دنیای اقتصاد

1389-07-20

گزارش «دنیای اقتصاد» از علت اعطای نوبل به دو آمریکایی و یک انگلیسی 

 دو اقتصاددان آمریکایی به نام‌های پیتر دایموند و دیل مورتنسن به همراه یک قبرسی که تابعیت انگلیس را دارد به نام کریستوفر پیساریدس، موفق شدند جایزه نوبل اقتصاد سال 2010 را به خود اختصاص دهند.
این جایزه به خاطر مطالعات آنها بر یک تئوری به آنها تعلق گرفت که توضیح می‌دهد چگونه سیاست‌های اقتصادی بر بیکاری تاثیر می‌گذارد. بنا به گزارش آسوشیتدپرس، آکادمی سلطنتی علوم سوئد دیروز اعلام کرد این جایزه با ارزش را به خاطر تحقیق مشترکشان به آنان اهدا کرده است.
تحقیق این دانشمندان علم اقتصاد در کنار نکات بسیاری که در بردارد این مساله را مورد بررسی قرار می‌دهد که چرا تعداد زیادی از افراد حتی در شرایطی که مشاغل زیادی ایجاد می‌شود، بیکار می‌مانند.
نتیجه‌گیری کلی آنان از این تحقیق این است که جست‌وجو برای کار می‌تواند وقت و منابع را هدر دهد و منجر شود که اقتصادها هم از سطح بالای بیکاری برخوردار شوند و هم در عین حال فرصت‌های شغلی زیادی بدون متقاضی داشته باشند.
در این تحقیق آمده است: «این مساله با سطح مزایای بیمه بیکاری و قوانین مربوط به استخدام و اخراج مرتبط است. یک نتیجه این است که تخصیص مزایای بیکاری بیشتر منجر به افزایش نرخ بیکاری و افزایش مدت زمان جست‌وجو برای یک شغل می‌شود.»
در بیانیه آکادمی آمده است: «الگوهایی که برندگان این جایزه ارائه کرده‌اند به ما کمک می‌کند بفهمیم چگونه بیکاری، فرصت‌های شغلی و دستمزدها تحت تاثیر قوانین و سیاست‌های اقتصادی قرار می‌گیرند.» دایموند 70 ساله اقتصاددان انستیتوی تکنولوژی ماساچوست و یکی از مقامات سازمان تامین اجتماعی، مستمری و مالیات آمریکا است. باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا دایموند را نامزد یکی از پست‌های فدرال رزرو نموده بود، اما سنا پیش از آنکه قانونگذاران خود را برای رقابت‌های انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آماده سازند، نامزدی وی را رد کرد و از تایید وی برای احراز آن سمت سرباز زد.
مورتنسن 71 ساله استاد اقتصاد در دانشگاه نورث‌وسترن واقع در اوانستون ایالت ایلینویز و پیساریدس 62 ساله استاد اقتصاد دانشگاه اقتصاد لندن است. از سال 1999 میلادی تا کنون بجز یک نفر، دیگر برندگان جایزه نوبل اقتصاد آمریکایی بودند و تنها برنده نروژی این جایزه نوبل نیز اکثر مدت تحصیلی خود را در آمریکا گذرانده بود. این اولین سالی است که یک قبرسی‌الاصل جزو برندگان این جایزه است.
جایزه 10 میلیون کرونی (5/1 میلیون دلاری) نوبل اقتصاد جزو جوایز اصلی که خود آلفرد نوبل در وصیتنامه‌اش در سال 1895 بنیان گذارده بود، نیست، بلکه در سال 1968 توسط بانک مرکزی سوئد و به یاد آلفرد نوبل بنیان‌گذاری شد. این جایزه نوبل اقتصاد آخرین جایزه نوبلی است که برای سال 2010 اعلام شد. اسامی برندگان جوایز نوبل پزشکی، شیمی، فیزیک و صلح پیش از این در هفته گذشته اعلام شده بود.
