منبع: |
دنیای اقتصاد |
تاریخ: |
1390-04-21 |
عدم همکاری سازمانها دلیل فرار مالیاتی؛ دستگاهها پولکی شدند در حالی هفته مالیات را پشت سر می گذرانیم که بحث فرار مالیاتی از سالها پیش در کشور ما مطرح بوده است و هنوز بخش قابل توجهی به دلایل مختلف از پرداخت مالیات فرار می کنند. به این بهانه گفت و گویی تفصیلی با حسین وکیلی معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی ترتیب دادیم تا این معضل را ریشه یابی کنیم. بخش اول این گفت و گو به شرح زیر است: حسین وکیلی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در مورد اینکه چرا هنوز 41 درصد از تولید ناخالص داخلی از پرداخت مالیات معاف است، گفت: عمده درآمدها در بخشهایی مانند کشاورزی طبق قانون کلاً از پرداخت مالیات معاف است. یکسری کارهایی مانند کشت گندم که ضرورت دارد معاف باشد، ولی باغداریها هم از مالیات معاف هستند، درحالی که میتوانند درآمدهای زیادی داشته باشند. وی افزود: گرچه برخی از این تولیدات صادر میشود، اما از پرداخت مالیات معاف هستند و در قانون مالیاتی کشور معافیت پراکنده زیادی وجود دارد و برخی از معاملات زیرزمینی نیز وجود دارد که اطلاعات آن به دست نمیآید و بنابراین مالیاتی از آن ستانده نمیشود. معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی در مورد بیشترین دلیل فرار مالیاتی گفت: ناکارآمدی هر سیستم مالیاتی به این نکته برمیگردد که چه حجم از اطلاعات جامعه و معاملات انجام شده در اختیار دستگاه مالیاتی قرار می گیرد. وکیلی با اشاره به اصلاح قانون جامع مالیاتی گفت: اصلاح نظام مالیاتی به عنوان یکی از بندهای 7گانه طرح تحول اقتصادی به شمار میرود و بیشترین تحول در سیستمهای مالیاتی شامل مکانیزه کردن و بهروز کردن اطلاعات معاملات و اشخاص مؤدی و اصلاح فرآیندهای کاری و قانون مالیاتها است که براساس آن مالیات گرفته شود. وی افزود: در بسیاری از کشورهای پیشرفته که فرار مالیاتی بسیار کم است به خاطر این است که فرهنگ قوی مالیاتی در آن شکل گرفته و دستگاه مالیاتی آن کشورها اطلاعات کامل از افراد و معاملات آنها دارد و اگر مؤدی مالیاتی بداند که اظهارنامه را باید براساس اطلاعات واقعی تکمیل کند، وگرنه سازمان مالیاتی با داشتن اطلاعات اظهارغیرواقعی را تشخیص میدهد، این رویه سبب میشود که اظهارنامهها به واقعیت نزدیکتر شده و در نهایت فرهنگ مالیاتی توسعه یابد. * عدم همکاری دستگاهها برای مقابله با فرار مالیاتی معاون مالیاتی مستقیم سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه برای افزایش درآمد مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیات عزم جدی لازم است، گفت: در بسیاری از کشورها نظام مالیاتی خوبی وجود دارد و بانکهای اطلاعاتی بموازات یکدیگر و در خدمت مالیات هستند، اما در کشور ما برقراری ارتباط بین بانکهای اطلاعاتی مختلف از مشکلات مالیات به شمار میرود. وکیلی افزود: در قانون برنامه پنجم مصوب شد که کلیه دستگاهها اطلاعات مربوط به مودیان مالیاتی را در اختیار سازمان مالیاتی قرار دهند، ولی مشکلات و ناهماهنگیهایی وجود دارد، به عنوان مثال سازمان ثبت اسناد و املاک در قانون بودجه سال جاری مصوبهای گذرانده که اگر بخواهد اطلاعات ثبت شرکتها را به سازمان مالیاتی بدهد، دریافت پول