دنیای اقتصاد

1389-06-14

کدام خودروها گران می‌شوند‌، کدام ارزان؟

گروه خودرو- اگر اتفاق خاصی رخ ندهد و دولت طبق وعده‌ای که داده‌، قانون هدفمندی یارانه‌ها را از نیمه دوم امسال اجرا کند‌، علاوه بر آنکه سهمیه‌بندی بنزین حذف خواهد شد‌، نرخ‌این سوخت نیز آزاد و احتمالا 5/4 برابر می‌شود. 

این موضوع در شرایطی است که به گفته کارشناسان‌، افزایش قیمت بنزین‌، بازار خودرو کشور را تحت تاثیر قرار داده و منحنی میزان استقبال از خودروهای مختلف داخلی را دستخوش تغییر خواهد کرد.
این روزها در سطح جهان‌، میزان مصرف سوخت به یکی از فاکتورهای اساسی در خرید خودرو تبدیل شده و‌ایرانی‌ها نیز با وجود ‌اینکه آمار از اسراف‌گری آنها حکایت می‌کند‌، بیش از پیش‌این فاکتور را در معیارهای خود برای خرید خودرو‌، می‌گنجانند.
با‌این حساب‌، قطعا بازار خودرو کشور نیز تحت تاثیر این موضوع قرار خواهد گرفت و فاصله گرفتن از پرمصرف‌ها‌، کاهش قیمت و استقبال بیشتر از کم مصرف‌ها‌، رشد نرخ آنها را در پی خواهد داشت.طبق گمانه‌‌زنی‌ها‌، نرخ بنزین در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، حداقل 4 برابر و از 100 به 400 تومان صعود می‌کند و ‌این تغییر 350 تومانی‌، موضوعی نیست که مشتریان ‌ایرانی به راحتی از کنار آن گذشته و تغییری در سلیقه خریدشان رخ ندهد.
البته‌ این موضوع را هم نباید فراموش کرد که بازار خودرو‌ایران‌، در کل به لحاظ آنکه تنوع چندانی ندارد‌، حق انتخاب زیادی را نیز پیش روی مشتریان نمی‌گذارد.
در واقع ‌این گونه نیست که مشتری ‌ایرانی برای خرید خودرو کم مصرف اراده کند و به راحتی مالک چنین خودرویی شود.
واقعیت صنعت خودروسازی‌ ایران‌، تولید محصولاتی غالبا پرمصرف است و کم مصرف‌ها نیز یا کیفیت مناسبی ندارند یا تیراژشان به حدی که جوابگوی همه تقاضا‌ها باشد‌، نیست.
اصلا به همین دلیل است که از هم اکنون‌، کارشناسان معتقدند خودروهایی مانند پژو 206‌، تندر و البته دوگانه سوزها‌، همزمان با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، با رشد قیمت روبه‌رو خواهند شد. به اعتقاد آنها‌، چون نرخ بنزین در جریان اجرای‌این قانون صعود می‌کند‌، تقاضا برای خودروهای کم مصرف و دوگانه سوز افزایش یافته و با توجه به تیراژ نه چندان بالای آنها و قیمت‌ این نوع خودروها رشد خواهد کرد.
از آن سو خودروهای پرمصرفی مانند پژو 405 و پارس نیز افت قیمت را بر اثر کاهش تقاضا تجربه کرده و نمودار نرخ آنها سیری نزولی به خود می‌گیرد.
نقش حساس خودروسازان
در ‌این مورد البته نقش خودروسازان در کنترل قیمت‌ها بسیار مهم و اساسی است‌، چرا که رقم تولید و عرضه خودرو توسط آنها‌، تعیین‌کننده میزان تعادل میان عرضه و تقاضا به حساب می‌آید.
به عنوان مثال اگرچه در حالت کلی فرض بر افزایش نرخ خودرو کم مصرفی مانند پژو 206 و افت قیمت خودرو پرمصرفی مثل پژو 405 است‌، اما قطعا اگر‌ایران خودرو تولید 206 را افزایش و از تیراژ 405 بکاهد‌، تغییرات قیمتی‌این خودروها در بازار‌، به حداقل خواهد رسید.
به هر حال هماهنگ نبودن میزان عرضه هر کالایی با رقم تقاضای آن‌، تعادل قیمتی را بر هم می‌زند و معمولا کمبود عرضه در برابر تقاضا‌، رشد قیمت و عرضه بیش از تقاضا نیز‌، افت قیمت را پدید می‌آورد و خودرو نیز از‌این قاعده مستثنی نیست.

