دنیای اقتصاد

1389-07-10

در نشست مدیران کنفرانس یکمین سالانه پیشگیری از تقلب مالی عنوان شد
ریسک تقلب حذف شدنی نیست

 کنفرانس بین‌المللی یکمین سالانه پیشگیری از تقلب و سوء‌استفاده‌های مالی در پایان آذرماه و اول دی‌ماه به ریاست دکتر پورزرندی معاون مالی اداری شهرداری تهران، دبیری علمی دکتر ذبیح‌‌الله رضایی استاد دانشگاه ممفیس و مولف کتاب «تقلب صورت‌های مالی» و دبیری اجرایی دکتر امیر پوریانسب عضو شورای عالی انجمن حسابداری خبره، ایران در سالن همایش‌های بین‌المللی برج میلاد در قالب 24 مقاله، 6 نشست و سه کارگاه تخصصی برگزار می‌شود. 

دبیر اجرایی این کنفرانس بر این باور است که: «تقلب پدیده‌ای است که منافع عمومی جامعه را تهدید می‌کند، اما آموزش می‌تواند 52 درصد تقلب‌ها و فسادها را کاهش دهد.»
پوریانسب در جمع خبرنگاران گفت: این کنفرانس می‌تواند یکی از مهم‌ترین گام‌ها در زمینه تجربه مبارزه با فساد مالی باشد، زیرا در حوزه‌های مختلفی در خصوص تقلب و فساد مالی بحث می‌شود.
وی افزود: اگرچه ما در مقایسه با دیگر کشورها در این زمینه عقب هستیم، اما این می‌تواند آغاز خوبی برای کاهش آمار تقلب در کشور باشد.
عضو انجمن حسابداران خبره تاکید کرد: نقش شهرداری تهران به عنوان حامی اصلی این کنفرانس، موجب شده موضوع این کنفرانس در سطح ملی مطرح شود.
آموزش تقلب یا پیشگیری از آن
رییس کنفرانس یادشده نیز با توجه به خاص بودن این کنفرانس گفت: دو برداشت برای شرکت کنندگان در این کنفرانس وجود دارد، نخست اینکه سوء‌استفاده و تقلب را یاد بگیرند و دیگر راه‌های پیشگیری از آن را. اما واقعیت این است که در شرکت های معتبر دنیا که از نظر حجم فعالیت از بسیاری از سازمان‌های ما بزرگ‌تر هستند، تقلب و سوء‌استفاده کمتری وجود دارد. پورزرندی افزود: این موضوع باید مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد که چرا با وجود اینکه از نظر اعتقادی و مبانی فکری از تقلب منع شده‌ایم، این اتفاق همچنان در کشور ما در حال وقوع است؟
معاون مالی اداری شهرداری تهران با عنوان یک مثال گفت: شهرداری تهران یکی از سازمان‌هایی است که از این لحاظ در معرض اتهام است، زیرا در شهرداری‌ها با توجه به پیشرفت‌ها و توسعه مجموعه‌کار شهرداری‌ها، توسعه نرم‌افزاری اتفاق نیفتاده و روش‌ها هنوز سنتی است.
وی توضیح داد: به عنوان مثال نظام حسابداری شهرداری تهران مربوط به 100 سال پیش بوده که این نظام مالی در زمانی که گردش مالی کل شهرداری‌ها کمتر از یک میلیارد تومان بوده و امروز که فقط شهرداری تهران سه هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد، یکسان است.
پورزرندی تاکید کرد: نظام‌های کنترلی باید با توجه به گسترش حجم فعالیت، توسعه یابد و اگر این اتفاق نیفتد، به ناچار نخواهیم توانست برخی از اتفاق‌ها را کنترل کنیم؛ بنابراین باید نظام‌های مالی به روز شوند و هر 6 ماه گزارش آنها به مردم ارائه شود.
معاون مالی اداری شهرداری تهران سپس گفت: نظام‌های مالی باید IT محور شوند و امکان ورود افراد به آنها ایجاد شود؛ اگرچه ممکن است برخی «هکرها» نیز وارد این سیستم شوند، اما محدوده آنها کوچک است و به هر حال باید امنیت را در آن ایجاد کنیم.
پورزرندی تاکید کرد: تقلب در جامعه وجود دارد و نمی‌توان درباره آن بحث نکرد؛ بنابراین هر هزینه‌ای در این زمینه صرف شود به موفقیت می‌انجامد.
معاون شهرداری تهران سپس با اشاره به سیستم حسابداری شهرداری تهران گفت: سیستم حسابداری در شهرداری در گذشته سیستم نقدی بود، یعنی فقط تراکنش‌های نقدی مثبت می شد در صورتی که تنها 30 درصد ورودی‌ها نقدی است که این سیستم در زمان خودش، عملی بوده، اما الان کاربرد ندارد؛ زیرا الان 30 هزار میلیارد تومان اموال و دارایی در شهرداری تهران شناسایی و ثبت شده است.
وی خاطرنشان کرد: شهرداری همچنین باید قیمت تمام‌شده خدمات خود را نیز در مقایسه با دنیا حساب و مدیریت را بهینه کند. همچنین در شهرداری رتبه‌سنجی مالی انجام شده و یک سیستم نظارت بین‌المللی با ما قرارداد بسته که حسابرسی شهرداری‌ها را انجام دهد و نظر بدهد که آیا نظام مالی، قابل‌ارزیابی است یا خیر؟
