دسته بندی اطلاعات
بررسی موضوع آگهی و تبلیغات برای حسابداران رسمی شاغل در ایران
| منبع: | http://www.shariatzade.com | تاریخ انتشار: | 1389-01-01 | ||||||||||||
| نویسنده: | مهرداد شریعتزاده | مترجم: | |||||||||||||
| چکیده: | |||||||||||||||
از اهداف حرفه حسابداری، دستیابی به بهترین اصول و ضوابط حرفهای، اجرای عملیات در بالاترین سطح ممکن و تامین منافع عمومی است. تحقق این اهداف مستلزم تامین اعتبار، حرفهای بودن، کیفیت خدمات و اطمینان است. |
|||||||||||||||
|
بررسی موضوع آگهی و تبلیغات برای حسابداران رسمی شاغل در ایران از اهداف حرفه حسابداری، دستیابی به بهترین اصول و ضوابط حرفهای، اجرای عملیات در بالاترین سطح ممکن و تامین منافع عمومی است. تحقق این اهداف مستلزم تامین اعتبار، حرفهای بودن، کیفیت خدمات و اطمینان است. در تعریف حرفهای بودن گفته شده افراد حرفهای در زمینه حسابداری حرفهای باید به سادگی توسط صاحبکاران، کارفرمایان و سایر اشخاص ذینفع، قابل تشخیص و شناسایی باشند. بنابراین عبارت شناسایی مراد انجام آگهی و عبارت سادگی شاید همانا عدم تبلیغ باشد. در این مقاله با استفاده از آئین رفتار حرفهای[2] مبحث آگهی و تبلیغات مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. قانونی که حسابداران رسمی شاغل[3] با مطالعه آن پذیرفته‌اند، تبلیغات برای موسسات ممنوع است و حرفی از آن به میان نمی‌آورند. قانونی که با بررسی آن به یاد ماده معروف 1-7 آئین نامه انضباطی و رفتار حرفهای انجمن حسابداران خبره ایران مصوب 20 سال پیش (18/9/1364) می‌افتیم که صراحتاً می‌گوید: تبلیغ ممنوع.
بررسی موضوع در بند چ و ح ماده یک آئین رفتار حرفهای در تعریف «آگهی و تبلیغات» آمده است: آگهی، اطلاع رسانی به عموم در باره معرفی حسابدار رسمی و خدمات حرفهای قابل ارائه توسط وی است که با هدف برتر جلوه دادن آن حسابدار رسمی انجام نگرفته و جنبه تبلیغات نیز نداشته باشد و تبلیغات، اطلاع رسانی به عموم، با نگرش جلب مشتری، درباره خدمات و مهارتهایی است که توسط حسابداران رسمی ارائه میشود. در اولین ماده آئین رفتار حرفهای، جامعه[4] تکلیف مؤسسات را با آگهی و تبلیغ روشن نموده است و ظاهراً نیازی به مراجعه و مطالعه مواد 15 و 23 بعدی نمی‌باشد. جامعه در این ماده آگهی را مجاز و تبلیغات را غیر مجاز می‌داند. هر چند که در ماده 23 عبارت آگهی و تبلیغ را با هم آورده است. «آگهی، اطلاع رسانی به عموم ..... که جنبه تبلیغات نیز نداشته باشد». در تعاریف مزبور، جامعه، حسابدار رسمی را بلاتکلیف نموده است که آیا میتواند خدمات قابل ارائه را معرفی کند یا نه؟ وقتی جامعه در تعریف آگهی، تبلیغات را ممنوع نموده و تبلیغات را تعریف کرده «اطلاع رسانی ... درباره خدمات و مهارتهای قابل ارائه حسابداران رسمی»، متوجه می‌شویم که حسابدار رسمی مجاز به یک مورد آگهی یعنی «معرفی خود» می‌باشد. از طرفی در بند پ ماده 15 آئین مزبور، جامعه به حسابدار رسمی اجازه میدهد خدمات قابل ارائه توسط خود را مطرح کند! جامعه صرف نظر از تعریف آگهی و تبلیغات، در ماده 15 آئین رفتار حرفهای[5] اعلام نموده «حسابداران رسمی در جهت شناساندن و کار خود به جامعه باید به این موارد توجه کنند: الف. از ابزارها و روشهایی استفاده نکنند که باعث خدشه‌دار شدن شئون حرفهای شود. ب. در مورد نوع خدماتی که می‌توانند ارائه کنند، عناوین حرفهای و سوابق تحصیلی و تجربی خود، ادعاهای دور از واقعیت ننمایند. ج. نسبت به خدمات سایر حسابداران رسمی مطالب منفی بیان نکنند. سوالی که از مطالعه بند الف بالا مطرح میشود این است، ابزارها و روشهای شناساندن و کار حسابداران رسمی که باعث خدشه‌دار نشدن شئون حرفهای گردد، چیست؟ و در بند ب حسابدار رسمی میتواند نوع خدمات قابل ارائه را همراه با عناوین حرفهای، سوابق تحصیلی و تجربی خود را معرفی کند لیکن نباید از واقعیت دور باشد. تعیین ادعاهای به دور از واقعیت با کیست؟ با جامعه است یا سایر مؤسسات و یا صاحبکاران؟ چه کسانی صلاحیت تائید ادعاهای دور از واقعیت را دارند؟ در صورت مشخص شدن ادعاهای بدور از واقعیت، جامعه چه برخوردی با موسسات متخلف می‌کند؟ (احتمالا درج در پرونده موسسات و تذکر کتبی به وی) و تا چند نوبت این تنبیه ادامه دارد[6]. در ماده 23 آئین رفتار حرفهای که جز احکام قابل اجرا توسط حسابداران رسمی شاغل است به موارد مجاز نشر آگهی و تبلیغات توسط موسسات اشاره شده است. بر اساس بند 2 -23، در آگهی و تبلیغات موسسات، اطلاعات لازم باید به گونه‌ای واقع بینانه و به طور صحیح، کامل و شایسته در اختیار عموم قرار گیرد که باز هم تعریف کلی ارائه شده است. در ادامه و در بند 3-23 به فعالیتهایی که با ضوابط بالا سازگار نمی‌باشد اشاره گردیده است از جمله: - ایجاد انتظارات دور از واقع و گمراه کننده یا غیر قابل توجیه از نتایج کار - القاء و تظاهر به داشتن توانایی اعمال نفوذ بر دادگاه‌ها و نهادهای وضع کننده مقررات ... - ابراز اظهاراتی مبنی بر تمجید از خود بدون استناد بر واقعیتهای قابل اثبات - بیان مطالبی حاکی از مقایسه با سایر حسابداران رسمی شاغل - ادعاهای غیر موجه درباره دارا بودن تخصص در زمینه‌ای خاص از دانش حسابداری یا مهارتهای مشابه و ارائه شواهد یا گواهی از مراجع غیر حرفهای در تائید صلاحیت خود. در توضیحات بند 3-23، تاکید شده که چه مواردی را نباید انجام داد لیکن بطور خلاصه حسابدار رسمی میتواند در زمینه دارا بودن تخصص و گواهی تائید صلاحیت خود از مراجع حرفهای استفاده کند. بنابراین از بند طولانی 3-23 فقط دو مورد بالا قابل درج در آگهی توسط موسسات است. از طرفی در آئین نامه به شناسایی جرم و برخورد با حسابدار رسمی که آگهی واقع بینانه، صحیح، کامل و شایسته نباشد ذکری به میان نیامده است. در ماده 4-23 آئین رفتار حرفهای به سه مورد که موسسات برای اطلاع رسانی به عموم باید رعایت کنند تاکید شده است: الف. مطالبی را ارائه کند که به هیچ وجه غیر واقعی، گمراه کننده یا فریبکارانه نباشد ب. مطالب را با کیفیت مطلوب و با رعایت شئون حرفهای ارائه