فارس

0000-00-00

چرایی رشد شاخص بورس و رکوردشکنی 15 هزار واحدی در پایان تیر

خبرگزاری فارس: رشد چشمگیر شاخص بازار سرمایه از روزهای آغازین سال بحث‌های فراوانی را برانگیخت و حتی برخی زنگ خطرها نسبت به حبابی شدن قیمتها را به صدا درآوردند، در عین حال کم نبودند مسئولان و کارشناسانی که این تهدید را به کل رد کرده، رشد بازار را منطقی دانستند و تداوم رشد بازار و شکسته شدن رکورد 15هزار واحدی شاخص تا پایان تیرماه را نیز در همین راستا پیش‌بینی کردند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی فارس، سال 89 برای بورس 43 تهران از سال‌هایی بود که بهار آن به گونه‌ای دیگر آغاز شد، آغازی که هم مایه خوشحالی خانواده سهامداران و کارگزاران بود و هم نگرانی.

قبل از شروع سال نو و بهار مردم و خصوصا " جامعه 3.2 میلیون نفری سهامداران 337 شرکت بورسی دعا می‌کردند سالی با برکت البته در کنار سلامتی شروع کنند. هر کسی که بعد از تعطیلات نیم نگاهی به روزنامه‌ها انداخته باشد از با برکت بودن سال 89 برای سهامدارن بورس با خبر شده است. چرا که بهار امسال ، نوید سال پر رونقی برای بازار سرمایه به همراه داشت.

با آغاز اولین روز کاری بازار سرمایه در سال 89 روزنه‌های رونق در آن دیده شد. روز به روز و حتی لحظه به لحظه شاخص و حجم معاملات رو به افزایش بود. در نهایت در 7 فروردین شاخص بورس از 12 هزار و 600 به 13 هزار و 920 واحد در 25 فرودین رسید و رکورد خود را طی 43 سال گذشته پشت سرگذاشت. این رشد در حالی از نظر برخی فعالان بازار نگران کننده بود که چنین رشدی طی سال‌های 75، 82 و 83 بازار به حباب قیمتی منتهی شد با این تفاوت که در سال 82 شاخص با رشد 180 درصدی روبه‌رو بود به این شکل که از روزی که روزنه‌های رونق دیده شد، شاخص 4 هزار بود که در اوج رشد به 13 هزار و 882 رسید ولی امسال طی 19 روز کاری، شاخص 1300 واحد رشد کرد و در نهایت به رکورد تاریخی 14 هزار واحد رسید و از این خط مقاومت بعد از سال ها انتظار طولانی مدت عبور کرد.

* چهره‌های خندان در کنار دل‌های نگران

این در حالی است که رشدی که بورس امسال با آن مواجه بود بسیاری از سهامداران و کارشناسان را خوشحال و برخی از فعالان بازار را از رشد حبابی قیمت‌‌ها نگران کرد. بر اساس اختلاف نظر هایی که در این مورد وجود داشت دلایل مختلفی برای این رشد مطرح است.

بررسیهای به عمل آمده از دلایل رشد غیر قابل پیش بینی بازار در روز ها و هفته های آغازین سال نشان داد این روند متأثر از 8 دلیل داخلی از جمله تقسیم سود 9 هزار میلیارد تومانی در سال گذشته و همچنین پیش بینی سود حدود 10.5 هزار میلیارد تومانی 337 شرکت بورسی برای سال جاری، سخنان مقام معظم رهبری و تشویق مردم برای ورود سرمایه‌های خود به بورس، ابهام در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، ورود نقدینگی‌‌های جدید توسط دولت به بخش‌های تولیدی و پتروشیمی، افزایش شفافیت و در نتیجه جلب اعتماد مردم به بورس، رکود در بازار‌های رقیب از جمله مسکن، عرضه سهام جدید در سال گذشته توسط سازمان خصوصی سازی بود.

