افسانه‌ها و مربیان: جان سی.بوگل

بهترین اشتباهات کسب و کار

افسانه‌ها و مربیان: جان سی.بوگل

کسی که نخستین صندوق مشترک سرمایه‌گذاری سهام (1) را آفرید.

وی در سال 2004 در فهرست 100 نفره‌ مجله‌ تایمز از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین افراد جهان، قرار داشت.

سال 1999، مجله‌ فورچن، وی را یکی از چهار غول صنعت سرمایه‌گذاری قرن بیستم دانست.

اغلب با افرادی مواجه نمی‌شوید که خودشان را بابت رخ‌دادن اشتباهی سر کار ملامت کنند. اما جان سی.بوگل با روی باز توضیح می‌دهد که چرا یک بار از کار اخراج شد:

«فکر می‌کنم خیلی فرصت‌طلب و ناشی و بیش از حد خودبین و ازخود ‌مطمئن بودم. من سعی کردم تا همه‌ این خصوصیات را، تا بیشترین حد ممکن، از شخصیت خود دور کنم.»

اما او ابدا آدم کم‌رویی نیست.

اگر یکی از تولید‌کنندگان برادوی باشید که در درگاه ایزد سرمایه‌گذاری نقش بازی می‌کنید، با شنیدن صدای جک بوگل همه‌ این بازی‌ها متوقف خواهد شد. صدای بم خوش‌طنین‌اش با اقتداری که بنیان‌هایش بر تجربه و پژوهش تاریخی استوار است. البته او خدا یا ایزد سرمایه‌گذاری نیست، اما بی‌شک اسطوره‌ سرمایه‌گذاری است و گروه پیشرو (2) صندوق‌های مبتنی بر شاخص را دهه‌ 1970 تاسیس کرد.

«من مدیری پرتوقع، خودرای، مصمم و بسیار مجرب هستم و به تاریخ علاقه‌ بسیاری دارم. پیش از آنکه تصمیمی بگیرم، راه می‌روم و فکر می‌کنم و موارد کمی پیش می‌آید که در برابر سوال «به این فکر کرده بودید؟» پیشاپیش به موضوع موردنظر فکر نکرده باشم.»

واقعیت این است که جک بوگل با گروه پیشرو روش سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها را تغییر داد و کسی بود که نخستین صندوق مشترک سرمایه‌گذاری سهام را مطرح کرد.

بوگل، با غرور فراوان خاطرات خود را شرح می‌دهد: «پیشرو یعنی ما رهبران روندی جدید بودیم. نام آن را از روی جنگ لورد نلسون در نیل گرفتیم که بعدتر نیویورک تایمز آن را «جنگ دریایی هزاره» خواند. او در مصر، به رویاهای ناپلئون برای ساختن امپراتوری پایان بخشید. نلسون فقط معدودی کشتی انگلیسی داشت و با این حال، سرتاسر ارتش دریایی فرانسه را نابود کرد.»

تفاوت مهم و اساسی صندوق مبتنی بر شاخص(3) این بود که دیگر بر دادوستد پیش‌بینی‌ناپذیر و پرهزینه‌ مدیران پولی متکی نبود؛ همان کسانی که سعی کردند به بازار سهام یا شاخص‌های آن ضربه بزنند. تاریخ نشان داد که اغلب آنها دیگر نتوانستند به بازار ضربه بزنند.

صندوق‌های مبتنی بر شاخص برای بازتاب‌دادن خود شاخص‌ها طراحی شدند. دلیل دیگر طراحی آنها، پایین نگه داشتن هزینه‌های مدیریتی برای نزدیک‌شدن این هزینه‌ها به نرخ بازگشت شاخص‌ها بود. این صندوق‌ها تا دهه‌ 1990 بدل به سبک مسلط سرمایه‌گذاری ده‌ها میلیون آمریکایی شدند. کارکرد این صندوق‌ها از تمامی صندوق‌های مدیریت‌شده و نظارت‌شده بهتر بود و هنوز هم از 70 درصد آنها کارکرد بهتری دارند.

جک بوگل نخستین آنها را آفرید، اما این اتفاق به‌خاطر یک اشتباه رخ داد.

بوگل در اواخر دهه‌ 1960 رییس صندوق بودجه‌ ولینگتون بود و خدمات سرمایه‌گذاری نظارت‌شده را به شکلی محافظه‌کارانه ارائه می‌داد. او و هیات مدیره تصمیم گرفتند تا به شرکت مشاوره‌ سرمایه‌گذاری دیگری خارج از شهر بوستون بپیوندند: تورندایک، دوران، پاین و لویس. خدمات مدیریت پولی ارائه‌شده توسط تورندایک از محافظه‌کاری کمتری برخوردار بود و ولینگتون اجازه می‌داد تا خط تولید خود را گسترش دهد و بیشتر در مدیریت فعالانه‌ پول درگیر شود.

توسعه‌ شرکت موفقیت‌آمیز بود و میلیون‌ها دلار پول بیشتر را به شرکت سرازیر کرد. مدیران پولی این میزان پول را مدیریت می‌کردند و گزارش‌های خویش را به جک بوگل، رییس کمپانی مدیریت ولینگتون ارائه می‌دادند. دهه‌ 60 این‌چنین سرخوشانه سپری شد، زمانی که بازار سهام در دنیای بعد از جنگ جهانی دوم به سرعت در حال رشد و ترقی بود.

اما این دوران خوب پابرجا نماند. اوایل دهه‌ 1970، بازار سهام به سراشیبی رکود افتاد و به زعم جک بوگل، دارایی‌های ولینگتون تا حدود 70 درصد کاهش یافت.

