قوانین و مقررات و دستورالعمل‌های حاکم بر معافیت‌های مالیاتی

قوانین و مقررات و دستورالعمل‌های حاکم بر معافیت‌های مالیاتی

انواع معافیتها عبارتند از[1] :

1. معافیتهای دائم :

از مصادیق معافیتهای دائم می توان از مواد 81، 133،139 و ... نام برد.

2. معافیتهای مدت دار و  دوره ای :

از مصادیق معافیت مدت دار و دوره ای ، میتوان به ماده 132 و قسمت اخیر ماده 144 را نام برد که مدت اجرای ماده اخیرالذکر منقضی شده است.

3. معافیت پایه:

از مصادیق معافیت پایه ای می توان از مواد 91 و 101 نام برد.

       با توجه به انواع معافیتها ، ماخذ یا مبنای اعمال معافیتهای قانونی را می توان به شرح زیر دسته بندی نمود، ضمن اینکه معافیتهای پیش بینی شده در قانون مالیاتهای مستقیم و سایر قوانین در جدول زیر به طور کامل آورده شده است.

1. درصدی از درآمد مشمول مالیات ابرازی: مانند ماده 132 ق . م .م

2. درصدی از مالیات : مانند مقررات مندرج در تبصره 3 ماده 132 ق . م . م

3. درآمد : مانند مواد 133 و 141 ق . م . م

4. درصدی از مالیات بر سود ابرازی : مانند ماده 138 ق . م . م

5. معافیت مقطوع : مانند مواد 91 و 101 ق . م  . م

       با توجه به مراتب فوق الذکر به ترتیب نوع معافیت (دائم ، مدت دار ، دوره ای و پایه)، مفاد قانونی ، بخشنامه های صادره از سوی سازمان امور مالیاتی کشور ، آئین نامه های مربوط و سایر مقررات به شرح زیر به آگاهی میرسد.

معافیتهای دائم :

1. معافیت کشاورزی [2] :

       به موجب ماده 81 اصلاحیه اخیر (27/11/1380) قانون مالیاتهای مستقیم درآمد حاصل از کلیه فعالیتهای کشاورزی ، دامپروری ، دامداری ، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور و ماهیگیری ،‌نوغان داری ،‌احیای مراتع و جنگلها ، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف است.

       به موجب ماده 81 ق . م. م کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی (ایرانی و غیرایرانی)، از شروع فعالیت میتوانند از معافیت مذکور بهره مند گردند.

2. معافیت حقوق (ماده 92):

       پنجاه درصد (50%) مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته طبق فهرست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بخشوده می شود.

کلیه اشخاص حقیقی (اعم از ایرانی و غیرایرانی) شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته طبق فهرست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تا زمانیکه محل اشتغال آنان در فهرست مذکور قرار دارد، میتوانند از بخشودگی مذکور بهره مند گردند.

3. معافیت گردشگری (تبصره 3 ماده 132):

       کلیه تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی دارای پروانه بهره برداری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هرسال از پرداخت 50 درصد مالیات متعلق معاف هستند.

کلیه اشخاص حقوقی (اعم از ایرانی و غیرایرانی) در بخشهای تعاونی و خصوصی ، با رعایت مقررات میتوانند از معافیت 50 درصدی مذکور بهره مند گردند.

       بموجب تصویب نامه شماره 28621/ت3354هـ مورخ 10/5/1384 عنوان تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی[3] به تاسیسات گردشگری تغییر یافته و اینگونه تعریف شده است:

       تاسیسات گردشگری واحدهایی هستند که به قصد ارائه خدمات و انتفاع برای پذیرایی، اقامت و خدمات مسافرتی به مسافران یا میهمانان طبق ضوابط و مقررات این آئین نامه به شرح زیر تاسیس شده یا میشوند.

1. هتل ، متل و واحدهای خدماتی رفاهی بین راهی

2. مهمانپذیر

3. مراکز خود پذیرایی شامل هتل آپارتمان ، پانسیون ، زائرسرا و از این قبیل

4. مراکز اقامتی جوانان

5. تفرجگاهها، اردوگاه گردشگری ، محوطه های کمپینگ و کاروانها

6. مراکز سرگرمی و تفریحی (مراکز تعطیلات)

7. دفترهای خدماتی مسافرتی و جهانگردی

8. مناطق نمونه گردشگری

9. اقامتگاهها با مالکیت زمانی

4. معافیت تعاونی (ماده 133):

       صددرصد درآمد شرکتهای تعاونی روستایی ، عشایری ، کشاورزی ، صیادان ، کارگری ، کارمندی ، دانشجویان و دانش آموزان و اتحادیه های آنها از مالیات معاف است.

       درآمد شرکتهای تعاونی با عناوین مصرحه در ماده مذکور و اتحادیه های آنها ، بشرط انطباق کامل اساسنامه و فعالیتهای آنها با مفاد قانون شرکتهای تعاونی مصوب 1350 و ماده 43 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370، میتوانند از معافیت موصوف بهره مند گردند.

