منبع: |
فارس |
تاریخ: |
1390-08-01 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
فاصله یک به ۸۰ ثروتمندان با فقرا؛ وفور پول جهان را به بحران کشیده است
غلامحسین دوانی در گفت وگوی تفصیلی با فارس، ضمن تشریح دو نگاه متفاوت به اقتصاد و رفتار متضاد صاحبان ثروت، فاصله یک به 80 فقرا و ثروتمندان و افزایش طمع ثروتمندان را علل اصلی جنبش وال استریت دانست و شاخصههای اقتصاد آمریکا، چین و اورپا و آینده این سه قطب را بررسی کرد.
* دو نگاه متفاوت به اقتصاد و رفتار و متضاد صاحبان ثروت
وی اظهار داشت: هنوز چندگاهی از انتشار کتاب موج سوم الوین تافلر و رویاروئی بزرگ لسترتارو و نقطه نظرات مشعشعانه میلتون فریدمن نمیگذرد که بازارهای جهانی فارغ از خیالپردازی تئوریسینهای اقتصاد و براساس مکانیزم خشک اقتصادی راه خود را میپیمایند. اصل بنیادین اقتصاد آن است که هر فرآیند اقتصادی که ارزشآفرین باشد باید در چارچوب مناسبات اقتصادی شکل گیرد و فرآیند بازار نیازمند مکانیسمی است که خود نظارتی بازار را نیز نظارت کند.
وی با بیان اینکه خوشبختانه یا بدبختانه اقتصاد برخلاف سیاست دو مولفه اساسی بیشتر ندارد که یا نظام کنترلی دولت بر آن سوار شده و یا بازار خودمکانیزم است، ادامه داد: زمانی فردریک هایک اقتصاددان افراطی راست گفته بود فقط رفتارهای فردی اراده گرایانه میتوانند درست یا نادرست ارزیابی شوند، برعکس وی و آلنگریناسپن مشهور به ابله فرزانه که مقرراتزادیی را عامل پیشرفت جامعه میدانست و با همین تئوری نظام بانکی امریکا را به ورشکستگی سوق داد، دیرزمانی پیش اقتصاددان فرزانهای در 1880 میلادی گفته بود اقتصاد متشکل از عملکردهایی است که گروهی صاحبان سرمایه براساس آن رفتارهای خود را نسبت به دیگران (جامعه کار و تولید) از طریق بهرهوری فعال مایشائی، ایجاد فشار کاری زایدالوصف، اخراج نیروی کار و ایجاد فرهنگ رقابتی خاص به منظور حداکثر سود، تنظیم میکنند.
این حسابدار رسمی خاطر نشان کرد: همین صاحبان سرمایه در مواقع سودبری تنها به منافع فردی خود فکر میکنند و در هنگام سقوط و ورشکستگی دم از مسئولیت اجتماعی مردم در یاری رسانیدن به ورشکستگان از طریق پرداخت بیشتر مالیات و وام بدون بهره دولت میزنند، اما بحران پولی و مالی سال 2007، بنیاد ایدئولوژیک سرمایه داری آزاد قهار قانون گریز غیرقابل نظارت را زیر سوال برد به طوری که وال استریت ژورنال ناچار به اعتراف شد که بزرگ مرد اقتصادی درست گفته بود که بدون نظارت و کنترل جمعی و حسابدهی نمیتوان ابزارها و مکانیزم اقتصاد سرمایه داری را به حال خود رها کرد!!
داونی افزود: عقلای اقتصادی نیک آگاه هستند رشد اقتصادی قادر به کاهش فقر و نابرابری و افزایش همبستگی اجتماعی نیست زیرا رشد اقتصادی در چارچوب سرمایه داری الزاما همراه با نابرابری اجتماعی است. بطوریکه از یک طرف این رشد مولد ثروت و از طرف دیگر چون نابرابری ها را افزایش میدهد و نیازهای کاذب را دامن میزند به همان اندازه هم مخرب است .