بهترین اشتباه جک بوگل، به روایت خود او «همان کسانی که اجازه داده بودند سهامداران و شرکای ما برشکست شوند، در ژانویه‌ 1974 دور هم جمع شدند و مرا اخراج کردند!

آنها رای‌های بیشتری از من داشتند. و از قبل، دوستان خودشان را در هیات مدیره‌ شرکت مدیریت ولینگتون جا داده بودند. آن روزها به سیاست فکر نمی‌کردم، خیلی ساده‌لوح بودم. حواسم به آموزه‌هایی نبود که تاریخ در دسترس ما قرار داده است. همان آموزه‌هایی که راجع به آنها، در تز ارشد خودم درباره‌ تاریخ این کسب‌و‌کار لعنتی نوشته بودم.

رییس صندوق بودجه‌ ولینگتون ماندم، اما هیات‌مدیره هرگونه دخالت مرا در مدیریت سرمایه‌گذاری و توزیع ممنوع کرد. آنها بخش اداری را به من سپردند وبخش‌های سرمایه‌گذاری، توزیع، مشاوره و بازاریابی را به بقیه واگذار کردند.

آنها بدترین بخش را به من داده بودند، بخش اداری. اشتباه نکنید. مدیریت و بخش اداری مهم هستند و آدم‌های بسیار خوب و توانایی در این بخش کار می‌کنند. اما راستش را بخواهید، بخش اداری هیجان‌انگیز‌ترین قسمت قضیه نیست.

پس باید سراغ مدیریت سرمایه‌گذاری می‌رفتم.

به هیات‌مدیره گفتم «ببینید، شما نماینده‌ سهام‌داران و شرکای صندوق بودجه هستید. ما بر چگونگی کارکردن صندوق‌ها نظارت خواهیم کرد.» نوعی نظریه‌ ورشکستگی ارائه دادم. ادامه دادم: «ما همه‌ کارکردهایی را اجرا خواهیم کرد که بدون آن صندوق ورشکست می‌شود.» اگر نظارت مالی نداشته باشید، ورشکست خواهید شد. اگر نتوانید به بازپرداخت‌ها برسید و سهام جدید عرضه کنید، ورشکست خواهید شد. اما این همه‌ کاری بود که ما انجام می‌دادیم. چون ما شرکتی اداری و مدیریتی بودیم.

مدیران گفتند «یک دقیقه صبر کن! نمی‌توانی سراغ مدیریت سرمایه‌گذاری بروی. می‌دانی قرارمان چیست.»

و من گفتم «خوب! پس این صندوق مدیریت و نظارت نمی‌شود!» و همه‌چیز تمام شد. چندان صمیمانه نبود؟ شاید، اما به هدف‌اش می‌ارزید.

آنها اشتباهی تاکتیکی انجام دادند. تصور نمی‌کردند بتوانم برای کسب آنچه پیشتر از دست داده بودم، از این راه وارد شوم.

[و اینطور بود که گروه پیشرو بنیان گذاشته شد]. «پیشرو» از 1 مه 1975 آغاز به کار کرد. و در سپتامبر اعلام کردم که ما نخستین صندوق مبتنی بر شاخص را آغاز می‌کنیم.

چرا؟ یک اینکه از این طریق، به مدیریت سرمایه‌گذاری بازمی‌گشتم. و دو اینکه همه‌ هدف «گروه پیشرو» این بود: بدل به یک عرضه‌کننده‌ کم‌هزینه در این کسب‌و‌کار شود. پس صندوق مبتنی بر شاخص هم نخستین و هم بدیهی‌ترین ابزار مناسب برای این کار بود. همین جا نیز می‌توان تفاوت در هزینه‌ها را به‌طور روزانه تشخیص داد و به‌این وسیله در درازمدت از پا نیفتاد.

نخستین صندوق مبتنی بر شاخص جهان را در 1976 ایجاد کردیم. و تا 1984 هیچ کس دیگری این کار را نمی‌کرد. سهم بازار «گروه پیشرو» از 1 درصد دارایی‌های صنعتی در آن روز به 10 درصد در حال حاضر رسیده است. این افزایش 10 درصدی معادل است با 880 میلیارد دلار در دارایی‌ها [3/1 تریلیون دلار در سهام مشترک ایالات متحده تا 31 دسامبر سال 2009].

بهترین اشتباه من، بزرگترین اشتباه من بود. اخراج شدم، اما زندگی کردم و آموختم. اخراج شدم و «پیشرو» را بنیان گذاشتم.

درباره‌ جان سی.بوگل

جان سی.بوگل، هشتادساله و بنیان‌گذار گروه پیشرو و رییس مرکز پژوهشی بازارهای مالی بوگل است. او سال 1974 بوگل را بنیان نهاد و تا سال 1996 سمت رییس هیات‌مدیره و مدیر اجرایی این شرکت را برعهده داشت و تا سال 2000 نیز رییس ارشد هیات‌مدیره باقی ماند. او پیشتر، از سال 1951 با شرکت پیشکسوت دیگری در این کسب‌و‌کار همکاری داشت و بین سال‌های 1967 تا 1974 مدیر اجرایی این شرکت بود.

گروه پیشرو یکی از دو سازمانی است که عنوان بزرگترین سازمان‌های سرمایه‌گذاری در جهان را یدک می‌کشند. 500 بودجه‌ تثبیت شاخص پیشرو، بزرگترین بودجه در این گروه، سال 1975 و به دست جک بوگل راه‌اندازی شد و نخستین بودجه‌ تثبیت شاخص بود.

پاورقی:

1- Stok index mutual fund

2- نام گروهی که جک بوگل بنیان نهاد، vanguard group است. ونگارد به معنای پیشرو است و در ادامه‌ متن بوگل از همین معنای ونگارد در توضیح تاریخچه‌ خویش استفاده می‌کند.

3- Index fund