در گفت‌وگوی تفصیلی رئیس سازمان ملی بهرهوری با فارس اعلام شد:
3 درصد بودجه دستگاهها بلوکه میشود؛ موانع بودجه عملیاتی
خبرگزاری فارس: رئیس سازمان ملی بهرهوری و مشاور وی ضمن تشریح راهکارهای تقویت نرخ بهره وری و موانع بودجه عملیاتی خبر دادند، در برنامه پنجم 3 درصد از بودجه دستگاههای دولتی بلوکه میشود و تنها به شرط افزایش بهرهوری دستگاه مورد نظر به آن اختصاص پیدا می‌کند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با توجه به اینکه در قانون برنامه چهارم مقرر شده بود 2.5 درصد از 8 درصد نرخ رشد اقتصادی از محل بهرهوری تأمین شود این حکم در لایحه برنامه پنجم به این صورت تدوین شده که 3 درصد از بودجه دستگاههای دولتی به شرطی اختصاص می‌یابد که برنامه افزایش بهرهوری ارائه دهند.
همچنین برخی از کارشناسان اعتقاد دارند برای رسیدن به اهداف چشم‌انداز 20 ساله کشور باید بهرهوری افزایش پیدا کند تا بتوان با منابع محدود به اهداف مورد نظر چشم‌انداز دسترسی پیدا کرد.
در این باره با علی رضاییان رئیس سازمان ملی بهرهوری ایران و استاد مدیریت دانشگاه تهران و نیز مسعود کسایی مشاور رئیس سازمان ملی بهرهوری و استاد مدیریت دانشگاه شهید بهشتی گفتگویی انجام شده است که به شرح زیر است:
فارس: در راستای افزایش بهرهوری در برنامه پنجم چه اقدام عملی صورت می‌گیرد و چگونه می‌توان امیدوار بود رشد بهرهوری در برنامه پنجم محقق شود؟
رضائیان: طبق ماده 69 لایحه برنامه پنجم در مورد بهرهوری آمده است معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور می‌تواند تا 3 درصد از بودجه‌های عملیاتی دستگاهها را نگه دارد و در صورتی که برنامه افزایش بهرهوری دستگاهها محقق شود این 3 درصد اختصاص پیدا می‌کند. در واقع ماده قانونی در کمیسیون تلفیق به تأیید نمایندگان رسیده و اگر در صحن مجلس تأیید شود یک ابزار کنترلی در اختیار معاونت برنامه‌ریزی قرار می‌گیرد تا بتواند سازمانها را وادار کند که برنامه افزایش بهرهوری ارائه کند.
سازمان ملی بهرهوری ایران به عنوان بازوی نظارتی و تخصصی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی نقش محوری و حاکمیتی در زمینه افزایش برنامه بهرهوری دستگاههای مختلف دارد و طبیعی است که این سازمان به تنهایی نمی‌تواند اهداف مورد نیاز قانون بهرهوری را محقق کند بلکه نیاز به همکاری همه سازمانها دارد و برنامه سازمانها با تلفیق با یکدیگر از طریق سازمان بهرهوری تبدیل به هم‌افزایی شود و این حکم در مورد بخشهای دولتی است که از بودجه عمومی کشور استفاده کند.
فارس: با توجه به اینکه در سند چشم‌انداز 20 ساله کشور اهدافی چون مقام اول اقتصادی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا باید به دست آید کارشناسان گفته‌اند با امکانات موجود کشور و سرمایه‌گذاری فعلی نمی‌توان به آن هدف رسید اما یک حلقه مفقوده در مورد افزایش بهرهوری سرمایه وجود دارد چگونه می‌توان با افزایش سرمایه و با استفاده از امکانات موجود اهداف چشم‌انداز را محقق کرد؟
رضائیان: بهرهوری می‌تواند سهم مهمی در تحقق اهداف سند چشم‌انداز داشته باشد همانگونه که در ماده 69 لایحه برنامه پنجم پیش‌بینی شده 3 درصد از نرخ 8 درصد رشد اقتصادی از محل بهرهوری تأمین شود تا بدون سرمایه‌گذاری جدید و با استفاده از بهرهوری بهینه از سرمایه‌گذاری موجود نرخ رشد افزایش پیدا کند این حکم در قانون برنامه چهارم توسعه نیز دیده شده بود که بخشی از نرخ رشد اقتصادی از محل بهرهوری تأمین شود لازمه تحقق بهرهوری این است که اراده ملی در همه بخش‌ها ایجاد شود اما سؤال این است چه کاری باید انجام شود تا اراده ملی در تحقق بهرهوری شکل گیرد. منابع باید به نسبت بهرهوری از نظر تجهیزات سرمایه‌گذاری مورد استفاده بهینه قرار گیرد در حال حاضر بسیاری از تجهیزات در بخشهای مختلف به طور کامل استفاده نمی‌شود و زیر ظرفیت اسمی کار می‌کنند و بنابراین هرگونه تلاش برای رسیدن به ظرفیت کامل گامی در جهت افزایش بهرهوری به شمار می‌رود.