از طرف دیگر رشد قیمت‌ جهانی فلزات اساسی و نفت و مشخص نبودن صدور قطعنامه‌ علیه ایران دو دلیل بیرونی برای رشد شاخص در هفته های شروع سال بورس بود.

با بررسی مهمترین دلایلی که برای این رشد وجود دارد، حباب یا واقعی بودن رشد شاخص در این روز‌ها مشخص خواهد شد.

*پیش‌بینی خوشبینانه شرکت‌‌ها برای سود سال 89

با توجه به اینکه بازار سرمایه در سال گذشته وضعیت خوبی را به دلیل عرضه سهام شرکت‌های بزرگ اصل 44 و تحقق بیشتر بودجه‌‌های خود پشت سر گذاشت، امسال نیز به دلیل احتمال ادامه داشتن این وضعیت، شرکت‌ها پیش‌بینی سود خود را با دید و نگاه مثبت اعلام کردند.

همان طور که در سال 88 شرکت‌هایی چون بانک های تجارت و صادرات و بیمه آسیا وارد بورس شده و بلوک 50 درصد بعلاوه یک سهم مخابرات به ارزش 7.8 هزار میلیارد تومان داد و ستد شد، امسال نیز با توجه به برنامه ریزی های سازمان خصوصی سازی حدود 39 شرکت‌ وارد بورس خواهند شد. این در حالی است که به دلیل اینکه دولت درآمد حاصل از واگذاری ‌ها را برای سال 89 حدود 7.5 میلیارد تومان در نظر گرفته،سازمان خصوصی سازی برای تحقق این میزان تمام تلاش خود را در این زمینه خواهد کرد.

از طرف دیگر در صورتی که سود شرکت‌ها و بازدهی بورس بالا رود ، نقدینگی زیادی روانه بازار می شود، همچنین عرضه سهام جدید به بورس و افزایش شفافیت در اطلاعات باعث می‌شود نقدینگی و تنوع بازار افزایش و سرمایه‌های تازه به بازار سرازیر شود.

محمد کاویانی یکی از تحلیل گران بازار سرمایه رشد حبابی قیمت‌ها را در سال 89 رد می کند، در این خصوص معتقد است وقتی مقام معظم رهبری در سال جدید مردم را به ورود سرمایه‌های خود در بورس تشویق می‌کنند و در کنار آن دولت نیز اعلام می‌کند که واگذاری شرکت‌های اصل 44 را با جدیت ادامه خواهد داد، نشان از تلاش همه برای آشنایی با بورس و فراهم کردن بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری و رونق بیشتر در بازار سرمایه است و نتیجه آن بالا رفتن سود و بازدهی بازار خواهد بود.

همچنین یکی از کارگزاران بورس به نام عظیم ثابت در خصوص پیش‌بینی مناسب شرکت‌ها از سود سال جاری خود با اشاره به اینکه دیدگاه دولت دهم نسبت به دولت نهم درباره بورس و بازار سرمایه تغییر کرده می‌گوید، یکی از راه‌های خوبی که دولت می‌تواند به نقدینگی دست پیدا کند بازار سرمایه است، بنابراین وقتی واگذاری شرکت‌های اصل 44 انجام شود حجم بازار، سود شرکت‌ها افزایش خواهد یافت.

با توجه به اینکه سود شرکت‌های بر اساس وضعیت اقتصادی کشور مثبت در نظر گرفته شده است یکی از کارشناسان به نام موسی بزرگ اصل می‌گوید: شرکت‌ها باید در پیش‌بینی سود بر اساس واقعیت عمل کنند تا بتوانند آن را پوشش دهند. زیرا یکی از عوامل اصلی در عدم اطمینان مردم نسبت به بازار، ناتوانی شرکت‌ها در پوشش سود آنها است.