* فاصله یک به 80 و طمع ثروتمندان؛ دوعامل جنبش وال استریت
وی خاطر نشان کرد: موید این ادعام هم این است که از دهه80 میلادی علیرغم رشد اقتصادی قابل ملاحظه سراسر جهان، نابرابری ها نیز به مرز انفجار رسیده و نسبت فاصله بین ٢٠درصد بالای ثروتمندترین و ٢٠درصد پایین فقیرترین های مردم جهان از یک به ٣٠ در سال های ١٩٦٠ به یک به٨٠ درحال حاضر رسید.این موضوع ثابت می کند
گذار به یک نظام سنتی بر انباشت سرمایه، منجر به از هم پاشیدگی مکانیسم تقسیم ارزش های تولید شده خواهد شد.
این کارشناس ارشد ادامه داد: از طرف دیگر افزایش طمع سودخواهی ثروتمندان باعث کاهش سهم مزدبگیران، چه در رابطه با کاهش مطلق مزد و چه از طریق کاهش خدمات اجتماعی از طریق حذف سوبسیدهای دولتی شده که نتیجه مستقیم آن تظاهرات های میلیونی و شورش در یونان ، اسپانیا و اخیرا هم "حرکت اعتراضی بر علیه وال استریت شده است. مردم بخوبی آگاه شده اند برخلاف فریادهای وامصیبتا، بحران بازار ناشی از بیپولی نیست بلکه وفور پول جهان را به بحران کشانیده است.
دوانی گفت: نمونه بارز آن تزریق میلیاردها دلار به کانونهای بحران نظیر مجموعههای بانکی و تراستهای صنعتی فراملیتی همچون جنرال موتورز بود که منابع عظیمی که باید مصروف هزینههای اجتماعی و رفاهی مردم میشد به بانکهای ورشکسته اعطاء شد.در مقابل از شهروندان کشورهای بحرانی نظیر امریکا، انگلستان،یونان و ایرلند و اسپانیا خواسته میشود صرفهجوئیهای بیشتری را بعمل آورند تا دانه درشتها این منابع صرفهجوئی شده را ببلعند.
به گفته وی بطور مثال دولت امریکا و فرانسه میلیاردها دلار منابع مالی پسانداز شده در صندوق های پسانداز و بازنشستگی مردم این کشورها را به بانک ها و منابع ورشکسته سوق داده و در واقع بالاترین بدهکار ملت، خود دولت ها هستند که به نمایندگی ورشکستگان اقتصادی در مقابل مردم قدعلم کرده اند.
*آمریکا به جای پاهای فیل به سراغ خرطوم رفته!!
این کارشناس ارشد با بیان اینکه اقتصاد آمریکا همچون فیل میماند که همه منابع را مصروف خرطوم آن کردهاند در حالی که ستون اصلی فیل پاهای اوست ادامه داد: از طرف دیگر هیاهوی ظهور چین بعنوان ابرقدرت و تبلیغات رسانههای اقتصادی بر پیشیگرفتن چین از آمریکا که عمدتاً از طرف خود سرمایهداران امریکایی و رسانههای جمعی گوش به فرمان نظام سلطه دامنزده میشود، باعث شده افکار عمومی جهان چین را هیولای ملتها ترسیم کنند.
*شاخصههای اصلی سه قطب جهان
دوانی برای بررسی بیشتر شاخصههای اصلی سه قطب بزرگ جهان شامل آمریکا، اتحادیه اروپا و چین ، به دو جدول ذیل اشاره کرد.
