دنیای اقتصاد

1388-12-24

شتاب در نوسازی خودروهای فرسوده با اعطای خط اعتباری

مژگان میرزایی- مشخص نبودن چگونگی پرداخت تسهیلات در سال‌جاری را می‌توان دلیل عمده تاخیر در اجرای طرح نوسازی خودروهای فرسوده دانست.

چراکه برخلاف سال‌های گذشته در سال جاری تسهیلات بانکی برای نوسازی خودروهای فرسوده در نظرگرفته نشد که این امر موجب شد تا خودروسازان ملزم به تامین منابع مالی طرح نوسازی خودروهای سواری به همراه خودروهای مورد نیاز شوند، اما بروز بحران مالی در دنیا و تاثیر آن بر صنعت خودروسازی داخلی باعث شد تا خودروسازان ایرانی توان تامین منابع مالی مورد نیاز برای طرح نوسازی را نداشته باشند،که این امر موجب شد، تا ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت طرح تامین منابع از طریق بدهی شرکت ایران خودرو به بانک‌های عامل را مطرح کند، اما طرح مذکور نیز اجرایی نشد و در نهایت مقرر گردید تا بانک‌های عامل منابع مالی طرح نوسازی خودروهای سواری فرسوده را از طریق منابع مالی خود را تامین کنند.

بر اساس طرح جدید، بانک‌های عامل ملزم به تامین منابع مالی 160 هزار خودرو فرسوده شدند که از طریق شرکت ایران خودرو نوسازی می‌شوند.توافق میان بانک مرکزی و ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در حالی صورت گرفت که، با وجود مشخص شدن چگونگی تامین منابع مالی طرح نوسازی، همچنان وضعیت شرکت سایپا دیگر تامین‌کننده خودروهای فرسوده در طرح نوسازی سال‌جاری نامشخص است.

تاخیر در روند اجرای طرح نوسازی خودروهای فرسوده در سال‌جاری موجب شد تا گفت‌وگویی داشته باشیم با حسین هاشمی، معاون نوسازی ناوگان حمل‌ونقل ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت که در ذیل می‌آید:

طرح نوسازی خودروهای فرسوده در حال حاضر در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

با توجه به توافقاتی که میان بانک مرکزی و خودروسازان به خصوص ایران خودرو حاصل شد، نوسازی 160 هزار خودرو فرسوده، از سوی ایران خودرو با پرداخت تسهیلات تا سقف 10 میلیون تومان، از سوی بانک‌های ملت، تجارت، سپه، صادرات و ملی با بهره 12 درصد در دستور کار قرار گرفت که طرح نوسازی هم‌اکنون برای شرکت ایران‌خودرو در حال پیگیری است.

به گفته شما برای طرح نوسازی وام تا سقف 10 میلیون تومان در نظر گرفته شده است، اما براساس بخش نامه برخی از بانک‌ها سقف تسهیلات را کاهش داده‌اند، آیا بانک‌ها مجاز به تغییر در مفاد توافقات صورت گرفته هستند؟

از مجموع بانک‌های عامل که برای طرح نوسازی در نظر گرفته شده‌اند، بانک ملت اعلام کرده که وام تا سقف هفت میلیون تومان برای نوسازی خودروهای فرسوده پرداخت می‌کند، که بخشنامه بانک مذکور بر خلاف توافقات صورت گرفته میان بانک مرکزی و ستاد است که این مشکل نیز برطرف خواهد شد؛ چرا که بانک‌ها ملزم به اجرای توافقات صورت گرفته میان بانک مرکزی و ستاد هسنتد.

تامین منابع از سوی بانک‌ها در چه مرحله‌ای قرار دارد و تسهیلات از چه تاریخی در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت؟

بانک تجارت، ملت و سپه بخشنامه پرداخت وام را به شعب خود ارسال کرده‌اند، به همین دلیل مشکلی در خصوص تامین منابع از سوی بانک‌های مذکور وجود ندارد، اما بانک ملی هنوز اقدامی در این خصوص صورت نداده است. در خصوص بانک صادرات نیز این بانک متعهد به تامین بودجه نوسازی تاکسی‌های فرسوده شده است.

هر یک از بانک‌ها متعهد به تامین منابع مالی برای نوسازی چه تعداد خودرو فرسوده شده‌اند؟

هر یک از بانک‌های ملت، ملی و تجارت متعهد به تامین تسهیلات برای نوسازی 35 هزار خودرو فرسوده شده‌اند. بانک صادرات نیز ملزم به تامین بودجه نوسازی 20 هزار خودرو فرسوده شده است، اما تعهده در نظر گرفته شده برای بانک صادرات به طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده اختصاص خواهد یافت.