مسعود کسایی: بررسی موشکافانه باید در مورد بهرهوری انجام شود که اگر بهرهوری نیروی انسانی و بهرهوری سرمایه و دیگر عوامل تولید افزایش پیدا کند باعث رشد اقتصادی میشود و این بررسی در همه بخش‌ها باید به درستی انجام شود. در حال حاضر بسیاری از روش‌های بومی در داخل کشور مورد قبول عرصه رقابتی دنیای فعلی نیست و باید این را بدانیم آیا تولیدکننده داخلی حاضر است با تولیدکننده خارجی رقابت کند احساسم این است که باید تحول اساسی در روش تولید انجام شود و یک بخش از بهرهوری به صورت تدریجی افزایش یابد و در یک بخش که همان خواست و اراده عمومی است باید خیزش ایجاد شود زیرا بسیاری از روش‌های کسب و کار در کشور ما بر روی ریل درست قرار نگرفته و کار درست تعریف نشده است.
یک تحول انقلابی اساسی در کسب و کار باید انجام شود که بتواند تولید را رقابتی کند اینکه فقط 5 درصد رشد اقتصادی ایجاد شود کافی نیست موضوع حمایت از صنایع داخلی به ویژه صنعت خودرو باید ضابطه‌مند باشد و با تعرفه 100 تا 130 درصد خودرو نمی‌توان رقابت ایجاد کرد. گرچه خودرو صنعت مادر است اما نباید بی حد و اندازه مورد رقابت قرار گیرد آیا خودرو ایرانی با خودروی کره‌ای می‌تواند رقابت کند و تنها مشکل در محصول تولیدی نیست سؤال این است آیا نیروی انسانی کشور کارآمد است.
نحوه انجام کار با استفاده از تکنولوژی، تعامل کارکنان و رفتار سازمانی باید تغییر کند آیا تغییرات کوچک جوابگوی این نیاز است یا احتیاج به حرکت کامل و فراگیر از همه طرف است تا تحولی در بهرهوری اتفاق افتد. اگر تنها یک بخش از اقتصاد کشور تغییر کند این بهینه‌سازی مطلوب نیست البته بحث بهرهوری باید به صورت ریشه‌ای بررسی شود که یک موضوع ریشه‌ای در کشور این است که استراتژی توسعه صنعت کشور به صورت شفاف وجود ندارد گرچه 8 سال پیش استراتژی توسعه صنعت مطرح و تدوین شد اما به واسطه اشکالات متعدد کنار گذاشته شد و در قالب جدیدی ارائه شد.
استراتژی باید به این پرسش پاسخ دهد که در بخش صنعت می‌خواهیم به کدام نقطه برسیم. امروز در دنیا براساس توافق در سازمان تجارت جهانی WTO بسیاری از فعالیت‌های صنعتی در دنیا تقسیم شده و برای هر کشور براساس قابلیت و ظرفیت آن یک فعالیت خاص تعریف شده است. در کشور ایران انرژی ارزان وجود دارد و آیا این مزیت کشور ماست به هر حال باید در استراتژی مشخص شود که انرژی و یا دانش به عنوان مزیت کشور شمرده و براساس آن برنامه‌ریزی انجام شود.