* ابهام در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها

در حالی بازار سرمایه هنگام بررسی‌های اولیه لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها واکنش منفی نشان داد که هر بار که اتفاق تازه یا تصمیم‌ جدیدی در این خصوص گرفته می‌شد شرکت‌های بورسی به تناسب تأثیری که می‌گرفتند دچار نوسان می‌شدند. با گذشت چندین ماه از بررسی این لایحه و زمانی که تقریبا با اصل آن موافق شده بود به دلیل برخی مسائل که بین دولت و مجلس در این زمینه به وجود آمد، زمان و نحوه اجرای هدفمندکردن و صلاح قیمت‌ها هنوز مشخص نیست.

بنابراین با توجه به اینکه برخی شرکت‌های بورسی که انرژی بر هستند با اجرای قانون هدفمند کردن دچار مشکل می شدند دولت اعلام کرد که اجرا برای کارخانه‌ها و صنایع که اجرای قانون آنها را دچار مشکل می‌کندف متفاوت خواهد بود و از آنها حمایت خواهد کرد، بر این اساس حمایت دولت و مشخص نبودن تکلیف قانون هدفمند کردن یارانه‌ها باعث شده بازار در این زمینه خاموش باشد.

همچنین با توجه به اینکه به احتمال زیاد قانون هدفمند کردن یارانه‌ها نیمه دوم امسال اجرایی می‌شود، اکثر شرکت‌ها هزینه‌های خود را بر این اساس در نظر گرفته اند، ولی اگر امسال این قانون اجرایی نشود شرکت‌هایی که بودجه و هزینه‌های خود را بر این اساس برنامه‌ریزی کرده‌اند تعدیل مثبتی خواهند داشت.

این مسئله پاسخ برخی کارشناسان است که می گویند پیش بینی سود شرکت‌ها بسیار خوش‌بینانه و غیر منطقی است.

حمید میرمعینی کارشناس بازار سرمایه در این باره معتقد است همه شرکتها به جز فولاد خوزستان اثر هدفمند کردن یارانه‌ها را در هزینه‌های خود در نظر گرفته‌اند و نمی توان گفت این پیش‌بینی‌ها غیر واقعی و بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی است.

در جایی دیگر محمد کاویانی از تحلیل‌گران بازار معتقد است، با توجه به اینکه دولت در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در حوزه صنعت روند چند سال را در نظر گرفته است، بازار سرمایه درباره اجرای این قانون در ابهام است.

*افزایش قیمت‌های جهانی

یکی از دلایل بیرونی که از نظر کارشناسان و تحلیل‌گران بازار طی هفته های اول سال اثر مثبتی بر روی بورس گذاشت و به رشد آن کمک کرد، افزایش قیمت‌های جهانی فلزات اساسی و نفت است و به دلیل اینکه شرکتهای از جمله فولاد خوزستان، سنگ آهن گل‌گهر، فولاد مبارکه اصفهان، ملی مس و شرکت‌ پتروشیمی، حفاری شمال و مپنا تأثیر زیادی بر روی بورس می‌گذارند با بالا رفتن قیمت‌های جهانی ارزش سهام آنها نیز افزایش می‌یابد.

باید به این نکته اشاره کرد که معمولا " روال بازار جهانی این بوده است که قیمت‌ها با آغاز سال شمسی و میلادی رشد می‌کنند، بنابراین رشدی که بعد از سال نو شاهد آن بودیم بیشتر به این دلیل بود.

البته باید بدانیم خروج اکثر کشور‌‌ها از بحران در افزایش قیمت‌های جهانی مؤثر بوده و بر این اساس به دلیل پیش بینی ادامه دار بودن رشد قیمت‌های جهانی، اکثر سهامداران اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها کردند که موجب شد صف‌های خرید زیادی برای این شرکت‌ها تشکیل شود.