خودروهایی که گران می‌شوند
هرچند تحولات بازار خودرو‌ایران و رفتار مشتریان‌ ایرانی‌، چندان قابل پیش‌بینی نیست‌، اما به هر حال کارشناسان گمانه‌زنی‌هایی را در مورد تاثیر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بر‌این بازار‌، انجام داده‌اند‌ که اتفاقا تحقق آنها چندان هم دور از ذهن به نظر نمی‌رسد.
به گفته کارشناسان‌، در صورت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، خودروهای کم مصرف در بهترین حالت‌، ثبات قیمت را در بازار تجربه و در محتمل ترین حالت نیز با رشد قیمت مواجه خواهند شد.
طبق آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد‌ایران‌، پراید‌، پژو 206‌، تندر-90 و MVM ‌، چهار خودرویی هستند که مصرف سوختشان نسبتا پایین بوده و می‌توان از آنها به عنوان خودروهای داخلی کم مصرف نام برد.
در ‌این بین‌، تندر-90 با وجود کیفیت مناسب‌، تیراژ پایین و حواشی زیادی دارد که در اثر رشد نرخ بنزین‌، احتمالا قیمت آن بیش از سایر
کم مصرف‌ها در بازار صعود خواهد کرد.
پژو 206 نیز که کم و بیش در حال رقابت با تندر است‌، اگرچه چند برابر ‌این رقیب هموطن‌، تیراژ دارد‌، اما کارشناسان بازهم بر رشد قیمت آن‌، همزمان با صعود نرخ بنزین تاکید می‌کنند.
این خودرو از کیفیت مناسبی برخوردار است و ‌این موضوع در کنار کم مصرف بودنش‌، قطعا افزایش تقاضا را در صورت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در پی خواهد داشت.
ایران خودرویی‌ها وعده داده‌اند که با توجه به در پیش بودن اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، تیراژ ‌این محصول را افزایش خواهند داد‌، وعده‌ای که اگر در حدی وسیع عملی شود‌، رشد قیمت پژو 206 را کنترل خواهد کرد.
جدای از 206 و تندر‌، پراید هم به لحاظ مصرف سوخت پایین‌، جزو گزینه‌هایی است که گمانه‌زنی‌ها بر رشد قیمت آن همزمان با صعود نرخ بنزین‌، تاکید می‌کنند.
پراید البته با توجه به تیراژ نیم میلیون دستگاهی که در سال دارد‌، قطعا کمتر از تندر و پژو 206‌، با افزایش قیمت در بازار مواجه خواهد شد و حتی شاید نرخ آن تقریبا ثابت هم بماند.
به هر حال پراید‌، مانند پژو 206 و تندر-90‌، از کیفیت بالایی برخوردار نبوده و‌این موضوع در خرید مشتریان تاثیرگذار است‌، به نحوی که شاید مشتریان با توجه به درجه کیفی ‌این خودرو‌، مصرف پایین سوخت را فاکتور اول خرید آن در نظر نگیرند.
البته اگر عزم مسوولان برای حذف پراید تا سال 95‌، جزم باشد‌، احتمالا سایپا به تدریج از تیراژ ‌این محصول طی شش سال‌ آینده می‌کاهد و ‌این موضوع در قیمت پراید بی‌تاثیر نخواهد بود.
از پراید که بگذریم‌، دیگر خودروی کم مصرف داخل‌، MVM است.
این محصول که کم اشتهاترین خودرو داخلی به حساب می‌آید‌، در بخش خصوصی به تولید می‌رسد و از تیراژ اندکی برخوردار است.
MVM پس از سهمیه‌بندی بنزین‌، با استقبال خوبی از سوی مشتریان‌ ایرانی (با توجه به تیراژ اندکی که داشت) روبه‌رو شد و بعید نیست اگر نرخ بنزین افزایش یابد‌، ‌این خودرو چینی‌، با رشد فروش روبه‌رو شود.
این موضوع در شرایطی است که اگر مدیران خودرو (شرکت سازنده MVM) تیراژ MVM را با میزان تقاضای آن هماهنگ نکند‌، ‌این چینی کوچک نیز رشد قیمت را به خود خواهد دید.