بانک صادرات چندی پیش اعلام کرد که شرایط پرداخت تسهیلات با بهره 12 درصد را ندارد. به همین دلیل تسهیلات را با بهره 21 درصد در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد. آیا امکان افزایش بهره از سوی بانک‌ها وجود دارد؟

بانک صادرات طی بخشنامه‌ای بهره تسهیلات خود را 21 درصد اعلام کرد که این امر با سیاست‌های بانک مرکزی متناقض است، به همین دلیل ستاد مطابق با شیوه نامه بانک مرکزی عمل خواهد کرد. براساس شیوه نامه بانک‌های دولتی ملزم به تامین منابع با بهره 12 درصد هستند، به همین دلیل بانک صادرات نیز باید تسهیلات را با بهره مزبور در اختیار متقاضیان قرار دهد.

پیش از این به تسهیلات بانکی برای نوسازی یارانه تعلق می‌گرفت، آیا در این مرحله نیز یارانه‌ای در نظر گرفته شده است؟

نرخ سود تسهیلات برای متقاضیان 12 درصد است که این میزان بر اساس یارانه ستاد و خودروساز به بانک‌ها می‌باشد.

ستاد و خودروسازان هر کدام چند درصد از یارانه تسهیلات را پرداخت می‌کنند؟

ایران خودرو در مجموع سه درصد با عنوان تخفیف خودرو به بانک‌های عامل پرداخت می‌کند. یارانه ستاد نیز شناور بوده و با توجه به میزان تسهیلات تعیین می‌شود، به طوری که ستاد نیز برای وام پنج میلیونی 250 هزار تومان، وام هفت میلیونی 350 هزار تومان و وام 10 میلیون تومانی نیز 500 هزار تومان یارانه پرداخت می‌کند، که با این شرایط یارانه ستاد رقمی در حدود سه تا چهار درصد را شامل می‌شود.

آیا تسیهلات بانکی از محل بدهی ایران خودرو به بانک‌های عامل تامین می‌شود؟

در ابتدای امر قرار بود تسهیلات از محل بدهی بانک‌ها تامین شود، اما طرح مذکور متوقف و مقرر شد تا بانک‌ها تسهیلات را از منابع مالی خود بانک‌ها تامین کنند، به همین دلیل تسهیلات پرداخت شده ارتباطی به بدهی شرکت ایران خودرو ندارد.

در ابتدای امر قرار بود تسهیلات از محل بدهی ایران خودرو تامین شود؛ حال با توجه به تغییر روش مذکور، چرا همچنان چگونگی پرداخت تسهیلات از سوی سایپا نامشخص است؟

در خصوص سایپا جلسه‌ای با بانک مرکزی برگزار شد، اما هنوز بخش نامه لازم توسط بانک به شعب ارسال نشده است، به همین دلیل با بانک صادرات برای نوسازی 65 هزار خودرو فرسوده به صورت مستقل مذاکراتی صورت گرفت که مذاکرات با بانک صادرات نیز متوقف شد، به همین دلیل برای ورود این شرکت به طرح باید تا اتمام مذاکرات با بانک مرکزی صبر کرد.

مذاکرات با سایپا در چه مرحله‌ای قرار دارد و این شرکت چه زمانی وارد طرح نوسازی خواهد شد؟

در این خصوص دو جلسه با حضور مدیران سایپا و بانک مرکزی برگزار شده، علاوه بر این هماهنگی‌های داخلی نیز با شرکت سایپا صورت گرفته، تنها جلسه نهایی با بانک مرکزی باقی مانده است.

بانک مرکزی در سال‌جاری تعهدی برای پرداخت تسهیلات نداشت، آیا در سال آینده تعهداتی برای بانک مرکزی در نظر گرفته شده است؟

تخصیص خط اعتباری و اختصاص وام خرید خودرو تعهد بانک مرکزی در قبال ستاد است، به طوری که از سال آینده متقاضیان دریافت وام ملزم به ارائه برگه اسقاط خودرو خواهند شد. که این برگه را شرکت خودروساز می‌تواند برای متقاضی وام صادر کند.

با این شرایط از سال آینده متقاضیان وام خودرو باید برای دریافت وام برگه اسقاط خریداری کنند؟

دقیقا، این برگه را متقاضیان می‌توانند از خودروساز و یا از مالکان خودروهای فرسوده خریداری کنند و در قبال این برگه معادل قیمت آن خودروساز باید به متقاضیان تخفیف خرید بدهد.

