سقوط همزمان طلا و بازارهای مالی؛ یک پدیده نادر!
مرتضی اصفهانی
روز جمعه قیمت جهانی طلا با کاهش 5.9 درصدی نوعی از رکورد در سقوط ثبت کرد که اگرچه با توجه به رکورد های جهش قیمت در ماههای اخیر چندان تعجب آور نبود اما دقیقا در شرایطی اتفاق افتاد که به طور منطقی افزایش قیمت طلا انتظار می رفت.

بهای طلا برای با کاهش 5.9 درصدی به هزار و 639 دلار و 80 سنت در هر اونس رسید و این برای نخستین بار در بیش از یک ماه و نیم گذشته بود که بهای طلا به کمتر از هزار و 700 دلار رسید.

 کاهش بیش از 9 درصدی قیمت طلا در یک هفته نیز خود رکورد دیگری بود که با این کاهش روز جمعه بوجود آمد اما گذشته از پر نوسان بودن بازار طلا در ماههای اخیر که چنین تغییراتی را توجیه می کند پدیده دیگری اتفاق افتاد که در نوع خود حقیقتا تعجب آور بود: کاهش قیمت طلا دقیقا پس از کاهش ارزش بورس ها !

همواره کاهش سرمایه گذاری در بورسها(خروج سرمایه ها از بازار های مالی) که سبب کاهش ارزش بورسهای جهانی می شود و از آن به سقوط بورسها تعبیر می کنند؛ اثر مستقیم بر افزایش قیمت طلا و فلزات گرانبها (حرکت سرمایه ها به سمت آن بازار) دارد.

در تمامی ماههای گذشته جهش های قیمتی طلا در پی سقوط های بورسهای جهانی رخ می داد و با بهبود نسبی ارزش بورسهای اروپا و آمریکا مجددا از قیمت طلا به طور نسبی کاشته می شد اما پدیده نادر در جمعه اخیر این بود که همزمان با سقوط شدید در بورسهای اروپایی (بین 3 تا 5 درصد ) و کاهش ارزش بورس نیویورک قیمت طلا نیز کاهش 5.9 درصدی را تجربه کرد.

این پدیده نادر  را با دو رویکرد می توان بررسی نمود:

الف- رفتار سرمایه گذاران:
 اگر بنا باشد پدیده اخیر را تنها از دید رفتار سرمایه گذاران تحلیل کنیم به نتایج نگران کننده ای خواهیم رسید زیرا قطعا بخش قابل توجهی از آنان سرمایه خود را از هر دو بازار خارج کرده اند و این یعنی دیگر بازار طلا نیز بازاری مطمئن برای پوشش سرمایه های فراری در شرایط نااطمینانی بازارهای مالی نیست. اما بعد نگران کننده آنجاست که این سرمایه ها به کجا می روند؟ این روند سردرگم و سرمایه سرگردان می تواند تبدیل به تقاضای موثر شود و یا به سمت سرمایه گذاری های کاذب رفته که در هر دو حالت مستقیما تورم جهانی شدیدی را (حد اقل در کشور های صنعتی) رقم خواهد زد. همچنین ممکن است این سرمایه گذاران به فکر نگه داری سرمایه خود به شکل پول نقد یا سایر دارایی های فاقد ارزش سرمایه گذاری باشند که در این صورت نیز اثر جدی بر کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور ها و ایجاد رکود خواهد داشت.

ب- رفتار دولتها:
دومین گروه فعال جدی در عرصه بازار فلزات گرانبها دولتها هستند؛ بانکهای مرکزی جهان معمولا بخش های معتنابهی از ذخایر طلا را در اختیار دارند که برحسب تحول در شرایط اقتصادی نسبت به افزایش یا کاهش آن اقدام می کنند و این مساله به طور مستقیم روی قیمت طلا در بازار بین الملل اثر گذار است.

