تابناک

1392-12-20

شروع «جنگ نرخ‌ها» بین بانکهای کشور

شروع «جنگ نرخ‌ها» بین بانکهای کشورموضوع نرخ سود اوراق مشارکت منتشر شده از سوی بانک مرکزی با سود 23 درصد منجر به آن شده که بانکها عملا به شکل چراغ خاموش نرخ سود تسهیلات بانکی را تا 26 درصد افزایش دهند.

به گزارش «تابناک» این امر که بر خلاف سیاستهای بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار بود، منجر به آن شد که در نهایت نمایندگان مجلس در مقابل آن به موضع گیری بپردازند و روز گذشته ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی به همراه وزیر اقتصاد علی طیب نیا روانه مجلس شوند تا به سوالات نمایندگان در این خصوص پاسخ دهند.

البته ولی الله سیف در این دیدار موضوع افزایش نرخ سود بانکی توسط بانکها را رد کرد ولی در عین حال عنوان نمود که بانک مرکزی از این پس نظارت خود را بر بانکهای تجاری کشور افزایش خواهد داد.

مدیرعامل بانک ایران زمین در نشست خبری در پاسخ به این سوال که این بانک در مسابقه جذب نقدینگی وارد شده و آیا سود 26 درصدی می دهند یا خیر گفت:  ما براساس نرخ اعلام شده در بانک مرکزی به حساب ها سود می دهیم اما نباید فراموش کرد که نرخ سود بانکی باید آزاد شود تا نرخ تورم کاهش یابد.

وی ابراز عقیده کرد که تا تا زمانی که نرخ سود بانکی و تورم به تعادل نرسد، کاهش در نرخ تورم نخواهیم داشت.

ابراهیم مقدم توضیح داد اگر نرخ تورم بالای 30 درصد باشد و بانک تنهاد سود 20 درصدی بدهد آیا در بانک سرمایه گزاری می کنیم؟  بنابراین نباید نرخ را دستوری نگه داشت چرا که نرخ دستوری محدودیت ایجاد می کند و هرجا که محدودیت باشد مشکل به وجود می اید.

وی گفت که در همه جای دنیا نرخ را در اختیار بازار قرار می دهند و میزان تقاضاست که می تواند قیمت کالا را بالا و یا پایین بیاورد.لذا اگر بتوانیم عرضه و تقاضا را متعادل کنیم و حتی کم کنیم رقابتی برای کاهش به وجود می آید.

حسین عبده تبریزی کارشناس بازار پول و سرمایه و عضو شورای عالی بورس کشور از اولین منتقدان انتشار اوراق مشارکت با نرخ سود 23 درصد از سوی بانک مرکزی بود. وی در همان اوایل انتشار این اوراق طی یادداشتی نوشته بود: در فضایی که انتظارات تورمی نسبتا تعدیل شده است و کمبود نقدینگی هم در سطح اشخاص و هم در سطح بنگاه‌ها احساس می‌شود، فروش اوراق به ‌منظور جذب نقدینگی بیشتر، به‌راحتی توجیه ‌پذیر نیست و قربانی عمده اجرای سیاست‌های ضد تورمی، کوچک‌ شدن اقتصاد و کاهش نرخ اشتغال است.

وی با انتقاد از این اقدام بانک مرکزی نوشته بود: در شرایطی که حساب اغلب بانک‌ها نزد بانک مرکزی به ‌اصطلاح قرمز است، استفاده از این ابزار و جمع ‌آوری نقدینگی از اقتصاد فشار زیادی بر سپرده‌های بانک‌ها وارد می‌کند و با کمبود منابع مالی در دسترس بانک‌ها، اشتغال و رشد اقتصادی با مشکل جدی مواجه می‌شود.

اما وی در همین رابطه و در خصوص اقدام بانکها برای افزایش چراغ خاموش نرخ سود تسهیلات بانکی تا 26 درصد در گفتگوی خود با «تابناک» موضوع انتشار، این امر را به مثابه جنگ نرخ ها در بین بانکها عنوان کرد.

عبده تبریزی این جنگ را غیر قابل اجتناب توصیف کرد و نتیجه اقدام بانک مرکزی را خلق سود غیر عملیاتی از سوی بانکها با انتقال ضربدری دارایی ها دانست.

عبده تبریزی گفت:

قابل پیش بینی بود که با اقدامات دولت جدید در جهت کنترل پایه پولی و خلق کمتر پول پر قدرت، جنگ نرخ ها بین بانکها رخ دهد. یعنی، در گذشته با افزایش نقدینگی حاصل از پول پر قدرت، همه بانکها سهم مناسبی دریافت کرده و از آن سهم ارتزاق میکردند.

اما در طول چند ماه اخیر که دیگر تورم کنترل شده است و پول پر قدرت تولید نمیشود و نقدینگی محدود شده است، بانکها ناچارند برای رفع مشکلات نقدینگی جاری خود، طمع به سهم یکدیگر بدوزند. وقتی بانکها میخواهند از یکدیگر سهم ببرند، طبیعتا جنگ نرخ ها به وقوع میپیوندد.

اکنون درست است که گفته شود بانکها برای ادامه حیات خود و حفظ تعادل نقدینگی چنین جنگی را آغاز کرده اند. اقداماتی چون انتشار اوراق 23 درصدی بانک مرکزی که نهایتا از تتمه کاسه نقدینگی بانکها وجوه را بیرون میکشد، باعث در مضیقه قرار گرفتن بیشتر بانکها میشود.

به این ترتیب میبینیم که چرا جنگ نرخ ها شروع میشود و چرا انتشار اوراق بانک مرکزی این جنگ را تشدید کرده است. این جنگ غیر قابل اجتناب است و مشکل نقدینگی و اخذ سپرده های با نرخ بالا، نهایتا بر سود آوری بانکها فشار می آورد.

بی شک در این ماه پایانی سال، حسابداران بانکها سخت در تکاپو هستند که صورتهای مالی خود را آرایش دهند. سودهای عملیاتی بسیار محدود است و باید انتظار داشت که بانکها با انتقال دارایی از یک شرکت به شرکت دیگر خود و یا انتقال ضربدری دارایی ها با سایر بانکها، بکوشند تا با خلق سود غیر عملیاتی، صورتهای سود و زیان خود را تزیین کنند.