با توجه به گفته‌های شما هم‌اکنون بانک مرکزی برای طرح نوسازی خط اعتباری در نظر نگرفته است؟

در حال حاضر بانک مرکزی خط اعتباری برای نوسازی خودروهای فرسوده اختصاص نداده که این امر موجب شده تا طرح نوسازی با کندی اجرا شود، اما ستاد در حال رایزنی با بانک مرکزی است تا حداقل برای خودروهای عمومی و کامیون‌ها خط اعتباری تخصیص یابد.

آیا بانک مرکزی پیشنهاد ارائه شده مبنی بر تخصیص خط اعتباری را پذیرفته است؟

رایزنی در این خصوص ادامه دارد و سعی ستاد در این است که حداقل برای نوسازی خودروهای عمومی خط اعتباری در نظر گرفته شود؛ چرا که در صورت عدم‌اختصاص خط اعتباری طرح نوسازی ناوگان باری و عمومی به کندی اجرایی خواهد شد.

با توجه به اظهارات شما سال آینده نیز خط اعتباری برای خودروهای سواری در نظر گرفته نخواهد شد؟

اختصاص خط اعتباری به خودروهای سواری به‌طور حتم می‌تواند رشد روند نوسازی را در پی داشته باشد. اما طرح نوسازی خودروهای سواری با شرایط موجود امکان‌پذیر است. اما اجرای این روش برای خودروهای تجاری امکان‌پذیر نخواهد بود.

در سال‌جاری نیز تسهیلات هزار میلیاردی برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی در نظر گفته شد، آیا بودجه مذکور اختصاص یافت؟

براساس مصوبه دولت تخصیص هزار میلیارد تومان تسهیلات برای نوسازی ناوگان باری کشور در نظر گرفته و بانک مرکزی ملزم به تامین این بودجه شد. علاوه‌بر این وزارت نفت ملزم شد 230 میلیارد تومان بودجه به عنوان یارانه سود تسهیلات پرداخت کند که تاکنون تسهیلات مزبور به طرح نوسازی اختصاص نیافته است که این امر موجب شده تا طرح نوسازی ناوگان باری به کندی اجرایی شود.

با توجه به عدم‌اختصاص تسهیلات آیا می‌توان گفت که طرح نوسازی هم‌اکنون متوقف شده است؟

طرح نوسازی ناوگان باری متوقف نشده، بلکه به کندی در حال اجرا است و در صورت عدم‌اختصاص بودجه می‌توان از طریق روش‌های دیگر طرح نوسازی را پیش برد، اما اجرای روش‌های مختلف، کندی در روند اجرای طرح را در پی خواهد داشت.

در حال حاضر چه تعداد کامیون فرسوده در کشور تردد می‌کند؟

هم‌اکنون 120 هزار کامیون فرسوده در کشور در حال تردد هستند که باید نوسازی شوند.

در سال‌جاری چه تعداد کامیون فرسوده نوسازی شده؟

در مجموع در سال‌جاری 450 دستگاه کامیون فرسوده با عمر بیش از 30 نوسازی شده است.

به نظر شما تجاری‌سازان می‌توانند خودروهای مورد نیاز برای نوسازی 120 هزار کامیون فرسوده را تامین کنند؟

تجاری‌سازان داخلی هم‌اکنون توان تولید بخشی از خودروهای مورد نیاز را دارند و در صورتی که از خودروسازان توان تامین خودروهای مورد نیاز را نداشته باشند می‌توان خودرو مورد نیاز را از طریق واردات تامین کرد.

چه روش‌هایی برای پیشبرد طرح نوسازی ناوگان باری در نظر گرفته شده است؟

اجرایی شدن طرح مستلزم تخفیف منابع اعتباری لازم می‌باشد و یکی از برنامه‌های ستاد برای سال آینده است. از سوی دیگر طرح کاهش تعرفه واردات خودروهای تجاری نیز هم‌اکنون در حال بررسی است و سعی ما بر این است که برای سال آینده تعرفه واردات خودروهای تجاری را کاهش دهیم، تا به این طریق بتوان کامیون‌های فرسوده را با یک استاندارد جهانی نوسازی کنیم، چرا بیشتر کامیون‌های موجود در کشور چینی بوده که از کیفیت لازم برخوردار نیستند.

