نوع: | دستورالعمل | ||||||||||||||
موضوع: |
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی |
||||||||||||||
منبع تهیه: | سایت سازمان حسابرسی | ||||||||||||||
تصویب کننده: | سازمان حسابرسی | ||||||||||||||
تاریخ انتشار: | 1384-01-01 | ||||||||||||||
تاریخ اعتبار از: | 1384-01-01 | تا: | |||||||||||||
توضیحات: | دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی در مورد صورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی | ||||||||||||||
دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی در مورد صورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی فهرست مندرجات
مقدمه این مجموعه، با توجه به بند 30 دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی، ارائه میشود. بدیهی است در این مجموعه از تکرار آن بخش از مطالب و نمونههای مندرج در دستورالعمل مزبورکه درمورد صورتهـای مالی تلفیقی گـروه نیـز کاربرد دارد، خودداری شده است. در اینباره، توجه به موارد زیر ضروری است: · حسابرس به منظور اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی معیار اهمیت را بهکار میگیرد. در ارائهصورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی، عملا صورتهای مالی دو شخصیت حسابداری مورد نظر است و بنابراین، حسابرس برای اظهارنظر، عموماً از دو سطح اهمیت استفاده میکند. · چنانچه به تشخیص حسابرس، برخی از موضوعات مندرج در گزارشهای حسابرس مستقل و بازرس قانونی واحدهای تجاری فرعی اثری بر اظهارنظر وی نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گروه نداشته باشد، اما برای جلب توجه بیشتر استفادهکنندگان، اشاره به آنها ضرورت یابد، چنین موضوعاتی بهعنوان تاکید بر مطلب خاص در گزارش حسابرس درج میشود. · در این مجموعه، نمونههایی از گزارش، بندهای توضیحی و اظهارنظر ارائه شده است که در برگیرنده تمامی حالات ممکن نیست، بنابراین در سایر موارد، حسابرس باید گزارش را با توجه به قضاوت حرفهای خویش، حسب مورد، تعدیل کند. 1 - اظهارنظر یکسان در مورد صورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی 1- 1- نمونه گزارش مقبول حسابرس و بازرس قانونی در مواردی که صورتهای مالی تلفیقی گروه همراه با صورتهای مالی واحد تجاری اصلی ارائه میشود، به شرح زیر است: 2-1- چنانچه آثار ناشی از موارد عدم توافق با مدیریت یا محدودیت در دامنه رسیدگی با اهمیت ولی غیراساسی باشد، ضمن تعدیل بند دامنه رسیدگی درصورت نیاز ( طبق بند 6 دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی) نوع اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی مشروط و متن آن به شرح زیر است: به نظر این سازمان، به استثنای آثار مورد/ موارد مندرج در بند(های) … و همچنین بـه استثنـای آثار تعدیلات احتمالی که درصورت نبود محدودیت(های) مندرج در بند(هـای)… ضرورت مییافت، صورتهای مالی یاد شده در بالا، وضعیت مالی گروه و شرکت سهامیعام نمونه در تاریخ 29 اسفند ماه ××13 و نتایج عملیات و جریان وجوه نقد گروه و شرکت را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، از تمام جنبههای با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو مطلوب نشان میدهد. 3- 1 - درشرایطی که یکی از موارد عدم توافق با مدیریت به تنهایی یا تعدادی از آنها در مجموع دارای آثار اساسی بر صورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی باشد، نوع اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی مردود و متن آن بهشرح زیر است: به نظر این سازمان، به دلیل آثار اساسی مورد/ موارد مندرج در 4- 1 - در شرایطی که حسابرس مستقل و بازرس قانونی در رسیدگیهای خود با محدودیت(های) اساسی در دامنه رسیدگی مواجهشود به نحویکه امکان اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی فراهم نگردد ضمن تعدیل بند دامنه رسیدگی ( طبق بند 6 دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی) متن بند اظهارنظر به شرح زیر است: به دلیل وجود محدودیت(های) اساسی در دامنه رسیدگی این سازمان به شرح بند(های)… که مانع از دستیابی به شواهد کافی و قابل قبول گردیده است، اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی یاد شده در بالا برای این سازمان امکانپذیر نیست.
