دستورالعمل حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده

دستورالعمل حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده برای سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی عضو
 
منظور از حسابرس مالیاتی در این دستورالعمل ؛ سازمان حسابرسی ، موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران می باشد . نمونه گزارش حسابرسی مالیاتی موضوع ماده 27 قانون مالیات بر ارزش افزوده توسط سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم وجهت استفاده حسابرسان مالیاتی ملزم می باشند در تهیه گزارش مالیاتی اشخاص حقیقی وحقوقی مورد حسابرسی دقیقا طبق نمونه گزارش مذکور عمل نمایند ، به نحوی که تمامی قسمتها دقیقا پاسخ داده شود. علاوه بر لزوم توجه به مندرجات گزارش یاد شده وپاسخگویی به هر یک از موارد ، حسابرسان مزبور در رسیدگی وتنظیم گزارش ملزم به رعایت قانون مالیات بر ارزش افزوده ومقررات مالیاتی واستانداردها ودستورالعمل حسابرسی می باشند ، مفاد دستورالعمل حسابرسی به شرح ذیل می باشد :

1- مبنای تعیین ماخذ ومالیات وعوارض ، قانون مالیات بر ارزش افزوده ومقررات مربوط به آن است که با در نظر گرفتن سایر قوانین واستانداردهای حسابداری ( تا آن حد که مغایرت با قانون نداشته باشد) اعمال می شود.

2- در تعیین ماخذ محاسبه ومالیات وعوارض ، چنانچه در قانون مالیات بر ارزش افزوده صراحتی نسبت به موضوع نداشته باشد ولی سایر قوانین مرتبط دارای حکم معین در آن مورد باشند ، حکم مزبور ملاک عمل قرار خواهد گرفت ، بدیهی است در موارد سکوت وابهام ، به ترتیب دستورالعمل ها وبخشنامه های سازمان امور مالیاتی کشورو نیز استانداردهای حسابداری عمل خواهد شد.

3-  اشخاصی که انجام حسابرسی مالیاتی را به حسابرسان مالیاتی ارجاع می نمایند ، مکلفند یک نسخه از قراداد حسابرسی مالیاتی را همراه با اظهارنامه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند ، در غر این صورت گزارش ارائه شده در اجرای ماده 27 قانون مورد قبول نخواهد بود.

4- هرگاه حسابرس مالیاتی در اجرای بند الف ماده 27 قانون مالیات بر ارزش افزوده به موارد ایرادی برخورد نماید که به اعتبار دفاتر واسناد ومدارک خللی وارد ننماید وتعیین ماخذ واقعی مشمول مالیات امکان پذیر باشد، ضمن درج مواد ایراد در گزارش خود ، ماخذ ومالیات وعوارض را تعیین خواهد کرد ودر صورتی که دفاتر واسناد و مدار مزبور برای محاسبه ماخذ و مالیات وعوارض غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود یا به علت عدم رعایت موازین قانونی مورد قبول واقع نشود ، باید اظهار نظر خود مبنی بر عدم کفایت استناد ومدارک ودفاتر برای امر حسابرسی مالیاتی را بطور کتبی با ذکر دلایل به اداره امور مالیاتی ذیربط اعلام نماید ، در این صورت اداره امور مالیاتی مکلف است نسبت به رسیدگی وتعیین ماخذ ومالیات وعوارض اقدام نماید.

5- چنانچه قبل یا بعد از صدور برگ مطالبه مالیات ، اطلاعات و مدارکی در مورد فعالیت های مودی به دست آید که در نتیجه نیاز به بررسی دفاتر واسناد ومدارک مودی ذیربط و توضیحات تکمیلی حسابرس باشد ، رئیس اداره امورمالیاتی موضوع را به طور کتبی از حسابرس مربوطه استعلام خواهد نمود که به ترتیب زیر عمل خواهد شد:

الف- حسابرس مالیاتی ملکف است ظرف پانزده روز از تاریخ دریافت استعلام ،  دفاتر واسناد ومدارک مربوط را بررسی و در صورتی که ثبت ومرتبط بودن فعالیت مذکور طبق مستندات احراز نگردد ، موضوع عدم احراز فعالیتهای مذکور را بطور کتبی به اطلاع رئیس اداره امور مالیاتی برساند ، در این صورت اداره امور مالیاتی بر اساس پاسخ دریافتی مطابق قانون ومقررات اقدام خواهد نمود.

ب- در صورتی که حسابرس مالیاتی ظرف پانزده روز از تاریخ دریافت استعلام و یا مراجعه به مودی طبق قانون ومقررات موضوعه اقدام خواهد نمود.

ج- در صورت ثبت فعالیت مورد استعلام در دفاتر مودی ، حسابرس مکلف است ظرف پانزده روز از تاریخ دریافت استعلام ، توضیحات تکمیلی در خصوص مالیات وعوارض موضوعه با ذکرشماره سند حسابداری همراه با تصویر اسناد حسابداری و مدارک ضمیمه آن ، بطور کتبی به اطلاع رئیس اداره امور مالیاتی برساند .در صورتی که پاسخ حسابرس با توجه به مقررات مالیات بر ارزش افزوده واسناد ومدارک ارسالی وتوضیحات تکمیلی ارائه شده ، به نظر رئیس اداره امور مالیاتی با قانون ومقررات مربوط تطبیق ننماید، اداره امور مالیاتی موضوع را با شرح استدلال عدم پذیرش به هیئت سه نفره موضوع بند (ب) تبصره یک ماده (6) اصلاحیه آیین نامه اجرایی موضوع تبصره(4) ماده واحده قانون استفاده از خدمات تخصصی حسابداران ذیصلاح بعنوان حسابداران رسمی ، ارجاع می گردد ، هیئت با حضور کلیه اعضا رسمیت یافته ورای اکثریت اعضای هیئت مذکور، مورد قبول سازمان امور مالیاتی کشور، جامعه حسابداران رسمی وسازمان حسابرسی بوده ومبنای حل وفصل پرونده ذیربط قرار خواهد شد.

6- چنانچه قبل از صدور برگ مطالبه مالیات و عوارض نسبت به ارائه گزارش حسابرسی مالیاتی در خصوص بند ب ماده 27 قانون مالیات بر ارزش افزوده ( تعیین ماخذ مشمول مالیات ومالیات و عوارض متعلق ) ومعافیتهای مالیاتی نیاز به توضیحات تکمیلی حسابرس مالیاتی باشد، رئیس اداره امور مالیاتی موضوع را به طور کتبی از حسابرس مالیاتی استعلام خواهد نمود که به ترتیب زیر عمل خواهد شد :

الف – حسابرس مالیاتی مکلف است ظرف پانزده روز از تاریخ دریافت استعلام ، توضیحات تکمیلی را به رئیس اداره امور مالیاتی ارائه نمایند ، در غیر این صورت ویا اعلام عدم دسترسی به دفاتر واسناد ومدارک مودی از سوی حسابرس مالیاتی ، اداره امور مالیاتی با استعلام و یا مراجعه به مودی مطابق مقررات جهت رسیدگی وتعیین ماخذ مشمول مالیات ومالیات وعوارض اقدام خواهد نمود.

ب-  در صورتی که نظر حسابرس مالیاتی از لحاظ انطباق با قانون ومقررات مالیاتی حسب نظر رئیس اداره امور مالیاتی کافی به مقصود نباشد ، موضوع به هیات مذکور در بند ج ردیف 5 فوق ارجاع می گردد.

7- اداره امور مالیاتی گزارش حسابرسی مالیاتی را بدون رسیدگی قبول ومطابق مقررات برگ مطالبه صادر می نماید. قبول گزارش حسابرسی مالیاتی موکول به آن است که مودی گزارش حسابرسی مالیاتی را همراه با اظهارنامه مالیاتی یا حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نموده باشد.

8- چنانچه در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی تسلیم اداه امور مالیاتی ذیربط نشده باشد، رسیدگی و تعیین ماخذ ومالیات وعوارض به عهده اداره امور مالیاتی خواهد بود.

9- استعلام وارسال پاسخ در مهلت های تعیین شده ومکاتبات بین اداره امور مالیاتی وحسابرسان مالیاتی وبالعکس باید با ابلاغ کتبی یا از طریق کتبی یا از طریق پست سفارشی صورت پذیرد.

10- در مورد تعدیلات بایستی کلیه اقلام بدهکار وبستانکار حساب های مربوط از نظر شمول یا عدم شمول مالیات وعوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده بررسی وآثار آن در گزارش حسابرسی مالیاتی درج گردد.

11- حسابرس مالیاتی ممکن است روش های رسیدگی اعم از مشاهده ، تاییدیه ، استعلام نسبت به مالیات و عوارض پرداختی مودی در نهاده ها را اجرا نماید.