کند پ. از ذکر مکرر و برجسته کردن نام خود پرهیز کند. باز هم در ماده 4-23 آئین رفتار حرفهای به نبایدها اشاره شده است. بند الف مشابه ریز بندهای الف ماده 3-23 است و مشخص نیست که چرا این قیود، تکرار شده است. ظاهرا هر بند این ماده توسط افراد مختلف تحریر شده است. در بندهای الف ماده 15 و الف ماده 4-23، جامعه بر رعایت شئون حرفهای توسط حسابدار رسمی هم بر استفاده از ابزار و هم از استفاده از مطالب با کیفیت مطلوب تاکید کرده است. لیکن همانطوریکه قبلا اشاره گردید «ابزار و کیفیت مطلوب»، مشخص نشده است. شاید اگر حسابدار رسمی از مشاور تبلیغاتی حرفهای استفاده کند، در برابر ابهامات مندرج در آئین نامه، نتواند طرحی برای آگهی ارائه دهد. در بند ج ماده 4-23، برجسته کردن و تکرار نام حسابدار رسمی ممنوع شده است. به عبارتی اگر نام حسابدار رسمی بیش از یکبار بیاید مکرر می‌گردد و اگر با همان اندازه و فقط توپر گردد، برجسته میشود. به نظر می‌آید جامعه باید حدود تکرار و میزان برجستگی را دقیقا مشخص نماید تا موسسات قادر به انجام آن شوند. در بند 5-23 آئین رفتار حرفهای، نمونه‌های قابل قبول اطلاع رسانی به عموم توسط حسابدار رسمی شاغل ذکر شده است: 1. موارد حائز اهمیت انتصابات و تغییرات نظیر عضویت در جامعه حسابداری و سایر مجامع حرفهای، تشکیل مؤسسه و تغییر شرکاء یا نشانی (مشروط به حفظ اندازه مناسب آگهی و به صورت غیر مکرر). 2. اعلام برای آمادگی همکاری، مشارکت و یا استخدام نزد یک کارفرما. 3. درج نام، نشانی، شماره‌های تماس، نوع خدمات قابل ارائه و عضویت در مجامع حرفهای در دفاتر راهنما. 4. درج نام و مدارج یا عنوان حرفهای حسابدار رسمی و موسسه حسابرسی در تهیه و مشارکت در چاپ و انتشار کتب و مقالات، مصاحبه، سخنرانی یا مشارکت در برنامه‌های مربوط به رسانه‌های گروهی (در صورتیکه ذکری از خدمات قابل ارائه توسط خود و موسسه خویش نگردد). 5. نشر آگهی برای دوره‌های کارآموزی، همایشها و برنامه‌های حرفهای مشابه جهت سایر اشخاص بجز صاحبکاران، کارکنان یا سایر حسابداران رسمی شاغل (منوط به کسب موافقت جامعه). 6. انتشار جزوات و مدارک تنها برای کمک به صاحبکاران، کارشناسان یا سایر حسابداران رسمی (توزیع بین سایرین منوط به کسب موافقت جامعه است). 7. اطلاع رسانی برای استخدام کارکنان با پرهیز از هرگونه عوامل تبلیغاتی (از طریق رسانه‌هایی که اینگونه نیازها را به اطلاع عموم می‌رساند). 8. ارائه مطالبی از قبیل اسامی شرکاء، نشانی و خلاصه‌ای از خدمات واقعی حرفهای تنها برای صاحبکاران یا در پاسخ به درخواست سایرین. 9. سربرگ و تابلو مؤسسه (شامل آرم و کارت ویزیت) تابع ضوابط جامعه. 