*مقایسه وضعیت کل اقتصادی اتحادیه اروپا، آمریکا و چین در پایان ۲۰۱۰
شرح آمریکا چین اتحادیه اروپا جمعیت (میلیون نفر ) 308 1.336 ۳۱۸ تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار) 14.094 4.327 14.820 درصد رشد تولید ناخالص داخلی ۸ - ۲۰۰۳ 2.4 10.9 1.8 مصرف انرژی (میلیون کیلووات ۲۰۰۷) 2.339 1.995 2.901 درصد نرخ تورم درسال ۲۰۱۰ 4 (5.7) ۳ درصد متوسط نرخ تورم ۲۰۰۹-۲۰۰۴ 2.6 2.6 2 امید به زندگی (سال) 77.7 72.3 76.9 تولید سرانه (دلار) 47.200 3.270 32.700 درصد نرخ بیکاری 5.8 4.2 9.5 صادرات کالا و خدمات (میلیارد دلار) 1.287 1.429 1.924 موازنه تجاری - بیلیون دلار (836) 361 (9) تراز حساب جاری - میلیارددلار (706) 426 51 مازاد تجاری - میلیارد دلار ----- 419 ---- درصد هزینههای سلامت به تولید ناخالص داخلی 15.7 4.3 9.7 تعداد منازل مسکونی (میلیون واحد) 117.3 384 130 درصد هزینههای آموزشی به تولید ناخالص داخلی 5.7 2.1 5.3 تعداد کامپیوتر به ازای هر یکصد نفر 80.6 5.7 50.4
نمایه شماره ۲- مقایسه سرانه تولید و تولید ناخالص داخلی کشورهای برگزیده
نام کشور سرانه تولید ناخالص داخلی (دلار) تولید ناخالص داخلی به قیمت PPP (میلیارد دلار) نام کشور سرانه تولید ناخالص داخلی (دلار) تولید ناخالص داخلی به قیمت PPP (میلیارد دلار) اروپا 32.700 14.820 چین ملی 35.227 821 ایران 10.865 818 روسیه 15.837 2.222 فرانسه 34.077 2.145 برزیل 11.239 2.172 آلمان 36.033 2.940 کره جنوبی 29.836 1.459 جهان 10.886 74.264 مکزیک 14.430 1.567 کانادا 38.989 1.330 هند 3.339 4.060 آمریکا 47.284 14.657 انگلستان 34.920 2.172 چین 7.600 10.085 ژاپن 33805 4.309
وی گفت: بررسی اجمالی آمار فوق نشان میدهد آمریکا علیرغم ضربات سنگین وارده کماکان حریف اول پر قدرت اقتصادی جهانی به شمار میرود که دامنه بحران اخیر قادر به از پای درآوردن آن در حال حاضر نیست، اگر درصد هزینههای آموزشی و درصد هزینههای سلامت به تولید ناخالص داخلی را یکی از بهترین شاخصههای توسعه اقتصادی تعریف کنیم، فاصله امریکا با چین بسیار قابل ملاحظه خواهد بود مضافاً برآنکه تولید ناخالص داخلی امریکا به تنهایی معادل کل اتحادیه اروپا بیشتر و حدود 3.5 برابر چین است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر حدود 20 درصد تولید ناخالص داخلی جهان متعلق به آمریکاست و با فرض اعمال شاخص قدرت خرید(PPP) ، سرانه تولید سرانه چین 50 درصد سرانه تولید سرانه امریکا است. از نظر اقتصادی چنانچه در آینده نه چندان دور قطببندی اقتصادی "چین، روسیه، هند، برزیل و کره" تحقق یابد و چنانچه سیاست پولی دولت امریکا مبنی بر کاهش نرخ دلار تداوم یابد، بدون شک اعتبار امریکا کاهش و یکی از پولهای نوظهور رقیب اصلی دلار و یورو خواهد شد اما همه پیشفرض های فوق در شرایطی است که امید به بهبود وضعیت بازار نباشد و تصور کنیم رشد امریکا همه ساله متوقف یا منفی اما رشد این کشورها با همین نرخ فعلی تداوم داشته باشد، که فرض معقولی بنظر نمیرسد.