رسالت کلی مذاکرات سازمان تجارت جهانی و مذاکرات دور اروگوئه این بود که هر کشوری در زمینه‌ای که تخصص دارد فعالیت کند و یک تقسیم کار بین‌المللی صورت گیرد. امروز نمی‌توان در همه فعالیت‌ها وارد شد و کشور نمی‌تواند در همه زمینه‌ها پیشرفت قابل توجه داشته باشد و بلکه باید بخشهای مزیت‌دار و اولویت‌دار مشخص شود و در بخشهای دیگر با اهمیت کمتر مصرف‌کننده باشیم البته اینکه دولت از همه صنایع حمایت می‌کند ارز ترجیحی و وام ترجیحی می‌پردازد این سیاست درستی نیست اگر منابع کشور محدود است باید به سمتی برود که بیشترین ارزش را برای کشور ایجاد کند. این موارد باید در قالب استراتژی مطالعه شود و در سند چشم‌انداز 20 ساله به کار گرفته شود.
فارس: استراتژی توسعه صنعتی قبلاً تهیه شده اما چرا هنوز گفته میشود صنعت کشور بدون استراتژی حرکت می‌کند؟
مسعود کسایی: صنعت راهبردی خودرو در سال 73 تدوین شد و در آن سال ایران تصمیم گرفت می‌خواهد خودروساز شود و تا 5 سال یعنی سال 78 باید به عنوان یک کشور خودروساز مطرح می‌شد بنابراین یک سری حمایت‌هایی برای این طرف در نظر گرفته شد و قرار شد بعد از آن حمایت‌ها کاسته شده و صنعت خودروی کشور بتواند در برابر کره، ژاپن و خودروسازان مطرح قد علم کند.
وزارت صنایع باید در برخی از سالها حمایت‌هایی از صنعت انجام دهد اما به تدریج این حمایت‌ها رفع شده و از بین برود و خود صنعت بتواند در جایگاه رقابتی به عرضه توانمندی بپردازد. در آن صورت هم جامعه بهره می‌گیرد و هم در سالهای بعد دولت می‌تواند با اخذ مالیات و عوارض از تولید داخلی کسب درآمد کند و حمایت‌های انجام شده به نوعی برگشت می‌خورد و در سالهای بعد از محل مالیات و عوارض رفاه اجتماعی ایجاد میشود.
رضائیان: البته یک نکته قابل ذکر است یک موقع می‌خواهیم در میدانی که دیگران برای ما ایجاد کرده‌اند بازی کنیم و یک موقع می‌خواهیم در عین حفظ استقلال کشور مزیت رقابتی صنعت خود را شناسایی کنیم و استراتژی صنعت بر مزیت رقابتی استوار شود که در آن صورت از صنعت داخل حمایت حساب شده و مؤثر انجام میشود اما در برخی از زمینه‌ها کشور ارزش جدی دارد گرچه مزیت نباشد اما نمی‌توان در آن زمینه وابسته به خارج بود. بلکه هرچه هزینه داشته باشد باید روی آن اصول ایستاده و به تولید ادامه دهیم همانگونه که در برنامه‌های انقلاب اسلامی از ابتدا تأکید می‌شد از نظر تولید گندم باید خودکفا شویم و راهبردهای تعریف شده همه جوانب مختلف را در نظر گرفته شود. در ضمن شناسایی مزیت‌های رقابتی در سطح ملی انجام شود و از طرفی این راهبرد باید به استقلال کشور کمک کند و وابستگی نباید باعث خدشه به استقلال شود.
در سند چشم‌انداز 20 ساله کشور خطوط کلی نشان داده شده ولی در هر بخش متناسب با آن سند باید استراتژیک تهیه شود و استراتژی خاص در هر زمینه لازم است. در تدوین استراتژی از مزیت رقابتی هر بخش باید استفاده کرد. نکته این است سند راهبردی هر بخش باید در راستای سند چشم‌انداز 20 ساله کشور تدوین شود و اهداف کلان هر بخش مبتنی با اهداف سند باشد.