10. درج نام موسسات در مدارک منتشر شده توسط صاحبکار با اخذ مجوز از حسابدار رسمی شاغل. در نمونه اول وقتی از اندازه آگهی صحبت به میان می‌آید، مشخص می‌گردد اولین ابزار معرفی شده روزنامه و یا مجلات است. اینکه حسابدار رسمی فقط یکبار حق آگهی در زمینه انتصابات و تغییرات و فقط در یک روزنامه و یا در یک مجله داشته باشد و یا میتواند در تمامی روزنامه‌ها و مجلات کشور فقط یکبار آگهی کند دقیقا مشخص نمی‌باشد. همچنین اگر جامعه ابزارهای دیگری برای آگهی در ذهن داشته باشد رعایت اندازه مناسب آگهی با اشکال مواجه میشود. در نمونه دوم، حسابدار رسمی اگر بیکار باشد حق آگهی به او داده میشود لیکن علیرغم تاکید رعایت شئون حرفهای در بند 4-23، به نظر میرسد اعلام بیکاری و طالب شراکت و کار بودن از شان اعضای جامعه نزد عموم می‌کاهد و بهتر است در این نمونه قید شود حسابدار رسمی بیکار فقط در بولتن داخلی جامعه حق صدور آگهی دارد. نمونه‌ای از این نوع آگهی در صفحات نیازمندیهای روزنامه‌های کثیرالانتشار دیده شده که برای نگارنده تاسف انگیز بود. در نمونه سوم، خوشبختانه دفاتر راهنما به صورت عمومی تائید شده است. مثل راهنمای موسسات در ماهنامه حسابدار، ماهنامه بورس و یا کتاب راهنمای شهری که در آنها علی‌الخصوص انجمن حسابداران خبره ایران و سازمان بورس اوراق بهادار تهران به آئین نامه مزبور توجه نکرده و بر طبق مصوبه شورای عالی سازمان خود، طرح آگهی در دفتر راهنما را داده‌اند. آئین رفتار حرفهای لازم الاجرا برای حسابداران رسمی شاغل است و نه برای انجمنهای حسابداران خبره ایران، حسابداری ایران و سازمان بورس و درج آگهی خلاف مقررات ذکر شده در آئین رفتار حرفهای جامعه (برجسته نبودن نام، تکرار نام، کیفیت مطالب و ...) برای حسابدار رسمی شاغل در ماهنامه‌های ذکر شده با حمایتهای انجمنهای مزبور در برابر جامعه صورت می‌پذیرد، لیکن حسابدار رسمی خلاف مقررات آئین رفتار حرفهای اقدام نموده است. از نمونه چهارم، می‌توان نتیجه گرفت که انتشار کتاب و مقاله، انجام مصاحبه و سخنرانی در مکانهای عمومی و رسانه‌های گروهی ابزارهایی هستند که حسابدار رسمی شاغل میتواند آگهی و تبلیغ کند. به نظر نگارنده اگر جامعه این مورد را از نمونه‌های قابل قبول اطلاع رسانی حذف کند، شایسته‌تر است. چرا که برای انتشار کتاب، مقاله، انجام مصاحبه و سخنرانی، اعلام نام نویسنده و سخنران از بدیهیات است و یقیناً وزارت ارشاد و صاحبان رسانه در برابر عدم اعلام نام آنها موضع می‌گیرند. بنابراین منظور جامعه از ذکر این نمونه ارائه یک تبصره به آئین‌نامه می‌باشد که حسابدار رسمی از ذکر دیگری به جز نام و عنوان خود در ارائه کتاب و مقاله خودداری کند. در نمونه پنجم و ششم، آنچه مهم است اخذ موافقت از جامعه است که در نمونه پنجم به لحاظ رعایت عدم دعوت صاحبکاران، کارکنان و سایر حسابداران رسمی شاغل برگزاری همایش و دوره آموزشی امکانپذیر نمی‌باشد و در نمونه ششم منظور تحریر کننده ماده مزبور از انتشار جزوات و مدارک، مشخص نمی‌باشد که مجاز هم شمرده شده است. در نمونه هفتم، نیاز به ارائه نمونه آگهی در اکثر موارد ضروری است و به لحاظ احتیاط و پس زمینه آئین رفتار حرفهای انجمن حسابداران خبره مؤسسات، آگهی استخدام را با ذکر صندوق پستی امضا می‌نمایند. در نمونه هشتم، ارسال رزومه در صورتی جنبه تبلیغی پیدا نمیکند که سایرین درخواستی