تقلب واکسن ندارد
در ادامه این نشست، دبیر اجرایی کنفرانس درخصوص ضرورت برپایی این کنفرانس گفت: ما معتقدیم که ریسک تقلب صفر نمی‌شود، اما پایین بودن تقلب به معنای نبود تقلب نیست؛ چراکه واکنشی برای ایمنی در مقابل تقلب وجود ندارد و هیچ فرد یا سازمانی در مقابل ریسک تقلب مصون نیست.
پوریانسب درخصوص راهکارهای موجود گفت: بازیافت تقلب، بسیار دشوار است، اما با پیشگیری آمار تقلب کاهش می‌یابد به عنوان مثال، بیست و دومین دوره کنفرانس پیشگیری از تقلب در نیویورک برگزار شده و تقلب دو درصد کاهش یافته است.وی تاکید کرد: اگرچه آمار رسمی از تقلب در کشور ما وجود ندارد، اما هدف ما کاهش آمار موجود است؛ البته انجمن «بازرسان رسمی تقلب» در بیشتر کشورها وجود دارد و هر دو سال آمار خود را منتشر می‌کند که این آمارها حکایت از کاهش میزان تقلب دارد.
حسابرسان «آشپز»
در ادامه نشست یادشده، رییس کنفرانس یکمین سالانه پیشگیری از تقلب و سوء‌استفاده‌های مالی درخصوص سرمنشاء تقلب و تخلف گفت: زمانی که یک تقلب کشف می‌شود، همگان به یاد مدیر مالی می‌افتند، در حالی که در کشور ما مدیران مالی، بیشتر، مدیر حسابرسی هستند، زیرا مدیر مالی مدیر آینده است و مدیر حسابداری مدیر گذشته.
پورزرندی افزود: نقش حسابدار بسیار گسترده‌است، اما در کشور ما نقش یک آشپز را دارد که در بسیاری از موارد، دریافت‌های اندکی دارد و مواد لازم (اطلاعات) به او نمی‌رسد.
وی پیشنهاد کرد: فرآیندها و سیستم‌های ما هوشمند نیست و باید دخالت دست و فکر افراد در آنها کاهش یابد. پورزرندی خاطرنشان کرد: سیستم‌های ارزیابی در دنیا مجهز به سیستم مانیتورینگ است، اما ما این سیستم را نداریم و حتی در سیستم‌های هوشمند ما، داده‌ها در پایان سال، حسابرسی می‌شوند و حسابرسی مدیریت، حسابرسی در حین انجام عملیات، حسابرسی فرآیندها، حسابرسی تصمیم‌های مدیریتی و حسابرسی سنجش مدیریت صورت نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: حسابرسی ما براساس بررسی نمونه‌ها است و تنها براساس اصول تعریف‌شده در آخر سال، می‌تواند تقلب را کشف کند.
سهم اندک حسابرسان
در کشف تقلب
دکتر علی رحمانی در این نشست گفت: سهم حسابرسان در کشف تقلب تنها 8 درصد، سهم حسابرسان داخلی 15 درصد و سهم گزارش‌های وارده 16 درصد است. وی افزود: حسابرسان وقتی می‌رسند که تقلب اتفاق‌افتاده و کارکنان دیگر در حال مبارزه با آن هستند.
آمار تقلب متولی ندارد
استاد دانشگاه الزهرا در این نشست درخصوص وجود آمار تقلب در کشور گفت: در ایران، آمار وجود دارد اما به دلیل وجود برخی نگرانی‌ها، منتشر نمی‌شود.
به عنوان مثال، آمار تخلفات بانکی موجود است. برخی آمارها در دیوان محاسبات، برخی در اداره آگاهی و برخی نیز در بانک مرکزی موجود است. رحمانی افزود: آمار تقلب در دنیا توسط موسسات غیردولتی منتشر می‌شود، زیرا آنها کارشناسان بازرسی تقلب دارند که موارد رسیدگی شده را گزارش می‌دهند.
مدیرعامل سابق شرکت بورس ادامه داد: برخی نگران وجهه خود هستند و آمارها را منتشر نمی‌کنند، اما اگر این نگرانی‌ها برطرف شود و فرهنگ‌سازی در این زمینه صورت گیرد، می‌تواند به کاهش تقلب کمک کند.
رحمانی سپس گفت: در آمریکا رشته «حسابرسی تقلب» وجود دارد، اما برخورد ما با تقلب با برخورد آنها متفاوت است؛ زیرا ما تنها دنبال مقصر هستیم.
نگرانی از ورشکستگی
دبیر اجرایی کنفرانس در ادامه گفت: در کشورهای توسعه‌یافته، 50 درصد تقلب‌ها افشا می‌شود، اما در کشور ما نگرانی از ورشکستگی، سقوط قیمت سهام و ... موجب انتشار نیافتن اخبار تقلب می‌شود، البته آمار کشفیات ما نیز پایین‌تر از آنها است، زیرا سیستم‌های ما پیچیده نیست و به دلیل نداشتن اطلاعات و نبود شفافیت، تقلب‌ها آشکار نمی‌شود، البته این به معنای مسامحه درخصوص تقلب نیست.
وی در پایان گفت: نقش رسانه‌ها در پیشگیری از تقلب و سوء‌استفاده‌های مالی انکارناپذیر است.