گرانی دوگانه سوزها
کارشناسان معتقدند اگرچه خودروهای دوگانه سوز مشکلات خاص خود را دارند و مشتریان‌ ایرانی تمایل چندانی به خرید آنها از خود نشان نمی‌دهند‌، اما به هر حال به خاطر جو روانی افزایش قیمت بنزین هم که شده‌، دوگانه سوزها رشد قیمت را در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، تجربه خواهند کرد.
در حال حاضر بخش اعظم تولید خودروسازان داخلی را محصولات بنزین سوز‌، به خود اختصاص داده اند و همین حالا تفاوت قیمتی میلیونی میان خودروهای بنزین سوز با مدل دوگانه‌سوز آنها وجود دارد.
حال اگر بنزین گران شود‌، مشتریان قطعا استقبال بیشتری از دوگانه سوزها به عمل خواهند آورد و اگر تیراژ متناسب با تقاضا بالا نرود‌، جدای از جو روانی گرانی بنزین‌، نبود تعادل میان عرضه و تقاضا نیز‌، عامل دیگری برای افزایش قیمت دوگانه سوزها خواهد بود.

خودروهایی که شاید ارزان شوند
از آنجاکه خودروسازان ‌ایرانی معمولا افت قیمت محصولات خود را با کاهش عرضه کنترل می‌کنند‌، احتمالا خودروهای پرمصرف داخلی‌، با حداقل کاهش قیمت در جریان اجرای قانون یارانه‌ها‌، روبه‌رو خواهند شد.
با استناد به آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد‌ ایران‌، پژو 405‌، پارس‌، سمند و ماکسیما‌، در زمره خودروهای پرمصرف قرار دارند و به گفته کارشناسان‌، در صورت صعود نرخ بنزین‌، قاعدتا باید از میزان استقبال آنها کاسته و قیمت‌شان افت کند.
این موضوع در شرایطی است که احتمالا خودروسازان با کم کردن تیراژ‌ این نوع محصولات‌، عرضه آنها را به بازار کنترل کرده و افت قیمت‌شان را به حداقل می‌رسانند.
به گفته‌ ایران خودرویی‌ها‌، پژو 405‌، پارس و سمند‌، در هر حال مشتریان خاص خود را دارند و می‌توان با کنترل تیراژ‌، بازار آنها را در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه نیز‌ حفظ کرد.
این در شرایطی است که به گفته کارشناسان‌، به هرحال صعود نرخ بنزین‌، استقبال از خودروهای مذکور را کاهش خواهد داد و از قیمت آنها خواهد کاست.
کارشناسان در مورد خودروهای لوکس و پرمصرفی مانند ماکسیما و ویتارا نیز‌ بر‌این باورند که با توجه به تیراژ پایین آنها که از چند هزار دستگاه در سال تجاوز نمی‌کند‌، قیمت ‌این خودروها در صورت افزایش نرخ بنزین‌، افت چندانی را تجربه نخواهد کرد.