فارس: به نظر شما با توجه به جوان بودن جمعیت کشور و تعداد حدود 3 میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهها آیا مزیت کشور در نیروی انسانی جوان و تحصیل کرده یا بر پایه انرژی ارزان قرار دارد؟
رضائیان: نیروی انسانی جوان که طالب علم و دانش است مزیت است و از مزیت‌های رقابتی کشور ما همین نیروی انسانی است که در مقایسه با کشورهای صنعتی پیشرفته میانگین سنی جمعیت کشور ایران از آنها جوانتر است در حال حاضر کشورهای صنعتی با میانگین سنی بالای جمعیت مشکلات خاص خود را دارند و ما این مشکل را نداریم اما آنچه مهم است آموزش که به جوانان ارائه میشود باید در رشته‌های اولویت‌دار با توجه به استراتژی کلی کشور باشد در حال حاضر به ویژه در دانشگاههای خصوصی و بین‌المللی در حوزه‌هایی از رشته‌های دانشگاهی نیرو تربیت میشود که نیاز کشور نیست در حالی که دانشجو باید متناسب با نیاز تربیت شود. البته در سالهای گذشته گفته می‌شد چون کمبود نیرو وجود دارد در هر حوزه نیرو تربیت شود جذب بازار کار خواهد شد اما این راه حل برای همیشه جوابگو نیست ابتدا باید نیازسنجی بازار کار کشور انجام شود و متناسب با آن نیروی انسانی به سمت آموزش و مهارت آموزی هدایت شود ضمن اینکه حفظ تمرکز آموزش نظری نباشد بلکه در مرحله کارشناسی و فنی نیروی زیادی مورد نیاز است که به قدر کافی تربیت نشده است.
کسایی: بهرهوری نیروی انسانی و فارغ‌التحصیل دانشگاه بستگی به این دارد که این فرد در چه سیستمی قرار می‌گیرد چون دیده شده است اگر دانشجو در یک سیستم شناخته شده بالغ قرار گیرد گرچه از نظر آموزش توان بالایی نداشته باشد اما کارآمد و توانمند خواهد شد و برعکس اگر دانشجو توانمند باشد و در سیستم نابالغ جامعه قرار گیرد کارآیی خود را از دست خواهد داد. بنابراین هدایت افراد به سمت سیستم عامل تعیین‌کننده‌ای است و بستگی به این دارد تا چه نیروی انسانی کارآمد وارد سیستم جامعه کارآمد قرار گیرد که ارتباط آن با بخشهای دیگر تعریف شده باشد. این مهم است عوامل دیگر سازمان چگونه با یکدیگر ارتباط داشته باشند.
نمی‌توان گفت به فرض اینکه فرد آموزش دیده در یک سیستم ناکارآمد بتواند موفق شود بلکه باید جایگاه نیروها در هر سیستم تعریف شده باشد. کل سازمان نیروی انسانی جامعه باید مشخص باشد به چه سمتی حرکت می‌کند و در حال حاضر این هماهنگی در بسیاری از سازمان‌های کشور وجود ندارد و اگر وجود داشته باشد برای افراد یک محرک تلقی میشود که بتواند ایده بیاورند و اهداف کلان را محقق کنند در حالی که بسیاری از سازمانها در جهت بهینه‌سازی و روبه جلو حرکت نمی‌کند. در بسیاری از سازمانها نیروهای تحصیل کرده متوقع و متقاضی جایگاه بالاتری هستند اما امکان ترقی آنها وجود ندارد این مهم است چه افرادی در رأس چه کارهایی قرار بگیرند و آیا شایستگی دارند و اینجا بحث بهرهوری نیروی انسانی و استفاده از نیروی بالقوه مطرح میشود بخش مهم دیگر به تفکر خلاق در سازمانها برمی‌گردد و کارآفرینی باید برای تمام رشته‌ها فراگیر شود.
اگر خلاقیت و نوآوری باشد فارغ از اینکه دانشجو چه رشته‌ای خوانده در آنجا می‌تواند تحول ایجاد کند و فرق فارغ‌التحصیل دانشجو از دانشگاه کره با دانشگاه تهران در این است که چقدر می‌تواند توانایی نوآوری در خود ایجاد کند و چقدر جامعه می‌تواند فرصت پرورش استعداد به فارغ‌التحصیل بدهد. سؤال این است که آیا استادان فرصت دارند با دانشجویانی که ذهن خلاق دارند کار کنند در حال حاضر خلاءهایی در تعامل دو طرفه بین استاد و دانشجو وجود دارد و در بین هر کلاس 30 تا 40 نفره دانشجویان مؤمنی هستند که باید به سمت کارآفرینی هدایت شوند و این موضوع یعنی شناخت کارآفرینان و نخبگان در دانشگاههای ایران کم به چشم می‌خورد و به خاطر این است که دانشجو نمی‌تواند استعداد خود را شکوفا کند.