این روزها به دلیل ظاهر شدن نشانه های یک رکود اقتصادی بزرگ بسیاری از دولت ها در صدد سر و سامان دادن به اقتصاد خود هستند ، در این کشورها برای تامین نقدینگی مورد نیاز برای حمایت از بازارهای مالی و اقتصادی، بخشی از ذخیره طلا ی خود را در بازار عرضه کردند که باعث شده است همزمان با افت ارزش بازار سرمایه قیمت طلا نیز کاهش یابد.

در حقیقت این مساله را می توان اقدام هماهنگ و اعلام نشده برخی کشور های اروپایی (که بیشترین آسیب را در بازار های مالی دیده اند) دانست برای:

1-کاهش ارزش طلا
2-فروش مقادیر زیاد طلا در بهترین زمان (با گرانترین قیمت) و بدست آوردن سود فراوان
3-کاهش رغبت سرمایه گذاران به بازار طلا بدلیل سقوط قیمت
4-بازگرداندن میل سرمایه گذاران به بورسهای اروپایی با تزریق منابع مالی بدست آمده به بازارهای مالی خود

البته این مساله در روز های آینده روشن خواهد شد که اروپایی ها موفق بوده اند یانه؛ باید منتظر بود و دید که آیا این مساله در چند روز آینده به نجات بورسهایی اروپایی می انجامد یا مجددا این بورسها روند کاهشی و طلا قیمت افزایشی خود را باز خواهد یافت. شاید این آخرین تیر ترکش اروپایی ها باشد که درصورت موثر نیافتادن در جلوگیری از روند کاهشی بورسها بخشی از ذخایر طلای خود را نیز از دست داده اند!

باید توجه داشت هم اکنون بورسهای اروپایی در تداوم روند کاهش چند ماهه به پایین ترین قیمت در 26 ماه گذشته رسیده اند که معنی چندان خوبی در میان علائم اقتصادی ندارد.

ناگفته نماند در ماههای اخیر چین، روسیه، هند و کره جنوبی به عنوان چهار خریدار عمده (با هدف کاهش حجم ذخایر دلاری خود) در کنار کاهش ارزش بازار های بورس عامل افزایش قیمت طلا بودند که ممکن است در شرایط کاهش قیمت حاصل شده مجددا به خرید بیشتر این کالای استراتژیک روی آورند و این خود عاملی مجدد برای افزایش قیمت طلا شود.

همچنین برخی از کشور های نفت خیز مانند کشور های حوزه خلیج فارس نیز به دلیل مازاد درآمد نفتی در ماههای اخیر به خرید عمده طلا روی آورده اند که تقاضای آنان در بازار همچنان ادامه دارد.

البته قطعا نمی توان هریک از دو تحلیل الف و ب را به تنهایی پذیرفت و واقعیت بازار از هردوی نیروهای مذکور تاثیر پذیر است. اما مسلما هنوز تحلیل علمی قطعی در مورد این پدیده نادر دربازار طلا و سرمایه ارائه نشده و آنچه قطعی است این است که فعلا بازار جهانی طلا از قابلیت پیش بینی علمی برخوردار نیست و باید منتظر ماند تا مشخص شود که برآیند نیرو های موجود در بازار چه روند جدیدی را رقم خواهد زد.

آثار این پدیده در بازار سکه و طلای ایران

هنوز آثار کاهش قیمت طلا در بازارهای داخلی دیده نشده است، لکن صبح یکشنبه با اعلام نرخ بانک مرکزی می توان قیمت های جدید را تعیین کرد.

اما با توجه به تبعیت قیمت طلا در ایران از افزایش های بین المللی در ماههای گذشته طبیعی است که قیمت طلای داخلی نیز در هفته جاری کاهش قابل توجهی را تجربه کند.

قطعا در چنین فضایی ورود به بازار طلا برای سرمایه گذران کم تجربه توصیه نمی شود زیرا طبق اظهار نظرهای کارشناسان داخلی وضعیت بازار سکه و طلا در یکی دو هفته آینده بی ثبات خواهد بود.

طلا در ایران طی هفته ماههای گذشته افزایش قیمت زیادی را تجربه کرده است که برای بسیاری توهم وجود حباب قیمت را ایجاد نمود اما این افزایش دقیقا برمبنای قیمت های بین المللی و نه حاصل از سفته بازی داخلی بود.