ارائه نمایند. ارائه نام شرکاء، نشانی و خلاصه‌ای از خدمات قابل ارائه البته مطالبی نیست که بتوان نام آن را رزومه گذاشت. این گونه مطالب در مجلات حسابدار و حسابدار رسمی به وفور یافت میشود. در رزومه می‌بایست شرح حال، سوابق، تحصیلات و تجربیات شرکاء، اقداماتی که تاکنون انجام داده‌اند، شرکتهای تحت پوشش، امکانات پرسنلی و تجهیزات مؤسسه برای تصمیم گیری سایرین درج شود. همچنین به نظر میرسد در فضای رقابتی حاضر، صاحبکاران حاضر به درخواست رزومه از مؤسسات نیستند. در نمونه نهم، آنچه که مشخص است این است که مؤسسه‌ای از سربرگ به عنوان اوراق تیلیغاتی استفاده نمیکند لیکن ضوابط جامعه هم، در این خصوص اعلام نشده است. در مواد 31و 32 آئین رفتار حرفهای، به نحوه رسیدگی به تخلفات فصل پنجم و تنبیه‌های انضباطی را، به ماده 35 اساسنامه جامعه عطف داده است که مجازاتها به شرح زیر اعلام شده است. - اخطار بدون درج در پرونده - توبیخ با درج در پرونده - ممنوعیت از پذیرش کار جدید برای مدت معین - تعلیق عضویت تا یکسال - تعلیق عضویت بیش از یک سال - لغو عنوان حسابدار رسمی بدلیل عدم تهیه آئین نامه انضباطی خاص برای هر یک از مواد آئین رفتار حرفهای علی الخصوص عدم توجه حسابدار رسمی نسبت به موضوع آگهی و تبلیغات مشخص نیست کدامیک از موارد انضباطی بالا، در هنگام عدم رعایت آئین‌نامه در نظر گرفته شده است. در ماده 1-7 آئین نامه انضباطی و رفتار حرفهای مصوب مجمع عمومی فوق‌العاده مورخ 18 آذر ماه 1364 انجمن حسابداران خبره ایران، تبلیغ منع گردیده و عنوان شده که «حسابرس نباید برای گرفتن یا گسترش کار به تبلیغ در وسائل ارتباط جمعی یا انتشار دعوت عمومی با هر وسیله تبلیغاتی مبادرت ورزد و یا با شرکتها و موسسات قبل از تماس کتبی یا شفاهی آنان برای انجام کار حرفهای، مکاتبه نماید. انجمن موارد زیر را تبلیغ نمیداند» - آگهی استخدام مشروط به اینکه نام موسسه ذکر نشود - اعلام نام حسابرس به عنوان حسابرس و یا بازرس قانونی در جراید ضمن اعلام تغییرات شرکتها و مؤسسات - استفاده از کارت ویزیت فقط برای امور حرفهای در ماده 7-9 آئین نامه مزبور مجازات انتظامی نسبت به تخلف این ماده توبیخ بدون درج در نشریه انجمن، بدون یا با جریمه نقدی پیش بینی شده است. با توجه به اینکه اکثر قریب به اتفاق حسابداران رسمی شاغل عضو انجمن حسابداران خبره ایران می‌باشند و می‌بایست آئین رفتار حرفهای انجمن را هم رعایت کنند بنابراین تمامی حسابداران رسمی و مستقل از تبلیغ منع شده‌اند. اگر قانون گذار در آیین رفتار حرفهای جامعه، حق آگهی را با شرایطی خاص به اعضا داده است لیکن انجمن این حق را از آنان سلب نموده است. نیاز به بازنگری در آیین‌های رفتار حرفهای هر دو ارگان حرفهای که برای همدیگر احترام قائل هستند ضروری است. جمع بندی مفاد آئین‌نامه خلاصه مقررات صدور آگهی توسط حسابداران رسمی شاغل طبق آیین رفتار حرفهای جامعه برای مؤسسات و به منظور سهولت در استفاده از آن، به شرح جدول زیر ذکر میشود:
| |||||||||||||||