5- 1 - در شرایطی که آثار بالقوه یک مورد ابهام به تنهایی یا تعدادی از آنها در مجموع (اعم از افشا شده و نشده) برصورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی ، اساسی باشد، به گونهای که اظهارنظر نسبت بهصورتهای مالی میسر نشود، متن بند اظهارنظر به شرح زیر است: به دلیل نامشخص بودن پیامدهای ناشی از رفع ابهام (ابهامات) اساسی مندرج در بند(های)… و در نتیجه، عدم امکان تعیین آثار
6- 1 - در مواردی که محدودیت در دامنه رسیدگی و ابهام اساسی تواما وجود داشته باشد، ضمن تعدیل بند دامنه رسیدگی (طبق بند 6 دستورالعمل تهیه و ارائه گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی) متن بند اظهارنظر به شرح زیر است: به دلیل وجود محدودیت (های) اساسی در دامنه رسیدگی این سازمان به شرح بند(های)… که مانع از دستیابی به شواهد کافی و قابل قبول گردیده است و نیز به دلیل نامشخص بودن پیامدهای ناشی از رفع ابهام (ابهامات) اساسی مندرج در بند(های) … و درنتیجه، عدم امکان تعیین آثار آن (ها) بر صورتهای مالی، اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی یاد شده در بالا برای این سازمان امکانپذیر نیست.
7- 1 - اظهارنظر متفاوت ـ در مواردی نادر، چنانچـه اهمیت آثـار موارد عدم توافق با مدیریت و محدودیت در دامنـه رسیدگی و ابهـام اساسی برهریک از صـورتهـای مالی متفـاوت باشد، در این صورت ممکن است اظهارنظر متفاوت نسبت به هر یک از صورتهای مالی ضرورت یابد.
2 - اظهارنظر متفاوت نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گروه و واحد تجاری اصلی 1- 2- چنانچه آثار ناشی از یک یا چند بند توضیحی نسبت به صورتهای مالی واحد تجـاری اصلی اسـاسـی اما نسبت بـه صـورتهـای مالی تلفیقی گروه غیر اساسی باشـد، لازم است اظهارنظر متفاوت ارائه شود. نمونه مندرج در صفحه بعد وضعیتی را نشان میدهد که آثار ناشی از موارد عدم توافق با مدیریت نسبت به صورتهای مالی واحد تجاری اصلی، اساسی و نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گروه با اهمیت اما غیر اساسی است:
به نظر این سازمان: الف - بهاستثنای آثار مورد / موارد مندرج در بند(های) … ، صورتهای مالی یاد شده در بالا، وضعیت مالی گروه در تاریخ 29 اسفند ماه ××13 و نتایج عملیات و جریان وجوه نقد گروه را برای سـال مالی منتهی بـه تـاریـخ مزبـور، از تمـام جنبـههای با اهمیت،طبق استانداردهای حسابداری، به نحو مطلوب نشان میدهد.
ب - بهدلیـل آثـار اساسی مـورد / مـوارد مندرج در بنـد (هـای) … ، صورتهای مالی یاد شده در بالا، وضعیت مالی شرکت سهامی عام نمونه در تاریخ 29 اسفند ماه ××13 و نتایج عملیات و جریان وجوه نقد آن را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو مطلوب نشان نمیدهد.
2- 2- چنانچه نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گروه نظر مردود یا عدم اظهارنظر ارائه شود، اظهارنظر نسبت بـه صورتهـای مالی واحـد تجاری اصلی نیـز غالبا مشابـه با اظهارنظـر نسبت به صورتهـای مالی تلفیقی گـروه خواهد بود. اما در مواردی نادر، ممکن است بنا بهشرایط موجود، اظهارنظر متفاوت نسبت به صورتهای مالی واحد تجاری اصلی ضرورت یابد.