فارس: با واگذاری تصدی‌های دولتی به بخش خصوصی آیا بهرهوری افزایش پیدا کرده یا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بعد از خصوصی‌سازی رهاسازی شده و بهرهوری تغییر نکرده است؟
رضائیان: وقتی می‌توان از خصوصی‌سازی انتظار داشت که بهرهوری نیروی انسانی افزایش پیدا کند که بتوان سیستم نظارتی قوی ایجاد کرد و اگر خصوصی‌سازی شد همان نظارت بر آن صورت نگرفت اهداف محقق نمی شود و رهاسازی صورت گرفته است. باید کار نظارتی از سیستم دولتی به سیستم خصوصی تغییر پیدا کند آنگاه برون‌سپاری یا خصوصی‌سازی انجام شود و بر آن نظارت اعمال شود. در آن صورت می‌توان در راستای سند چشم‌انداز نظام حرکت کرد اما وقتی سازوکار نظارتی ضعیف باشد و کنترل صورت نگیرد معلوم نیست این حرکت‌های خصوصی‌سازی سر از کجا درمی‌آورند.
فارس: چگونه می‌توان با 3 درصد بودجه عملیاتی سازمانها بهرهوری آن را افزایش داد؟
رضائیان: 3 درصد از بودجه عملیاتی دستگاهها در خزانه توسط معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی نگهداری میشود و پرداخت به دستگاهها به شرطی است که برنامه افزایش بهرهوری ارائه کنند و این موضوع در آیین‌نامه ماده 69 لایحه برنامه پنجم گنجانده شده و به محض تصویب برنامه این آیین‌نامه به دستگاههای اجرایی ابلاغ میشود که هر دستگاه اجرایی مؤظف شود یک برنامه یکساله و 5 ساله از بهرهوری خود ارائه کند.
این برنامه‌های بهرهوری توسط کارگروه تخصصی بررسی میشود اگر ناقص باشد با همکاری دستگاه اصلاح شده و برنامه‌ای از دستگاههای مختلف همسو با مأموریت سازمان ملی بهرهوری تهیه میشود که این همسویی توسط سازمان بهرهوری ایجاد میشود و اگر آن برنامه به تصویب نرسد بودجه 3 درصد نیز تعلق نمی‌گیرد یک بُعد مهم بهرهوری تدوین شاخص‌های آن است که در هر حوزه براساس چه شاخصی بهرهوری تعریف میشود.
مطابق آیین‌نامه ماده 69 دستگاهها مؤظف خواهند شد شاخص‌های بهرهوری مربوط به خودشان را براساس دستورالعمل سازمان بهرهوری تدوین و ابلاغ کنند و این شاخص‌ها توسط کارگروه تخصصی کنترل می‌شوند و ابزاری برای سنجش بهرهوری به دست می‌آید که آیا آن سازمان شاخص‌ها را تحقق بخشیده یا نه. در واقع بخشهای مختلف برنامه‌های خود در مورد بهرهوری را ارائه می‌دهند و از زمان ابلاغ آیین‌نامه 3 ماه فرصت خواهند داشت تا برنامه بهرهوری سازمان مربوطه را تدوین و ارائه کنند و سازمان ملی بهرهوری مؤظف است ظرف زمانی محدود پاسخ دهد که این برنامه ایراد دارد یا قبول شده است. اگر برنامه تأیید شد سال بعد بهرهوری آن دستگاه براساس شاخص سنجیده میشود و تعهدی که سازمان ارائه کرده باید به آن عمل شود اگر دستگاه نتواند برنامه را محقق بکند بر روی بودجه آن اثر خواهد داشت همچنین سرمایه‌گذاری که هر دستگاه قصد دارد انجام دهد نباید در حوزه‌هایی باشد که بهره‌ور نباشد بلکه سرمایه‌گذاری باید موجب افزایش بهرهوری شود.
فارس: بودجه عملیاتی چقدر در جهت افزایش بهرهوری از منابع محدود بودجه دولتی مؤثر است و چرا این طرح دنبال نشد؟
رضائیان: طبیعی است که بودجه عملیاتی به عنوان یک ابزار بهرهوری به شمار می‌رود و متناسب فعالیت دستگاهها بودجه تخصیص می‌یابد اگر نیروی انسانی بداند بین میزان دریافتی آنها و کارشان ارتباطی نیست انگیزه ندارند اما اگر بین کارآیی و دریافتی آنها رابطه برقرار می‌شد خود به خود انگیزه پیدا می‌کنند. توصیه میشود بین عملکرد دستگاه و بودجه آن ارتباط مستقیم برقرار شود. به نظرم همه سازمانها و مدیران در حوزه مدیریت خود اگر مبنی را عملکرد بگذارند باعث ازدیاد بهرهوری نیروی انسانی میشود.