* رکود در بازار‌های رقیب

تا دو سال پیش بازار مسکن، سپرده گذاری در بانک و خرید و فروش ارز و موبایل و ماشین رونق زیادی داشت و سرمایه فراوانی وارد آنها می‌شد، اما وقتی بازاری مانند مسکن به حدی رشد کرد که بسیاری را از فرش به عرش و برخی را نیز از عرش به فرش کشاند، نتیجه این شد که دولت یک سیاست انقباضی نسبت به این بازار در نظر گرفت و از رشد بیش از حد مسکن جلوگیری کرد. بازار موبایل و ماشین نیز به دلایل خاصی از رونق افتاد.

بانک ها نیز به دلیل کاهش نرخ سود، طرفداران خود را تا حدی از دست داده بودند. در زمان اوج و یکه تازی این بازار‌ها به خصوص مسکن و بانک‌ها، بازار سرمایه از رونق خوبی برخوردار نبود، بنابراین وقتی بازار‌‌های رقیب بورس از رونق افتادند، سرمایه‌های سرگردان وارد بورس شده و ارزش و حجم این بازار را افزایش دادند.

یکی از کارشناسان بازار سرمایه به نام بهمن آرمان با اشاره به اینکه بورس هر کشوری بازتاب‌دهنده شرایط اقتصادی یک کشور است، می‌گوید: بخش مسکن دچار یک رکود عمیق است، که خطرناک خواهد بود چون اقتصاد ایران دچار رکود تورمی است.

سال 89 نیز با توجه به اینکه دولت همان سیاست‌ها را ادامه خواهد داد، بورس به توجه به شفافیت‌، فرهنگ‌سازی‌، جلب اعتماد و جذب سرمایه های گوناگون، نظر مردم را به خود جلب کرده است و روز به روز نیز بیشتر می شود.

بنابراین رکودی که در بازار‌های رقیب بورس ایجاد شد و در کنار آن اقداماتی که بازار سرمایه برای رونق و جذب سرمایه انجام داد، به ورود سرمایه‌های مازاد مردم به این بازار کمک کرد، با توجه به این نکاتی که مطرح شد میتوان رکود رد بازار‌های رقیب را یکی از دلایل رونق روز افزون در در بورس دانست.

همچنین میر معینی نیز معتقد است رکود در بازار‌های رقیب یکی از دلایل رشد بازار سرمایه است و تا زمانی که این بازار‌ها به رونق سابق خود برنگردند، سرمایه‌ها روانه بورش شده و در نتیجه P/E بازار افزایش خواهد یافت.

علی صالح‌آبادی رئیس سازمان بورس نیز با تائید این مسئله می‌گوید: عدم وجود فرصت سرمایه‌گذاری در بازارهای رقیب مانند مسکن، حذف سفته‌بازی در این بازار و بی صرفه بودن بازارهای خودرو و موبایل در سالهای گذشته و کاهش نرخ سود کوتاه‌مدت سپرده‌گذاری بانک‌ها منجر شد بورس در میان بازارهای رقیب از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار شود.

* آیا حباب در بازار تشکیل شده یا قرار است تشکیل شود

دلایلی که ذکر شد مهمترین دلایلی بود که عدم حبابی بودن رشد شاخص بورس را در یک ماه ابتدایی سال 89 تأیید می‌کرد. در کنار این دلایل و نظر کارشناسان و کارگزاران مبنی بر عدم حبابی بودن این رشد، برخی از کارشناسان نیز معتقدند این رویداد تکرار اتفاق سال‌های 82 و 83 و همچنین سال 75 است.

این در حالی است که در یک نگاه اجمالی به این رویداد احتمال رشد حبابی قیمت‌ها وجود دارد. زیرا از اولین روز کاری سال 89 که بازار رشد خود را شروع کرد، به نظر برخی از کارشناسان با توجه به این رشد سایر بخش‌ها از جمله تولید و کشاورزی رونق خاصی پیدا نکرده که بتوان آن را توجیحی برای رشد بازار نیز دانست. همچنین از گوشه و کنار شنیده شد اقتصاد کشور در همان شرایط سابق است و تغییر خاصی در آن رخ نداده که باعث رونق و پرش شاخص بورس شده باشد.