12- حسابرس مالیاتی مکلف است نسبت به موارد ذیل به صورت جداگانه بررسی واظهار نظر نماید :

الف) مالیات وعوارض غیر قابل تهاتر یا استرداد موضوع تبصره چهار ماده هفده قانون

ب) مالیات وعوارض غیر قابل تهاتر یا استرداد موضوع تبصره دو ماده هفده

ج ) مالیات وعوارض غیر قابل تهاتر یا استرداد موضوع تبصره سه ماده هفده قانون برمبنای تخصیص وتسهیم عوامل عرضه کالا یا ارائه خدمت

د ) عوارض آلایندگی موضوع تبصره یک ماده سی وهشت قانون 

13- کاربرگهای حسابرسی مالیاتی باید در پرونده جداگانه ای به نام پرونده مالیاتی بایگانی وخلاصه ای از وضعیت مالیاتی هر سال به ترتیب در پرونده های جاری ودائمی در قسمتهای مربوط نگهداری شود. درصورت استعلام اداره امور مالیاتی در خصوص مستندات حسابرسی از جمله کاربرگ ها ، چک لیستها ، تاییدیه از اشخاص ثالث ، و... حسابرس مکلف به ارائه تصاویرآن  می باشد.

14- چنانچه حسابرس مالیاتی در رسیدگی های خود به مواردی برخورد نماید که تشریح آنها در قسمتهای منظور شده در گزارش میسر نیست ، بایستی طی یادداشتهای جداگانه ضمیمه گزارش ، توضیحات لازم را بدهد.

15- گزارش حسابرسی مالیاتی تنظیمی طبق نمونه فوق الاشاره همراه با مستندات مربوط باید به مودی تسلیم و از طریق مودث در اختیار اداره امور مالیاتی قرار گیرد.

16- از آنجا که برای امر حسابرسی مالیاتی دسترسی به اطلاعات وسوابق مالیاتی ( مالیات برارزش افزوده یا عملکرد) ضروری است، ادارات امور مالیاتی ذیربط در صورت مراجعه حسابرس مالیاتی ، همکاری های لازم را معمول و پرونده مالیاتی واسناد ومدارک مربوط را در اختیار آنها قرار دهند و ضمنا در صورت بروز اشکال در این خصوص حسابرسان می توانند حسب مورد به معاونت مالیات بر ارزش افزوده جهت رفع اشکال مراجعه نمایند.

17- سازمان امور مالیاتی کشور می تواند برخی از گزارشات حسابرسی مالیاتی در اجرای ماده 27 قانون را به صورت نمونه انتخاب و مورد رسیدگی قرار دهد.

18- در صورتی که مالیات وعوارض تعیین شده توسط حسابرس با مالیات و عوارض تعیین وقطعی شده توسط اداره امور مالیاتی اختلاف داشته باشد موضوع بررسی تخلفات احتمالی حسابرس مالیاتی به تشخیص هیات مذکور در بند ج ردیف 5، از طرف سازمان امور مالیاتی کشور جهت طرح در هیات های انتظامی جامعه حسابداران رسمی ایران یا کمیته انتظامی سازمان حسابرسی حسب مورد اعلام خواهد شد ، جامعه حسابداران رسمی ایران وسازمان حسابرسی مکلفند یک نسخه از رای را جهت اطلاع به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال نمایند.

19- حسابداران رسمی ، در صورت قبول حسابرسی مالیاتی بر ارزش افزوده اشخاص حقیقی و حقوقی ارجاعی توسط سازمان امور مالیاتی کشور مکلف به اجرای حسابرسی مالیاتی مطابق این دستورالعمل می باشد.

20- در صورت وجود هزینه موضوع تبصره دو ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده برای واحدهای تولیدی ، حسابرسان مالیاتی مکلفند با توجه به اعلام وزارت کار وامور اجتماعی وضوابط اجرایی تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور در خصوص مبلغ قابل تهاتر یا استرداد به میزان ده درصد عوارض موضوع بند الف ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده تا سقف هزینه مذکور اظهار نظر نمایند.

21- حسابرسان مکلفند در اجرای بندهای 5و6 دامنه رسیدگی نمونه گزارش مزبور ، فهرست خرید و فروش مواد وکالا/ دارایی های ثابت / خدمات دریافتی یا ارائه شده را به طور کامل با در نظر گرفتن مفاد قانون مالیات بر ارزش افزوده وسایر مقررات مربوط مورد بررسی قرار داده وتطبیق آن را تایید وموارد اختلاف را مشخص نمایند ، همچنین در اجرای موضوع بند یک و دو دامنه رسیدگی نمونه گزارش مزبور حسابرسان می توانند به جای فهرست معاملات ، لوح فشرده اطلاعات فوق را از مودی اخذ و تحویل اداره امور مالیاتی نمایند ، مشروط بر اینکه فهرست خلاصه لوح فشرده ( شامل جمع خرید ، جمع فروش به تفکیک معاف وغیر معاف ) به مهر وامضای مودی رسیده وضمیمه گردد.

22- گزارش تنظیمی توسط سازمان حسابرسی وموسسات حاسبرسی می بایست به امضای حداقل دو نفر از حسابداران رسمی برسد.