مسعود کسایی: یک روش سنتی در بودجه‌ریزی وجود داشت که تخصیص بودجه‌ها به سازمانها دنبال می‌شد اما آنچه در سالهای قبل یک سازمان دریافت می‌کرد برای سال جدید 10 تا 15 درصد بودجه اضافه دریافت کند و این روش سنتی بود که بسیاری از بودجه‌ها براساس چانه‌زنی نمایندگان و مدیران سازمان مدیریت انجام می‌شد اما در بودجه‌ریزی عملیاتی که طریقه نوینی به شمار می‌رود هر سازمان براساس نوع فعالیتی که تعریف می‌کند بودجه دریافت خواهد کرد و هر مبلغ در مقابل کار مشخص پرداخت میشود. گاهی بودجه فراتر از فعالیت تعریف میشود که اگر این کار به درستی انجام شود بهرهوری افزایش می‌یابد و اگر بودجه براساس فعالیت باشد مطلوب برنامه‌نویسان قرار می‌گیرد. بهرهوری زمانی اتفاق می‌افتد که بودجه در مقابل فعالیت و کار انجام شده تخصیص پیدا کند و هر ریال بودجه به درستی هزینه شود.
اینگونه نباشد که برای یک وسیله چند هزار تومانی در بودجه فاکتور یک میلیون تومانی صادر شود. البته هنوز بودجه عملیاتی برای سازمانها جا نیفتاده و برخی از مدیران دستگاهها در برابر اجرای آن مقاومت می‌کنند زیرا اگر برخی از فعالیت آنها توجیه نداشته باشند باید بخشی از نیروی انسانی خود را تعدیل کنند و سازمان آنها کوچکتر میشود در حالی که در روش گذشته هرچه بودجه گسترده‌تر می‌شد فعالیت آنها توجیه‌پذیر می‌شد اما در بودجه عملیاتی با محدود شدن فعالیت سازمان جابجایی قدرت ممکن است انجام شود بنابراین برخی از سازمانها در مقابل بودجه عملیاتی مقاومت نشان می‌دهند.
فارس: با اجرای طرح تحول اقتصادی در 7 محور تعیین شده چه اتفاقی در مورد بهرهوری رخ می‌دهد؟
رضائیان: مبنای تخصیص یارانه به بخشهای مختلف بر اساس برنامه ارتقای بهرهوری باشد اگر یک بخش از اقتصاد کمک بشود باید بدانند چقدر بهرهوری آن افزایش پیدا می‌کند وگرنه حمایت کردن و یارانه دادن نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.
کسایی: بهرهوری واقعی زمانی حاصل میشود که توان رقابتی با هم‌نوع خارجی داشته باشد اگر قیمت‌گذاری نهاده‌های تولید واقعی شود رقابت معنا دارد اما اگر غیر واقعی یا قیمت سایه بود مثلاً سوخت در کشور ما 100 تومان و در کشور 500 تومان باشد این قیمت غیر واقعی است و رقابت در این تولید معنا ندارد. در این طرح تحول اقتصادی قیمت نهاده‌ها و حامل‌های انرژی باید واقعی شود گرچه ممکن است یک تورم و رکود در کوتاه‌مدت با هدفمندی یارانه‌ها اتفاق افتد که این قدر مسلم است ولی در بلندمدت سازمانها فعالیت خود را به سمتی سوق می‌دهند که توان رقابتی‌شان افزایش پیدا کند و حضور در هر فعالیت تولیدی با قیمت واقعی باید مطابقت داشته باشد وگرنه باید از آن فعالیت اقتصادی کناره‌گیری کند.
یارانه‌ها به فعالیت‌هایی باید اختصاص یابد که حساب‌شده باشد و در یک برنامه زمانی فرضاً 5 ساله به جایگاه رقابتی برسد. اگر یارانه 100 تومان باشد باید سالی 20 درصد کاسته شود تا به صفر برسد و بعد از 5 سال روی پای خود بایستیم. رابطه طرح تحول اقتصادی و بهرهوری در این است که بسیاری از فعالیت‌هایی که توان رقابتی ندارند رها شوند و اگر مصرف‌کننده ناراضی شد باید از مصرف‌کننده حمایت شود. اما اگر کالای غیر رقابتی با کیفیت نازل به مصرف‌کننده تحمیل شود این باعث ناکارآمدی غیر بهره‌ورانه میشود دولت باید حمایت‌های خود از تولید را ظرف یک زمان مشخص بردارد تا فعالیت رقابتی شود.