میکند، در حالی که قبلاً این اطلاعات ثبتی به صورت رایگان واگذار میشد و یا شرکت پست بانک کدپستی را در قبال اخذ وجه حاضر به ارائه می باشد. همچنین بانک خودروهای عمومی جهت ارسال اظهارنامه از نیروی انتظامی درخواست شده که متأسفانه ارائه نمی نمایند. * سازمان مالیاتی به تنهایی نمیتواند از فرار مالیاتی جلوگیری کند وی تأکید کرد: تا زمانی که دستگاهها عزم جدی برای ارسال اطلاعات معاملات مودیان نداشته باشند، سازمان امور مالیاتی به تنهایی نمیتواند جلوی فرار مالیاتی را بگیرد. معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی افزود: طرح هدفمندی یارانهها از 10 سال پیش مطرح شده بود، اما چون عزم جدی قبلاً پشت آن نبود اجرا نمیشد، اما یکباره همه بسیج شدند و این طرح بزرگ با موفقیت اجرا و موجب تحسین مراجع قانونی نیز شد. در مورد مالیات نیز باید چنین عزم ملی شکل گیرد وگرنه با نبود بانکهای اطلاعاتی هیچ توفیقی در جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش درآمد مالیاتی حاصل نخواهد شد. * اصلاح نظام مالیاتی از محورهای 7 گانه تحول اقتصادی وکیلی افزود: اصلاح نظام مالیاتی یکی از محورهای 7گانه طرح تحول اقتصادی است که زیرمحورهایی دارد، از جمله اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده که گام به گام جامعه مؤدیان آن بزرگتر می شود و به شفافسازی اقتصاد جامعه و جریان معاملات کمک میکند. وی از تدوین طرح جامع مالیاتی از سال 84 خبر داد و گفت: این طرح در حال حاضر از اول سال آتی نرم افزار سیستم یکپارچه مالیاتی در استانهای تهران، اصفهان و کرمانشاه به صورت آزمایشی نصب و اجرا میشود و از سال 91 به صورت کشوری پیاده سازی می شود. معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی گفت: از دیگر زیرطرحهای اصلاح نظام مالیاتی، بازنگری قوانین و مقررات، اصلاح قانون مالیاتی که از سال قبل شروع شده و هماکنون در مرحله نهایی قرار دارد و نیز اصلاح و شفافسازی جریان معاملاتی دنبال میشود. وکیلی گفت: هنوز لایحه اصلاح قانون مالیاتی تقدیم دولت نشده، اما در سازمان مالیاتی این لایحه تمام شده و به زودی در کمیته مشورتی طرح تحول اقتصادی مطرح میباشد و سپس بعد از نهایی شدن به صورت لایحهای از سوی دولت تقدیم مجلس خواهد شد. وی تأکید کرد: قوانین مالیاتی که هر سال اصلاح میشود، از سال آینده اجرا میشود و قانون کنونی مالیات از 27 بهمن 80 اصلاح شد که از اول فروردین 81 به اجرا گذاشته شد. *اولین قانون مالیات از 1345 معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه اولین قانون مالیاتی جدید از سال 1345 در کشور تصویب و اجرا شد، گفت: البته سابقه مالیات در ایران بسیار طولانی است و حتی به قبل از ورود اسلام به ایران برمیگردد که مقررات مالیاتی وجود داشته، اما قانون به شکل امروزی اولینبار در سال 45 تصویب شده است. وکیلی افزود: از محورهای دیگر طرح جامع مالیاتی اصلاح نظام مالیاتی، زیرساختها، تجهیزات و بسترسازی الکترونیکی است که در کارگروه فاوا مصوبهای گذارنده شد که پهنای باند 8 مگابایتی برای سازمان امور مالیاتی در اختیار قرار گیرد، در حالی که برخی از ادارات مالیاتی هماکنون نیز پهنای 8 مگابایتی دارند و همه ادارات به این امکان مجهز میشوند. وی تأکید کرد: از دیگر محورهای