتماعی را برای اجرای این ماده مساعد ندانست. از سوی دیگر، زندبابا رییسی در ادامه ضمن پیشنهاد متنی جایگزینی برای ماده 272 به نحوی که به جای پیشنهاد کنونی جامعه به کمیسیون اصل 90 ارائه شود گفت شمار معدودی از حسابداران رسمی در این زمینه تخلف کرده‌اند که اغلب حسابداران جدیدالورود هستند. وی تأکید کرد حسابرسی مالیاتی طبق قانون از زمره‌ی وظایف حسابداران رسمی است و جامعه در این زمینه کم‌کاری کرده و باید کنترل کیفیت مالیاتی را ارتقا دهد. وی گفت انصراف از ماده 272 انصراف از مسئولیت‌های اجتماعی ما است.

در ادامه، دکتر علی‌اکبر سمیعی، رییس پیشین شورای‌عالی مالیاتی طی سخنانی گفت که هیچ‌کدام از ما نباید مخالف ماده 272 باشیم چرا که حسابرسی وظیفه‌ی شرعی و اخلاقی ماست. اما به نظر وی ماده 272 باید اصلاح شود و این ماده در ذات خود با سایر مواد قانون تناقض دارد و در شکل فعلی آن ایجاد نارضایتی کرده است. وی بخشی از کاهش درآمد مالیاتی دولت بعد از اجرای ماده 272 را ناشی از یکسان سازی نرخ مالیات شرکت‌ها دانست و تأکید کرد که تغییر نرخ به 25 درصد در کاهش مالیات نقش داشته اما در عمل این ناشی از قصور حسابرسان تلقی شده است. سمیعی ضمن اشاره با قانون مالیات‌های مصوب سال 1345 اشاره کرد که در این قانون نیز استفاده از خدمات حسابرسان در امور مالیاتی پیش‌بینی شده بود. وی تأکید کرد که جامعه‌ی حسابداران رسمی باید به جای آن که نیروی خود را در جهت حذف ماده 272 بگذارد باید انشاء این ماده در قانون را اصلاح کند.

در ادامه، حجتی، حسابدار رسمی و شریک مؤسسه‌ی آرمان روش، تجارب خود را از نحوه‌ی داوری هیئت هماهنگی بازگو کرد و در این زمینه، عملکرد نمایندگان جامعه در هیئت را ضعیف ارزیابی کرد.

عباس هشی، عضو شورای‌عالی، در ادامه طی سخنانی بخش مهمی از مشکلات موجود در اجرای ماده 272 را ناشی از حجم بالای اقتصاد زیرزمینی در جامعه دانست و ضمن انتقاد از نحوه‌ی ارزیابی برخی از سخنرانان قبلی تأکید کرد که نباید همه را با یک چوب راند. وی اشاره کرد که به نظر شورای‌عالی ماده 272 در مجموع به جامعه‌ی حرفه‌ای آسیب می‌رساند و مسایل مالیاتی حق حاکمیتی است. وی با این حال در پایان تأکید کرد که باید از اعضا نظرخواهی شود و براساس نظر اعضا عمل کنیم.

همچنین شمس احمدی، دیگر عضو شورا در ادامه از عملکرد اعضای جامعه در هیئت هماهنگی با توجه به فشردگی کار، محدودیت زمانی و نیز مواردی از قصور حسابرسان در بررسی عملکرد مالیاتی دفاع کرد.

در پایان جلسه، عباس وفادار اعلام کرد که با توجه به اهمیت ادامه‌ی این بحث تا حصول نتیجه، ضمن آن که پرسشنامه‌ی نظرخواهی از حسابداران رسمی در سایت جامعه گذاشته می‌شود، بخش نخست جلسه‌ی ماهانه‌ی بعدی حسابداران نیز به ارائه‌ی جمع‌بندی از بحث حاضر اختصاص خواهد داشت.

نشست ماهانه‌ی بعدی حسابداران رسمی سه‌شنبه یکم آذرماه برگزار خواهد شد که به ادامه‌ی بحث در مورد ماده‌ی 272 و نیز مباحث مسئولیت‌های قانونی حسابرسان اختصاص خواهد داشت.