رضائیان: حامل‌های انرژی در بخش تولید، صنعت و خواروبار به گونه‌ای است که هرچه یک نهاده ارزان بدست آید به طور خودکار درست نمی‌شود وقتی انرژی مفت باشد به راحتی مصرف میشود اما وقتی در ازای آن پرداخت مناسبی صورت گیرد در حد نیاز مصرف صورت می‌گیرد و این در مورد انرژی و سایر زمینه‌ها مصرف کردن بهینه میشود البته به معنای مصرف نکردن نیست بلکه درست مصرف کردن خواهد بود. آنچه برای ما اهمیت دارد انرژی فراوان در کشور وجود دارد که حساسیتی در مصرف آن وجود ندارد چه در انرژی صنعتی و چه انرژی خانگی رعایت الگوی مصرف انجام نمی‌شود. یک بخش از کار ما فرهنگی است که عادت نکرده‌ایم درست مصرف کنیم و باید آموزش داده شود و افراد از دبستان به درست مصرف کردن عادت کنند و این یعنی اصلاح الگوی مصرف.
کسایی: غیر از مصرف‌کننده باید به سازنده تجهیزات انرژی‌بر مانند اتومبیل مراجعه شود چون سوخت بیش از اندازه ارزان است انتخاب مصرف‌کننده وجود ندارد و اتومبیلی در اختیار او قرار داده میشود که مصرف بالایی دارد در حالی که اگر قیمت سوخت واقعی بود اتومبیلی تهیه می‌شد که با مصرف پایین حرکت کند. همچنین دولت باید نظارت کند اتومبیل بدون معاینه فنی و صرفه‌جویی در مصرف سوخت حرکت نکند زیرا در مورد ساختمانی که ساخته میشود پرت انرژی به حداقل کاهش پیدا کند و مردم حق دارند دمای اتاق خود را بین 17 تا 25 درجه تنظیم کنند اما سازنده آپارتمان باید طوری بسازد و دستگاه نظارتی بر آن نظارت کند که علاوه بر رعایت آیین‌نامه زلزله میزان هدر رفت انرژی در آن نظارت شود. از مصرف‌کننده چه توقعی داریم وقتی آپارتمانی خریداری می‌کند دارای اتلاف انرژی است چه کار کند این باید توسط دستگاههای نظارتی کنترل شود. آموزه‌های دینی ما نیز قوی‌تر از استانداردها، نحوه استفاده از انرژی و منابع را متذکر شده و باید این آموزه‌ها بر کار و تولید ما سایه افکند و سازنده از مصالحی استفاده کند که اتلاف انرژی به حداقل برسد و پنجره‌ها از هدررفت انرژی جلوگیری کنند.
رضائیان: سازمان ملی استاندارد صنعتی بر داشتن استانداردها تأکید کند که این پشتوانه قانون در استاندارد برای ذخیره انرژی در ساختمانها باید به کار رود. باید مؤسسه استاندارد اختیاراتی از نظر قانونی برای اعمال سیاست رعایت استاندارد داشته باشد که سازندگان وسایل انرژی، برق و ساختمان با کمترین اتلاف انرژی، تولیدات خود را ارائه کنند. البته حوزه خدمات و فناوری اطلاعات در زمینه استانداردها حوزه بکری است که باید استاندارد خاص برای این حوزه تعریف شود.
کسایی: سازمان ملی بهرهوری ایران یک سازمان حاکمیتی است و خود ما نه آمار و داده‌های اولیه را جمع‌آوری می‌کنیم و نه فی‌البداهه استاندارد تعریف می‌کنیم بلکه بستر ایجاد استاندارد و تولید براساس آن را فراهم می‌کنیم. اگر کمیته تخصصی صنعت در یک مورد مانند ساختمان سازی وارد میشود باید سؤال شود چه استانداردی در ساختمان‌سازی استفاده شده است و این ضوابط باید با رعایت ضواب دنبال شود.
