دنیای اقتصاد

1388-05-05

وقتی که من در صف بانک‌ها می‌گذرانم بسیار بیشتر از صف سوپرمارکت‌هاست. چطور می‌توانم زمان توی صف ایستادنم را کاهش بدهم؟

کن عزیز

بخش شخصی مساله خیلی ساده است: می‌توانی با خودت کتاب کوچکی ببری و حین انتظار مطالعه کنی.

اما آنچه مهم‌تر است هزینه‌ای است که این تشکیل صف‌ها برای جامعه دارد. صف‌ها به شدت پرهزینه‌اند. صف بانکی را در نظر بگیرید که هر دقیقه مشتری تازه‌ای به آن وارد می‌شود و مشتری دیگری که کارش راه می‌افتد. حال کافی است که متصدی بخواهد سیگاری بکشد، یا یک لحظه چند نفر همزمان وارد بانک بشوند، ناگهان صفی به طول 10 نفر خواهیم داشت. در این صورت هر فرد باید 10 دقیقه در صف بماند، با وجودی که افراد پیوسته در آمد‌و‌رفت هستند. بنابراین باید به گونه‌ای صف را از بین برد.

راه این کار جالب و البته غیرقابل انتظار است: تازه واردها باید بلافاصله و بدون اینکه پشت کسی بایستند، به ابتدای صف بروند و درست بعد از مشتری فعلی کارشان راه انداخته شود. در آن صورت صف‌ها بسیار کوتاه خواهند شد، زیرا به محض اینکه مشتری‌ای از یکی-دو جا رانده شد قید در صف ایستادن را زده و به خانه می‌رود. اقتصاددانی به نام رفائل هسین نشان داده است که این قاعده می‌تواند از نظر اجتماعی کارآ باشد و استیون لندزبرگ هم از آن، در مقاله‌ای که درباره صف تلفن نوشته، دفاع کرده است.

این راه‌حل معقولی است. چون در هر صورت، شمار کسانی که می‌توانند از خدمات بانک استفاده کنند یکسان است. اما تحت این قاعده معرفی شده صف‌ها بسیار کوتاه‌تر شده و همه ما وقت کمتری را در صف خواهیم گذراند. تنها چیزی که باقی می‌ماند تشویق بانک‌ها به پذیرش این سیستم است.