طرح مذکور در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

هم‌اکنون مذاکرات با تولید‌کنندگان مطرح دنیادر حال انجام است که در این خصوص می‌توان به شرکت‌«مان» و بنز اشاره کرد. در ابتدای امر طرح مذکور با واردات CBU آغاز و پس از آن CKD کاری خواهیم رسید.

براساس برنامه‌های ستاد مقرر شده بود در سال‌جاری از تردد کامیون‌های با عمر بیش از 35 سال جلوگیری و کارت سوخت این خودروها باطل شود. آیا در حال حاضر طرح ممنوعیت تردد اجرایی می‌شود؟

در خصوص تجاری‌ها، ممنوعیت تردد با حساسیت بیشتری باید پیگیری شود؛ چرا که خودروهای تجاری شاهراه اقتصادی محسوب می‌شوند، از سوی دیگر به دلیل اینکه طرح در زمان مقرر اجرایی نشده، امکان ممنوعیت تردد نیز وجود ندارد. هر چند هم‌اکنون راهور ناجا اجازه تردد به این گونه خودروها در برخی از جاده‌های کشور را نمی‌دهد، اما هنوز طرح ممنوعیت کلی اجرایی نشده است.

با این شرایط ممنوعیت تردد از چه زمانی اجرایی می‌شود؟

زمانی که منابع مورد نیاز از طریق بانک مرکزی در اختیار طرح قرار بگیرد، سیاست‌های تشویقی و محدودیت‌زا برای ممنوعیت تردد این کامیون‌های فرسوده اجرایی خواهد شد.

علاوه بر خودروهای عمومی آیا شرایط برای حضور سایر شرکت‌های خودروساز یا وارد‌کنندگان در طرح نوسازی سواری‌ها پیش‌بینی شده است؟

شرایط برای حضور تمام خودروسازانی که شرایط تولید انبوه را داشته باشند در این طرح فراهم شده، به طوری که هم‌اکنون گروه بهمن و زامیاد نیز علاوه بر سایپا برای حضور در طرح اعلام آمادگی کرده‌اند و علاوه بر خودروسازان داخلی ستاد سعی دارد تا وارد‌کنندگان را نیز وارد طرح نوسازی کند.

چه تعداد خودرو فرسوده سواری شامل این مرحله از طرح می‌شود؟

در حال حاضر 211 هزار خودرو فرسوده مدل سال 1356 به پایین با پلاک ملی در کشور تردد می‌کنند. که از مجموع خودروهای مذکور پیش‌بینی می‌شد که 140 هزار خودرو فرسوده برای طرح نوسازی ثبت‌نام کنند که تاکنون 115 هزار متقاضی برای نوسازی در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند.

دلیل عدم‌استقبال برخی مالکان جهت اسقاط خودرو فرسوده خود چیست؟

با توجه به سهمیه‌بندی سوخت برخی از مالکان از کارت سوخت خودروهای فرسوده خصوصا وانت‌ها استفاده می‌کنند که این امر عدم‌استقبال برخی از مالکان از طرح مذکور را به همراه داشته است، اما برای برطرف کردن این مشکل نیز قانون منع تردد در نظر گرفته شده که در صورت عدم‌مراجعه برای نوسازی از تردد خودروهای مذکور جلوگیری خواهد شد.

پیش از این قرار بود از ابتدای بهمن ماه از تردد خودروهای سواری فرسوده جلوگیری شود که وعده داده شده محقق نشد، چه زمان طرح ممنوعیت تردد این خودروها اجرایی خواهد شد؟

برنامه ریزی به این گونه بود که از بهمن ماه از تردد این گونه خودروها جلوگیری شود، اما تاخیر ابلاغ بخش نامه بانک‌ها موجب شد تا براساس برنامه اعلام شده از دی ماه سال آینده از تردد خودروهای وانت با عمر بیش از 25 سال و سواری با عمر بیش از 30 سال جلوگیری شود که از سال آینده از تردد این خودروها جلوگیری خواهد شد.

تاکنون چه تعداد خودرو سواری فرسوده در سال‌جاری نوسازی شده است؟

تاکنون 165 هزار خودرو فرسوده به صورت نقدی و جایگزینی از رده خارج شده که عمده به صورت نقدی از رده خارج شده است و در مجموع تاکنون 660 هزار دستگاه از رده خارج شده است.

آیا تا پایان سال مالی 88 (تیرماه) برنامه خروج و نوسازی 300 هزار خودرو فرسوده محقق خواهد شد؟

تا پایان سال مالی رقم در نظر گرفته شده محقق خواهد شد.