طرح تحول اقتصادی اصلاح ساختار سازمانی منابع انسانی است. ساختار سازمان هماکنون به گونهای است که یک ممیز مالیاتی تمام امورات را خود انجام میدهد، اما با اصلاح فناوری مالیاتی رسیدگی و تشخیص و اعتراض به مالیات و خدمات مودیان به صورت جداگانه انجام میشود و به سمت سیستمی حرکت میشود که کمترین تماس بین مؤدی و مأمور برقرار شود که تبعات بسیار مثبتی خواهد داشت. * پایگاه اطلاعات قوی رمز موفقیت مالیات معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی شاکله موفقیت هر نظام مالیاتی را داشتن پایگاه اطلاعات کامل از مؤدیان دانست و گفت: پروژههای مفصلی برای برقراری ارتباط ذینفعان وجود دارد که موضوع در قانون برنامه پنجم تصریح و تکمیل شده است. وکیلی افزود: با الکترونیکی کردن نظام مالیاتی تماس مؤدی و مالیاتدهنده به حداقل کاهش پیدا میکند. *تامین کل هزینه دولت از مالیات تا سال 1404 وی در مورد تکلیف قانون برنامه پنجم برای تأمین هزینههای جاری دولت از مالیات گفت: براساس قانون برنامه پنجم باید تا پایان برنامه پنجم هزینه جاری و بموجب سند چشمانداز سال 1404 کل بودجه عمومی دولت باید از مالیات تأمین شود. معاون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی گفت: در حال حاضر سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی حدود 8 درصد است، این رقم باید به 10 درصد در پایان قانون برنامه پنجم برسد. * سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی 8 درصد وی گفت: بسیاری از درآمدها در کشور وجود دارد که اسم مالیات ندارد، در حالی که در تعریف صندوق بینالمللی پول و همچنین سازمان همکاری های اقتصادی بین المللی OECD از مالیات، هر نوع دریافتی دولتها از مردم، مالیات نامیده میشود، اما در کشور ما، درآمدهای گوناگون مانند عوارض وجود دارند که جزو مالیات به حساب نمیآید، لذا مقایسه این شاخص با سایر کشورها فاقد اعتبار می باشد. معاون سازمان امور مالیاتی در پاسخ به این پرسش که نسبت مالیات به تولید در کشورهای دیگر چگونه است، گفت: این نسبت در کشورهای گوناگون، تفاوت دارد، در برخی کشورها این نسبت به حدود 30 درصد هم می رسد و در کشورهای صنعتی حدود 20 درصد می باشد. اگر در کشور ما هم نسبت واقعی مالیات، تولید ناخالص داخلی حساب شود، این رقم افزایش مییابد. * در کشورهای پیشرفته هم فرار مالیاتی تا 15 درصد وجود دارد وکیلی در مورد این سؤال که چرا مردم دوست دارند از دادن مالیات طفره روند و فرار مالیاتی چقدر است، گفت: ریشه این مسئله منفعت شخصی است حتی در کشورهایی که سیستم قوی مالیاتی دارند، فرار مالیاتی تا 15 درصد وجود دارد، در برخی کشورها می بینیم حتی رئیس جمهورش فرار مالیاتی دارد. وی با بیان این که پرداخت مالیات قدرت خرید را کاهش میدهد، گفت: با توجه به روحیات افراد پرداخت مالیات سخت است، لذا برخی در برابر پرداخت آن مقاومت میکنند، اما فرار مالیاتی بستگی به این دارد که سازمان مالیاتی چقدر از اطلاعات فردی و درآمدی افراد آگاه باشد. اگر اطلاعات کامل باشد، مردم در اظهارنامه مالیاتی اظهار درست انجام میدهند و مأمور مالیاتی هم ارقامی غیر از آن در نظر نمی گیرد لذا اختلافات مالیاتی به حداقل رسیده و فرهنگ خوداظهاری حاکم خواهد شد. گفتوگو از: بهبود سعیدیکیا و رضا کیمیایی |