در نتیجه در صورت کاهش قیمتها نیز با افت بسیار شدید یا بازگشت قیمتها به سطح فصل بهار مواجه نخواهیم شد  این احتمال قوی است که قیمتهای داخلی پس از یک نوسان دوهفته ای به ثبات رسیده و مجددا قیمتها سیر ملایم صعودی خود را بازیابند.


منتظر کاهش قیمت سکه به 530هزار تومان باشید  


محمد کشتی‌آرای در گفت و گو با فارس در واکنش به سقوط آزاد قیمت جهانی طلا طی سه روز گذشته گفت: عامل اصلی نوسانات قیمت طلا این روزها، مشکل اقتصادی اروپا به نوعی تحولات مالی و تصمیمات سران کشورهای درگیر رکود اقتصادی و مسکن های موقتی جهت بهبود و سر و سامان دادن به وضعیت اقتصادی و افزایش شاخص‌ها می‌باشد.
وی ادامه داد: در یک هفته گذشته این تفکرات در سیاست‌های اقتصادی به همراه عرضه و فروش طلا در بازارهای مالی برای بدست آوردن نقدینگی باعث شد هر اونس طلا در بازارهای جهانی با کاهش مواجه شود و از 1813 دلار به 1657 دلار برسد یعنی در یک هفته گذشته 9.1 درصد (156 دلار) کاهش داشته است.
کشتی‌آرای گفت: این میزان درصد کاهش در طول یک هفته بی‌سابقه بوده است که البته از روز پنج‌شنبه گذشته تا شنبه (امروز) 80 دلار کاهش در قیمت جهانی طلا رخ داده است.
وی ادامه داد: در دو هفته گذشته تحت تأثیر جو روانی افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی بسیاری از افراد به فکر خرید سکه افتادند و عاملی شده بود که با توجه به افزایش تقاضا و قیمت طلا در بازارهای جهانی قیمت سکه با قیمت جهانی تفاوت داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: در حالیکه در اوایل هفته گذشته هر سکه به 615 هزار تومان رسیده بود در پایان هفته گذشته تا 603 هزار تومان کاهش یافت و امروز که شاهد کاهش 9.1 درصدی قیمت طلا در بازارهای جهانی هستیم پیش‌بینی می‌شود قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی طرح جدید با حدود 90 هزار تومان کاهش به 530 هزار تومان برسد.
رئیس اتحادیه کشوری طلا با بیان اینکه روند نزولی قیمت سکه در همین حد کافی است گفت: اگر از روز یکشنبه با توجه به اعلام نرخ فروش سکه توسط بانک مرکزی و عرضه و تقاضا در بازار قیمت‌ها به سطح جهانی نرسد مسلما یک نوع حباب جدید در بازار سکه بوجود می‌آید و قیمت‌ها باز هم بالاتر از قیمت واقعی خواهد بود.
کشتی‌آرای افزود: کسانی که با قیمت بالا سکه خرید کرده‌اند مسلما فردا از فروش سکه امتناع می‌کنند که همین موضوع باعث خواهد شد قیمت سکه به اندازه کاهش قیمت جهانی طلا پایین نیاید.
وی تأکید کرد اگر عرضه سکه از سوی بانک مرکزی فردا به موقع و به میزان کافی باشد مسلما قیمت‌ها شکسته خواهد شد
به گفته وی اگر فردا قیمت دلار از 1255 تومان پایین‌تر بیاید یک عامل دیگر به عامل کاهش قیمت سکه اضافه خواهد شد.
به گفته کشتی آرای پیش‌بینی می‌شود قیمت نیم سکه بهار آزادی فردا 267 هزار تومان و ربع سکه 135 هزار تومان باشد.
وی همچنین گفت: یک مثقال طلای 18 عیار با توجه به این نرخ‌ها 225 هزار تومان، یک گرم طلای 18 عیار بدون اجرت ساخت با سه هزار و 500 تومان کاهش 52 هزار تومان و یک مثقال طلای 18 عیار هم 238 هزار و 400 تومان خواهد بود.