جوایز نوبل معمولا در تاریخ 10 دسامبر، سالگرد مرگ نوبل در سال 1896 به برندگان تحویل داده می‌شود. فهرست برندگان جایزه نوبل اقتصاد از سال 1969 تا 2009 میلادی به شرح زیر بوده است: 2009، خانم الینور اوستروم و آقای اولیور ویلیامسون - 2008، پل کروگمن - 2007، لئونید هارویکز، اریک ماسکین و راجر مایرسون - 2006،ادموند فلپس - 2005، توماس شیلینگ و رابرت آمان- 2004، فین کیدلند و ادوارد پرسکات -2003، رابرت انگل و کلایو گرانجر -2002، دانیل کانمن و ورنون اسمیت -2001، جورج اکرلوف، میشل اسپنس و ژوزف استیگلیتز -2000، جیمز هکمن و دانیل مکفا -1999، رابرت ماندل -1998، آمارتیا سن - 1997، رابرت مرتون و مایرون اسکولز -1996، جیمز میرلیز و ویلیام ویکری - 1995، رابرت لوکاس- 1994، جان هارسانیا، جان نش و رینهارد سلتن -1993، رابرت فوگل و داگلاس نورث -1992، گری بکر - 1991 ، رونالد کوز - 1990، هری مارکویتز، مرتون میلر و ویلیام شارپ -1989، تریژه هاولوم -1988، ماوریک آلایس -1987، رابرت سولو-1986، جیمز بوکانان - 1985، فرانکو مودیگیلیانی - 1984، ریچارد استون - 1983، جرارد دبرئو - 1982، جورج استیگلر - 1981، جیمز توبین - 1980، لاورنس کلین -1979، تئودور اسکالتز و سر آرتور لویس -1978، هربرت سیمون - 1977، برتیل اولین و جیمز مید - 1976، میلتون فریدمن - 1975 لئونید ویتالیویچ کانتوروویچ و تجالینگ کوپمنز - 1974، گونار میردال و فردریک آگست - 1973، واسیلی لئونتیف - 1972، جان هیکس و کنث آرو- 1971، سیمون کوزنتز - 1970، پل ساموئلسون - 1969، رنجر فریچ و جان تینبرگن.

دلایل اعطای جایزه نوبل اقتصاد 2010
جایزه نوبل اقتصاد 2010 روز دوشنبه به پیتر دایموند، دیل مورتنسن و کریستوفر پیساریدس برای مطالعه درباره بازارهایی که خریداران و فروشندگان‌شان در یافتن یکدیگر با دشواری روبه‌رو هستند، با نگاه ویژه به بازار کار، اعطا شد.
برای چندین دهه محققان به دنبال آن بوده‌اند که دریابند وقتی بازارها از عوامل یک‌دست و متحدالشکل تشکیل نشده باشند در عمل چه اتفاقی می‌افتد. بازار کار یکی از این بازارها است که در آن کارگران دارای مهارت‌ها و ضعف‌های متفاوتی هستند و شرکت‌ها و کارفرمایان نیز به دنبال افرادی با مهارت‌های متنوع برای برآوردن نیازهای متفاوت‌شان می‌گردند. در بسیاری موارد، یافتن چنین ترکیب ایده‌آلی میان خریدار و فروشنده یک کالا، یا عرضه کننده و متقاضی یک خدمت خاص، نیازمند تحقیقات مفصل و صرف هزینه‌های فراوان برای هر دو طرف است.