*مقایسه کلی تولیدات آمریکا و چین
این حسابدار و حسابرس خبره در ادامه اظهارات خود به جدول دیگری که مربوط به مقایسه کلی تولیدات آمریکا و چین بود اشاره کرد و گفت:بررسی داده های موجود در این جدول ثابت میکند دولت چین که از یک سیاست اقتدارگانه پیروی میکند با کنترل بخش اقتصاد و هدایت آن در وجوه همه جانبه توانسته اقتصادی جهتدار، نظاممند و کنترلی را بر اقتصاد بازار حاکم کند که نتیجه آن رشد 8 الی 9 درصدی در 10 سال اخیر بوده است.
داونی ادامه داد: برخلاف منادیان وطنی سرمایهداری جهان ،مشخصه فعلی نظام اقتصادی چین، مکانیزم بازار آزاد نیست اگر چه این منادیان وطنی متاسفانه علاقمندند ثابت کنند اینان حتی بهتر از گروه رهبران اقتصادی چین، مولفههای اقتصاد چین را میشناسند اما علیرغم فشار فزاینده اهرم مزد در اقتصاد چین که در آینده میتواند بعنوان یک پدیده اثرگذار عمل کند،واقعیت آن است که بخش صادرات مازاد قابل توجهی را به خزانه چین واریز کرده که این مازاد بخش عظیمی از اوراق دولت امریکا را خریداری و چین بعنوان یکی از بزرگترین طلبکاران دولت امریکا درآمده است!!
وی افزود: اما واقعیت غیرقابل انکار آن است که علیرغم این موضوع حجم اقتصادی امریکا در حال حاضر و در آینده نه چندان دور بسیار بزرگتر از اقتصاد چین، هند و یا اتحادیه اروپا مضافاً برآنکه بحران یورو اتحادیه اروپا را به سمت و سوی تفرقه و تفکیک کشانیده است.
مقایسه کلی تولیدات آمریکا و چین شرح آمریکا چین شرح آمریکا چین تولید ناخالص داخلی (میلیارد دلار) 14.093 4.237 ستاندههای صنعتی 2008 - میلیارد دلار 3.073 2.104 تولید ناخالص داخلی به قیمت متفاوت خرید خرید (ppp) - میلیارد دلار 14.093 7.909 ستاندههای کشاورزی سال 2008 - میلیارد دلار 183 489 سهم از صادرات جهان (2008) - درصد 11.28 7.29 تولید گوشت سال 2008 - (میلیون تن) 43 74 سهم از صادرات کالائی (درصد) 8.5 9.6 تولید میوه - میلیون تن) 28 107 سهم از صادرات خدمات 17.42 3.17 تولید سبزیجات - (میلیون تن) 36 457 مازاد تجاری (2008) - میلیارد دلار 706 426 تولید غلات و حبوبات - (میلیون تن) 481 403 ذخایر ارز و طلا (میلیارد دلار) 132 2.876 تولید گندم - (میلیون تن) 68 112 سهم درآمد مالیاتی به تولید ناخالص داخلی تولید شکر - (میلیون تن) 7 15 ستاندههای کارخانجات (میلیارد) 2008 1.831 1.850 غلات دانه درشت - (میلیون تن) 326 174 ستانده خدمات 2008 - میلیارد دلار 1.562 1.734 چای (هزار تن) 1.200 مس (هزار تن) 1.330 931 پشم خام (هزار تن) 185 سرب (هزار تن) 413 1.545 پنبه (هزار تن) 2.790 8.025 روی (هزار تن) 778 3.151 دانههای روغنی (هزار تن) 88.620 52.850 قلع (هزار تن) 121 نفت (هزار بشکه در روز) 7.196 3.790 نیکل (هزار تن) 71.5 گاز طبیعی (میلیارد متر مکعب) 593 85.2 آلومینیوم (هزار تن) 2.659 13.177 زغال سنگ (هزار تن) 540 1.552 فلزات گرانبها (هزار تن) 233 282 تولید انرژی (میلیون تن) 1.655 1.814 پلاتین (هزار تن) 9.2 مصرف انرژی (هزار تن) 2.340 1.956 لاستیک و مصنوعات 2.314 2.885 شاخص اختراعات و نوآوری 5.7 سهم تحقیق و توسعه در تولیدات ناخالص داخلی 2.67 1.49 تولیدات اتومبیل 3.7 6.7 تعداد اختراعات ثبت شده (2007 - 2005) 81.329 25.900 حجم راههای کشور (میلیون عدد) 6.4 3.6 سرمایهگذاری مستقیم خارجی (میلیارد) 316 108 حجم راهاهن (هزار کیلومتر) 226 66.5 تعداد شرکتهای بزرگ از 24 شرکت بزرگ جهان 14 2 تعداد ناوگان دریایی (عدد) 1.782 3.499 تعداد بانکهای بزرگ از 15 بانک جهان 4 3 تعداد خانههای مسکونی (میلیون عدد) 117 384 حجم بازار سرمایه بورس (میلیون عدد) 15.077 5.088 تعداد زندانیان (میلیون) 2.3 1.5
* نمی توان اجازه داد بازارها به خودی خود رها شوند
این کارشناس ارشد بازار های مالی در بخش پایانی این گفت وگو خاطر نشان کرد: شاید بررسی بیشتر آمارها در مقام مقایسه با حضور نظامی آمریکا در عراق، افغانستان و اخیراً لیبی بتواند نشان دهد که امریکا بدرستی جهت مقابله با چین علاوه بر سکونت در همسایگی این کشور عملاً نقش ژاندارم منطقهای نفتی را برای مقابله نهایی با چین اتخاذ کرده است .
دوانی افزود: بد نیست هواداران بازار آزاد خودکنترلی و همان ها که زمانی فریاد حذف سوبسیدهای اجتماعی را برای به اصطلاح شفافسازی قیمت ها سر میدادند با نگاهی به آمارهای فوق یکبار دیگر آموزههای خود را مرور کنند و بجای تکرار ادعاهای بی اساس و اتکا به آمارهایی که توسط بانک جهانی با صندوق بینالمللی پول پردازش شدهاند، چرایی موفقیت یا ناکامی اقتصادهای جهانی را توضیح دهند. چون نباید فراموش کرد بهای تمام شده کالا و خدمات یعنی مجموعه تولید ناخالص داخلی دارای سه منبع اساسی (مواد اولیه، مزد و سربار) بوده که نمی توان صرفاً با تجزیه و تحلیل و حذف سوبسیدهای مواد اولیه به مصاف اقتصاد جهانی رفت.
وی افزود: با اتکاء به نمایههای فوق میتوان دریافت منبع اصلی و اساسی و لایزال تولید ناخالص داخلی همانا مزد بعنوان شاه بیت قیمت تمام شده است که چنانچه مزدور یا صاحب مزد نتواند از منابع ارزش افزوده مزد بهره گیرد بدون شک آنرا بدرستی دراختیار چرخه تولید قرار نخواهد داد و مانع افزایش بهرهوری خواهد شد.
دوانی در خاتمه با اشاره به اینکه برای رسیدن به این مقصود نمی توان اجازه داد بازارها به خودی خود رها شوند و دل بر آن داشت که خود کنترلی بازار انضباط مالی را همراه آورد، گفت: تجربه چین مصداق واقعی نظارت و کنترل و چشم دوختن به اهرم هایی که مکانیزم بازار را بهم میریزند، است. علیرغم آنکه اقتصاد چین نیز دارای نواقصی قابل تامل است اما دور اندیشان و دولتمردان با چشمان باز صرفاً نظارهگر حوداث نیستند بلکه با نظارت و کنترل نظارهگری را قانونمند کردهاند. |