5. معافیت آموزشی (ماده134):

6. معافیت خدماتی (ماده 134):

7. معافیت ورزشی (ماده 134):

       درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیرانتفاعی اعم از ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه ، فنی و حرفه ای ، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی و درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی بابت نگهداری اشخاص مذکور که حسب مورد دارای پروانه فعالیت از مراجع ذیربط هستند همچنین درآمد باشگاهها و موسسات ورزشی دارای مجوز از سازمان تربیت بدنی حاصل از فعالیت های منحصرا" ورزشی از پرداخت مالیات معاف است. آئین نامه اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.

8. معافیت فرهنگی (بند " ل" ماده 139):

       فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی ، فرهنگی و هنر که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می شوند ، از پرداخت مالیات معاف است.

       کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از ایرانی و غیرایرانی ) با رعایت مقررات و آئین نامه موضوع تبصره 3 ماده مذکور (آئین نامه اجرایی موضوع این ماده به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید) می توانند از معافیت مورد بحث برخوردار گردند.

9. معافیت صادرات (ماده 141):

الف : صد در صد درآمد حاصل از صادرات محصولات تمام شده کالای صنعتی و محصولات بخش کشاورزی (شامل محصولات زراعی ، باغی ، دام و طیور ، شیلات ، جنگل و مرتع) و صنایع تبدیلی و تکمیلی آن پنجاه درصد درآمد حاصل از صادرات سایر کالاهایی که به منظور دست یافتن به اهداف صادرات کالاهای غیرنفتی به خارج از کشور صادر می شوند از شمول مالیات معاف هستند . فهرست کالاهای مشمول این ماده در طول هر برنامه به پیشنهاد وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی ، بازرگانی ، کشاورزی و جهادسازندگی و وزارتخانه صنعتی به تصویب هیئت وزیران می رسد.

ب : صد در صد درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت ترانزیت به ایران وارد شده یا می شوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر می شوند از شمول مالیات معاف است.

ماده مذکور در طول برنامه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موقوف الاجراء گردیده و بموجب بند " د" ماده 33 قانون یادشده برقرار هرگونه مالیات و عوارض برای صادرات کالاهای غیرنفتی و خدمات در طول برنامه مذکور ممنوع گردیده است.

10. معافیت صنایع دستی (ماده 142):

درآمد کارگاههای فرش دستباف و صنایع دستی و شرکتهای تعاونی و اتحادیه های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است.

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی (اعم از ایرانی و غیرایرانی) با رعایت مقررات ، می توانند از معافیت مورد بحث برخوردار گردند.

معافیتهای مدت‌دار و دوره ای :

1. معافیت تولیدی (ماده 132):

       درآمد مشمول مالیات ابرازی ناشی از فعالیتهای تولیدی و معدنی در واحدهای تولیدی یا معدنی در بخش های تعاونی و خصوصی که از اول سال 1381 به بعد از طرف وزارتخانه های ذیربط برای آنها پروانه بهره برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می شود، از تاریخ شروع بهره برداری یا استخراج به میزان هشتاد درصد (80%) و به مدت چهارسال و در مناطق کمتر توسعه یافته به میزان صد در صد (100%) و به مدت از مالیات موضوع ماده 105 این قانون معاف هستند.

توجه (تبصره 2 ماده 132):

       بخشنامه شماره 49633/3321-211 مورخ 6/10/1385 سازمان امور مالیاتی کشور با توجه به قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 27/11/1380 که در تاریخ 15/8/1384 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده ،‌ در اجرای حکم ماده 66 قانون مذکور صادر گردیده است.

       واحدهای تولیدی یا معدنی مستقر در شرکتهای صنعتی استقرار یافته در شعاع سی کیلومتری مراکز استانها و شهرهای دارای بیش از سیصد هزار نفر جمعیت براساس آخرین سرشماری در بخشهای تعاونی و خصوصی که از ابتدای سال 1381 و واحدهای تولیدی فن آوری اطلاعات از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون تسهیل نوسازی صنایع کشور مصوب 26/5/1382، تا تاریخ 30/9/1384 ، دارای پروانه بهره برداری از مراجع ذیربط باشند حسب مورد با رعایت سایر شرایط و مقررات قانونی می توانند ( به استناد ماده 146 ق. م . م ) از ادامه معافیت مالیاتی موضوع ماده 132 اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 بهره مند گردند.

[1]  جدول کامل معافیتهای مالیاتی در ضمیمه آورده شده است . لازم به ذکر است مهلت قانونی برخی از معافیتها سپری شده است.

[2]  بخشنامه و دستورالعملی پس از اصلاحیه اخیر قانون مالیاتهای مستقیم در این خصوص صادر نگردیده است.

[3] در مصوبه شماره 74.8ت141ـ مورخ 2/3/1368 تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی تعریف گردیده است.