عوامل موثر در التهاب بازار طلا و ارز


واقعیت این است که برخی از اقتصاددانان و تحلیلگران بازارهای جهانی که امروزه نظر آنها بر سایر نظرها در نزد افکار عمومی غلبه دارد ، بر صعودی بودن قیمت جهانی طلا تا مرز 2500 دلار آن هم تا یک سال آینده تاکید دارند.

مبنای استدلال آن‌ها هم روشن است؛ اینکه اگر بیماری اقتصادی کشورهای اروپایی به ویژه کشورهای حوزه یورو تشدید نشود، دستکم بهبود آن طولانی خواهد بود و بزرگترین اقتصاد جهان یعنی ایالات متحده آمریکا هم روزگار بسیار ناخوشی دارد و در سوی دیگر جهان امیدها نسبت به رشد اقتصادی چین هم کمرنگ شده و این ماجرا با شدت و ضعف در سایر کشورهای جهان مشهود است.

نتیجه اینکه تقاضای جهانی کاهش یافته، رشد اقتصادی دنیا کندتر شده و احتمال شکل گیری موج سنگینی از رکود اقتصادی - حتی سنگین تر از رکود سال 2008 میلادی - وجود دارد به همین سبب سرمایه گذاران ترجیح می دهند به جای دل بستن به وعده های رنگارنگ و انفعال گونه سیاستمداران گرفتار در باتلاق مالی و اقتصادی ، پول هایشان را در پناه گاه امن تری چون بازار طلا بگذارند.

از این منظر باید گفت چشم انداز قیمت طلا طی ماه های آینده و حتی تا اواسط سال آینده میلادی به سمت افزایش نظر دارد هرچند نوسان های مقطعی دور از انتظار نیست و بسیار بعید است سیاستمداران و رهبران کشورهای گرفتار بحران بتوانند دست به اعجاز بزنند، پس سرمایه گذاری در زمینه طلا منطقی است اما نسبت بین ایران و جهان در میل به سمت سرمایه گذاری در عرصه گرانبهاترین فلز جهان چیست؟

وجه اشتراک سرمایه گذاری در زمینه خرید و فروش طلا با توجه به پیش بینی ها نسبت به افزایش قیمت آن ورای شدت و ضعف مدنظر تحلیل گران، این است که همه دوست دارند نه تنها مانع از کاهش ارزش دارایی های خود شوند بلکه انگیزه کسب سود بیشتر همواره سنگ بنای تصمیم های اقتصادی جهانیان بوده و هست و البته ایرانیان هم از این قاعده کلی مستثنی نخواهند بود اما پرسش این است که رشد قیمتها به شکل حبابی و بیش از رشد قیمت جهانی تا چه اندازه قابل توجیه است؟ هرچند به گفته مقامات ارشد اقتصادی افزایش نرخ سکه در بازار داخلی تابع افزایش قیمت جهانی طلا بوده، اما درنگ در حرکت و رفتار قیمتی بازار آزاد سکه نشان می دهد که دستکم در مقطع کنونی رشد قیمت سکه بیش از رشد قیمت جهانی طلا بوده و به گونه ای قیمت سکه از طلای جهانی سبقت گرفته است.

نشان به همان نشان که قیمت جهانی طلا در 6 ماه گذشته رشدی 31 درصدی و قیمت سکه در بازار داخلی رشدی 45 درصدی را تجربه کرده است.چرا؟ برای پاسخ دادن به این پرسش نباید آدرس اشتباه داد، چه اینکه دستکم پیشتازی قیمت سکه به نسبت قیمت جهانی طلا نشان از این دارد که انتظار برای افزایش قیمت در ایران بالاست به ویژه اینکه، از یک سو آماری از وضعیت شاخصهای قیمتی و بازده اقتصادی در بازارهای داخلی در دسترس نیست و این ابهام آماری، باعث جهت گیری سرمایه های مردم در بازارهای نقد شونده ارز و طلا و تحریک انگیزه های سرمایه گذاری در بازارهای نامولد و البته پربازده با جذابیتها و ریسکهای واسطه گری می شود.ا

از سوی دیگر، تداوم وضعیت کنونی افزایش قیمت جهانی طلا و تشدید تقاضای داخلی برای خرید سکه خود زنگ خطری آشکار برای بانکها و بورس خواهد بود؛ چه اینکه بخشی از نوسان شاخص بورس به دلیل رکورد شکنی پیاپی قیمت طلا و سکه بوده است و تردیدی وجود ندارد که همین روند خروج سرمایه از بورس به شکل دیگر در بازار پولی با خروج سپرده های از نظام بانکی ادامه خواهد یافت. تامل در تکاپوی رفتاری سیاسیون و مقامات ارشد اقتصادی جهان نشان می دهد که آنها از هجوم نقدینگی و سرمایه های مردم خویش به سمت بازار طلا خشنود نیستند و تلاش دارند تا سرمایه ها را به سمت بازارهای اثرگذار بر رشد اقتصادی شان نظیر بورس برگردانند.از این منظر انتقاد جدی بر تصمیم های بانک مرکزی و سیاستگذاران بازار پولی و مالی کشور وارد است که چرا در سالی که اقتصاد ایران تشنه منابع مالی است و بخشهای مولد نیازمند نقدینگی ، به شکل گیری التهاب و تشدید تقاضا در بازارهای نقدشونده و البته پرخطر طلا و ارز نگاه انفعالی دارند.

به راستی در صورت تداوم وضعیت کنونی بازار سکه و به احتمال زیاد تحریک بازار ارز در آینده نه چندان دور از انتظار، مصلحت اقتصادی ایجاب می کند بازهم بنشینیم و نظاره گر رفتارهای سوداگرایانه باشیم؟ پیشنهاد روشن این است که دولت و بانک مرکزی هم تلاش خود را برای بازگرداندن نقدینگی به موتور تولید ملی به کار گیرند و هشدار اینکه اندکی غفلت باعث خواهد شد تا نقدینگی سرگردان و نقدینگی خارج شده از بورس و بانکها التهاب دیگری بیافریند. این مساله البته به معنای دستکاری و دخالت آمرانه در بازارهای ارز و طلا نیست که سخن بر سر تعویض زمین بازی اقتصاد است از سوداگری و واسطه پروری به سمت تولید و کارآفرینی.دل خوش کردن به ادامه بازی در زمین طلا و ارز به مصلحت نیست.