بخش دوم - عدم ارائه صورتهای مالی تلفیقی گروه
3 - چنانچه واحد تجاری اصلی تنها صورتهای مالی خود را ارائه و از ارائه صورتهای مالی تلفیقی گروه خودداری کند، نحوه برخورد حسابرس حسب مورد به قرار زیر است: 1- 3- چنانچه اقلام صورتهای مالی واحد(های) تجاری فرعی در مقایسه با اقلام صورتهای مالی واحد تجاری اصلی کم اهمیت باشد به نحوی که در صورت تهیه صورتهای مالی تلفیقیگروه، تفاوت چندانی با صورتهای مالی واحد تجاری اصلی نداشته باشد، نیاز به ذکر موضوع عدم تلفیق صورتهای مالی در گزارش حسابرسی نیست. 2- 3- چنانچه اقلام صورتهای مالی واحد(های) تجاری فرعی در مقایسه با صورتهای مالی واحد تجاری اصلی با اهمیت، اما غیر اساسی باشد، حسابرس باید ضمن درج بند توضیحی مناسب در گزارش خود، به دلیل عدم توافق با مدیریت ، نظر مشروط ارائه کند. نمونه بند توضیحی مربوط به شرح زیر است: شرکت، صورتهای مالی تلفیقی گروه را برای سال مورد گزارش ارائه نکرده که باتوجه به اهمیت اقلام صورتهای مالی واحد (های) تجاری فرعی، این امر برخلاف استانداردهای حسابداری است.
3- 3- چنانچه اقلام صورتهای مالی واحد(های) تجاری فرعی در مقایسه با اقلام صورتهای مالی واحد تجاری اصلی اساسی باشد، حسابرس باید ضمن درج بند توضیحی مناسب در گزارش خود، به دلیل عدم توافق با مدیریت، نظر مردود اظهار کند. نمونه بند توضیحی به شرح صفحه بعد است: برخلاف استانداردهای حسابداری، شرکت صورتهای مالی تلفیقی گروه را ارائه نکرده است. با توجه به اساسی بودن اقلام صورتهای مالی واحد(های) تجاری فرعی، صورتهای مالی واحد تجاری اصلی به تنهایی به منظور ارزیابی وضعیت مالی، نتایج عملیات و جریانهای نقدی، قابل اتکا نیست.
4- 3- چنانچه صورتهای مالی واحد(های) تجاری فرعی برای رسیدگی در اختیار حسابرس قرار نگرفته باشد، حسابرس باید براساس شواهد موجود، با اهمیت یا اساسی بودن آثار موضوع عدم ارائه صورتهای مالی تلفیقی گروه را مشخص و حسبمورد نظر مشروط یا مردود اظهار کند. اما اگر درمواردی نادر، حسابرس نتواند دامنه و حدود آثار ناشی از موضوع فوق را به دلیلعدم دسترسی به اطلاعات مورد نیاز تعیین کند، در این صورت، موضوع محدودیت در دامنه رسیدگی مطرح و حسب مورد نظر مشروط یا عدم اظهارنظر ارائه خواهد شد.
4 - ارائه صورتهای مالی تلفیقی گروه بعد از صورتهای مالی واحد تجاری اصلی چنانچه در مواردی نادر، واحد تجاری اصلی، بعد از ارائه صورتهای مالی جداگانه خود و صدور گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی در باره آن، صورتهای مالی تلفیقی گروه را تهیه و همراه با صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی ارائه کند، مناسبتر این است که حسابرس مستقل ضمن اشاره به تاریخ گزارش و نوع اظهارنظر قبلی خود دربارة صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی در یک بند تأکید بر مطلب خاص و با رعایت الزامات استانداردهای حسابرسی مربوط، نسبت به مجموعه صورتهای مالی ارائه شده گزارش کند. اما در شرایطی خاص، حسابرس می تواند ضمن اشاره به تاریخ گزارش و نوع اظهارنظر قبلی خود درباره صورتهای مالی جداگانه واحد تجاری اصلی در بند مقدمه، فقط نسبت به صورتهای مالی تلفیقی گروه گزارش نماید. در چنین مواردی در بند مقدمه فقط به |