فارس

1389-02-22

نگرانیهای ورود معاملات هجینگ به عرصه بورس‌بازی و رباخواری

خبرگزاری فارس: اگرچه نظر شورای نگهبان درباره معامله هجینگ ارزی با شرایطی مثبت است و اکنون بانک مرکزی تدوین آیین نامه های اجرایی آن را در دستور کار دارد، اما فعالان اقتصادی نباید بگذارند این طرح مفید اقتصادی تبدیل به یک معامله ربوی شود، معضلی که ردپای آن در بحران مالی اخیر جهان دیده شد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس ریسک ناشی از نوسانات نرخ ارز از جمله مسایلی است که همواره ذهن فعالان بخشهای اقتصادی، خصوصاً افرادی که در ارتباط با صادرات و واردات درحال فعالیت هستند را به خود مشغول کرده است. بر همین اساس نیز در قانون برنامه چهارم توسعه اتخاذ تدابیری برای مقابله با آثار سوء نوسانات نرخ ارز بر تولید و تجارت مورد توجه قرار گرفت، هر چند تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است.

*هجینگ ارزی پوشش مناسب نرخ ارز است

هجینگ ارزی از طرح هایی است که می تواند با پوشش مناسب تا حدودی از نوسانات نرخ ارز جلوگیری کند. محمد واعظ عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در خصوص هجینگ ارزی می گوید: هجینگ ارزی پوشش دادن عوامل بازار در مقابل خطرات احتمالی تغییرات نرخ ارز است.

وی ادامه می دهد؛ این طرح با گسترش بازارهای وعده دار و آتی شکل گرفت به طوری که عوامل بازار بتوانند از هم اکنون نرخ ارز مورد مبادله برای مبادلات آینده را در نظر بگیرند، در واقع هجینگ ارزی باعث می شود عوامل بازار در مقابل خطرات ناشی از تغییرات نرخ ارز نوعی پوشش پیدا کنند.

اکنون شورای فقهی بانک مرکزی کلیات این طرح را مورد تایید قرار داده است و بخش ارزی نیز در حال تدوین آیین نامه های اجرایی این طرح است و اگر این آیین نامه مورد تایید قرار گیرد به زودی هجینگ ارزی قابلیت اجرا پیدا می کند.

در واقع این گزارش سعی ندارد مزایا و یا معایب هجینگ ارزی را بررسی کند بلکه قصد دارد چرایی ورود این طرح به شورای فقهی بانک مرکزی مورد بحث وبررسی قرار دهد.

*هجینگ ها دارای بازتاب منفی بوده اند

سید عباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی و رئیس پژوهشکده بانکداری اسلامی می گوید:در واقع هجینگ ها پدیده های جدیدی هستند که چند سالی است در سطح جهان پدیدار شده‌ و کشور های مختلف از این پدیده استفاده می کنند.

وی ادامه می دهد این پدیده مثبت دارای بازتاب های منفی نیز بوده است، بنابراین هجینگ دارای مخالفین و موافقین بسیاری در میان اقتصاددانان، حقوق دانان، بانکداران و سرمایه داران است. اقتصاددانان معتقدند یکی از دلایل بحران مالی جهانی در اروپا و آمریکا طرحهای هجینگ است.

موسویان خاطرنشان می‌کند: وجود قرار دادهای مشتقه برای هجینگ به تدریج مسیر اصلی این طرح را منحرف کرد هجر ها یا همان کسانی که از این طرح ها استفاده می کنند، این طرح را که در واقع برای پوشش ریسک وارد بازار شده بود کنار گذاشته، یکسری بورس باز وارد شده و این ابزار را قبضه کردند.

وی می گوید: در بورس انگلستان نفت برنت شمال در روز در حدود یک میلیون بشکه خرید و فروش می شد اما در همین حال معاملات و بورس بازی اوراق نفت برنت از هفت میلیون بشکه در روز تجاوز می کرد.

*باید از گسترش کاغذی این طرح جلوگیری شود

عضو شورای فقهی بانک مرکزی تصریح می کند: این قرارداد از همه ابعاد دارای شک و تردید است، هم باید جنبه های اقتصادی آن با دقت تمام دیده شود به طوری که اگر قرار است این معامله در ایران اجرا شود هم سیاست گذاران بانک مرکزی و هم بورس اوراق بهادار و حتی نهاد های مالی دیگر به دقت ابعاد مختلف آن را بررسی کنند.

موسویان تاکید می‌کند: باید از گسترش های کاغذی این طرح جلوگیری شود زیرا در عین حال که یک ابزار مفید وموثر است اگر سرعت وحجم هجینگ بیش از واقع زیاد شود، تبدیل به ابزاری برای کسب سود شده و در نهایت تبدیل به یک ابزار بحران آفرین خواهد شد.

*نباید گذاشت هجینگ تبدیل به معامله ربوی شود

موسویان می گوید: این نوع معامله نیز باید از نظر فقهی مورد بررسی قرار گیرد زیرا نباید این معامله به اصطلاح بروی (براتی) و ربوی شود.

اگر مراقب نباشیم این معامله در بعضی از اوقات ممکن است تبدیل به معاملات غروی و ربوی شود به همین جهت لازم است این طرح به شورای فقهی بانک مرکزی وارد، بررسی و نشان داده شود آیا اجرای این طرح به مصلحت کشور است ویا به مصلحت نیست.

در واقع معنای هجینگ عبارت است از " تدیبر برای ریسک " که این کاری عقلانی است. این ابزار ها هستند که گاهی می آیند و آن را از مسیر طبیعی خودش خارج می کنند.

در واقع اصل هجینگ خوب است، اما اگر آیین نامه ها و مقررات این طرح به درستی تدوین نشود به جای منفعتی که قرار است برای اقتصاد داشته باشد تبدیل به ضرر می شود که این امر بسیار خطرناک است.