بهمن آرمان یکی از کارشناسانی که موافق رشد حبابی شاخص است معتقد است قیمت جهانی تنها بر روی برخی از شرکت‌ها اثر گذاشته و نباید دلیل قانع کننده‌ای برای این اتفاق باشد. وی می‌گوید: میزان تولید بسیاری از کارخانه‌ها به یک سوم رسیده و تولیدات داخل نیز قابل رقابت با محصولات وارداتی نیست، بنابراین باید قیمت‌ سهام کاهش می‌یافت. همچنین یکی از مسائلی که مطرح می‌کند این است که شاید این رشد به دلیل دستکاری دولت باشد زیرا هیچ پایه علمی و عملی وجود ندارد.

آرمان درباره تحریم‌های اقتصادی و مشخص نبودن وضعیت آن می‌گوید: اگر تحریم‌های جدید علیه ایران تصویب شود بازار به احتمال زیاد سقوط می‌کند.

در پاسخ به این دید‌گاه آرمان درباره تحریم باید گفت، با توجه به اینکه نوسان ذات بازار است، همه کارشناسان می‌دانند که این شرایط ثابت نیست ولی به دلیل اینکه بازار در کنار عامل منفی تحریم نکات مثبت خوبی برای رشد دارد و ایران نیز سال‌هاست در تحریم است، این بار اگر شاخص افت کند،قیمت‌ها افت زیادی نخواهند کرد.

محمد کاویانی، علی صالح آبادی، عباس هشی، حمید میر معینی، حسن خزلی خرازی و سایر کارشناسان در برابر تعداد اندکی از کارشناسان که عقیده دارند این رشد حبابی است، رونق بازار را منطقی اعلام کرده و احتمال می‌دهند تا اواخر تیر این روال ادمه داشته باشد البته شاخص در این مدت استراحت نیز خواهد داشت و مداوم به رشد ادامه نمی‌دهد ولی شاخص تا اواخر تیر ماه به 15 هزار واحد نیز خواهد رسید.

*نتیجه گیری

همانطور که افت و سقوط بازار همیشگی نیست و دلایلی باعث بازگشت رونق بورس می شود، رشدی که در ابتدای سال بورس با آن رو به رو شد دلایل مختلفی داشت ولی نمی توان گفت این رشد همیشه وجود خواهد داشت. باید دید آیا شرکت‌های بزرگی مثل مخابرات همیشه در اوج هستند که شاخص را بالا بکشند؟ آیا رکود در فرصت‌های سرمایه گذاری و بازارهای رقیب همیشگی است و همچنان یک دلیل برای رونق بازار سرمایه به حساب می‌آید؟

آیا وقتی صحبت از ورود شرکت‌های جدید به بورس می‌شود می‌توان اعتماد کرد که همه برنامه‌ها محقق می‌شود و با ورود شرکتها و صنایع جدید این رونق ادامه خواهد یافت؟ آیا وقتی از بهبود و رشد قیمت‌های جهانی حرف می‌زنیم می‌توان گفت این عامل همیشه در صعود است یا به این حرف معتقدیم که در همیشه روی یک پاشنه نمی چرخد و بازار روی دیگر خود را سهامدارن و فعالان بازار نشان می‌دهد؟

این سوالاتی است که در ذهن همه شکل می گیرد و نمی‌توان جواب قطعی برای آن پیدا کرد زیرا ممکن است امروز همه چیز مثبت و خوش بینانه پیش برود ولی فردا همان عواملی که باعث رشد بازار شده بود امروز تبدیل به دلایل افت آن شود.

بنابراین، باید دید دعای داشتن سالی پر برکت برای بورس که در فروردین ماه برآورده شد، در ماه‌های دیگر به خصوص فصل تابستان که زمان مجامع شرکت‌هاست ادامه خواهد داشت یا خیر؟