پروفسور دایموند اکنون 70 ساله است، در دانشگاه MIT تدریس می‌کند و اخیرا نیز با تلاش جدی سنا از عضویت وی در هیات‌مدیره فدرال رزرو جلوگیری شده بود. او که نخستین چارچوب مطالعه بازارهایی را که در آنها هزینه تحقیقات وجود دارد در سال 1971 ابداع کرده بود، از جمله برجسته‌ترین استادان MIT است که افرادی چون بن برنانکی و آندره شلایفر از شاگردانش هستند. از دیگر مطالعات او می‌توان به کار درباره تئوری سرمایه و همچنین تئوری بهینه‌سازی مالیات اشاره کرد، ضمن اینکه کارهای او درباره سیاست‌های تامین اجتماعی بسیار تاثیرگذار بوده‌اند. پروفسور مورتنسن، 71 ساله و استاد دانشگاه نورث وسترن است، او به همراه پروفسور پیساریدس که 62 ساله است و در مدرسه اقتصاد لندن تدریس می‌کند در سال 94 مقاله‌ای نوشتند تحت عنوان «ایجاد و تخریب شغل، در تئوری بیکاری» که گفته می‌شود یکی از تاثیرگذارترین مقالات اقتصادی طی بیست سال گذشته بوده است. مورتنسن همچنین کتاب مفصلی درباره «تفرق دستمزدها» دارد که درآن به بررسی دلایل تفاوت دستمزدی کارگرانی که مهارت‌های یکسان دارند می‌پردازد. پیساریدس را بیش از همه به خاطر کارش درباره تئوری تحقیق و تطبیق می‌شناسند و همچنین بررسی روابط فی‌مابین بازار کار و اقتصاد کلان. «تابع تطبیق» او که جریان بیکاری به اشتغال را در هر لحظه از زمان توضیح می‌دهد از جمله مشهورترین ایده‌های وی است. این سه بعدها در مطالعه مدل ابتدایی دایموند به یکدیگر پیوستند و کمک کردند که نظریه او به طور خاص درباره بازار نیروی کار و نقش سیاست‌های دولت در پیشبرد اهداف کارگران و کارفرمایان مورد استفاده قرار بگیرد.
کمیته نوبل در این‌باره می‌گوید: «مدل‌های این سه استاد کمک کرده است که دریابیم بیکاری، فرصت‌های شغلی و دستمزدها چگونه از مقررات و سیاست‌های اقتصادی متاثر می‌شوند.»
بسیاری از محققان معتقدند که کار این سه استاد در اوضاع اقتصادی فعلی بسیار بهنگام است، زیرا هم‌اکنون بسیاری از اقتصادهای پیشرفته از جمله آمریکا با مشکل نرخ بیکاری بالا و مستمر دست و پنجه نرم می‌کنند. در این زمینه، تئوری این سه اقتصاددان تاکنون برای طراحی سیستم‌های جدید مزایای بازنشستگی و همچنین تعیین اثر استخدام و اخراج کارکنان بر نرخ بیکاری مورد استفاده قرار گرفته است.
در عین حال، برخی نیز معتقدند از آنجا که در شرایط پس از بحران اقتصادی نقش دولت‌ها در اقتصاد پررنگ تر شده است، اعضای کمیته نوبل نیز به سراغ اقتصاددانانی رفته‌اند که عمده کارشان در حوزه سیاست‌های اقتصادی بخش عمومی بوده است.
طی یک مکالمه تلفنی در نشست خبری بنیاد نوبل پروفسور پیساریدس به خبرنگار نیویورک تایمز گفته است که به نظرش کار آنها یک درس مشخص برای سیاست‌گذاران امروز دارد:
«آنچه واقعا باید به‌دنبالش باشیم این است که اطمینان حاصل کنیم بیکاران برای مدت زمان طولانی بیکار نخواهند ماند. به آنها مرتب تجربیات شغلی مستقیم بدهیم، تا تعلق شان را به نیروی کار از دست ندهند.»
تئوری تحقیق بازار در خیلی حوزه‌های دیگر چون بخش مسکن، اقتصاد بخش عمومی و اقتصاد خانواده، نیز کاربرد دارد.
این جایزه هرساله از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد اهدا می‌شود و از جمله جوایزی نیست که آلفرد نوبل شخصا در بدو تاسیس موسسه نوبل بنیان گذاشته باشد. به طور رسمی به آن «جایزه بانک سوئد در علوم اقتصادی به یادبود آلفرد نوبل» گفته می‌شود. علاوه بر مدال و دیپلم افتخار هرکدام از برندگان ده میلیون کرون سوئد، معادل 5/1 میلیون دلار به عنوان جایزه دریافت می‌کنند. سال گذشته جایزه به الینور اوستروم از دانشگاه ایندیانا و اولیور ویلیامسون از دانشگاه برکلی کالیفرنیا اهدا شده بود، به‌خاطر دستاوردهایشان در زمینه توصیف روابط متعدد موجود در داخل شرکت‌ها و نیز روابط شرکت‌ها با افراد، که در مجموع به شکل‌گیری رفتار بازار می‌انجامد.