الف

1392-08-07

«پاداش موثر» افراد بد را اصلاح می کند


به گزارش  مهر، «اگر رفتاری تشویق شود دوباره تکرار خواهد شد» و این امر پایه شرطی شدن هر عملی است. این اصل را می توان از دو زاویه نگاه کرد؛ از نگاه یک دانشجوی با انگیزه که می گوید«برای پاداش گرفتن باید چه کار کنم؟ و از نگاه یک اصلاح طلب که می گوید"برای رفتار مطلوب چه پاداشی در نظر بگیرم؟»

مثال را از هر دیدگاه مشاهده کنید دانشجوی با انگیزه پاداش مطلوب را می شناسد، اما نمی داند چگونه به آن دست یابد. فوتبالیست مبتدی دوست دارد محکم شوت بزند، اما یاد گرفتن این کار خیلی وقت می خواهد. هر شوت موفقی یک پاداش است، یعنی انگیزه ای برای ادامه تلاش و منبعی برای اطلاع از این که در آینده چگونه موفق شود. عمده زندگی صرف کشف کارهایی می شود که برای رسیدن به هدف باید صورت پذیرد. وقتی می فهمیم چه باید بکنیم که رابطه ای منطقی بین رفتار و نتیجه را فهمیده باشیم.

یک مشکل اصلی وجود دارد و آن این است که وقتی کارها خوب پیش می رود، انسانها پاداش دادن را فراموش می کنند. اما وقتی وضع خوب نیست خود به خود ناراحت می شوند. برای استفاده موثر از تقویت مثبت باید فکر کرد. باید برای اوقاتی که وضع خوب است پاداشی پیش بینی شود. به این کار «مدیریت احتمالات» یا «قرارداد بستن» می گویند.

بسیاری عقیده دارند اکثر عادت ها حاصل تقویت هستند چون هر کار نتیجه ای دارد، بنابر این هر کس می تواند خودش را خوب کنترل کند. پاداش می تواند انگیزه یا تقویت کننده باشد به نحوی که رفتاری به عادت بدل شود. هر وقت به رفتار، فکر، احساس یا مهارتی جدید برای حل مشکل نیاز داشتید یا خواستید آدم بهتری باشید از پاداش استفاده کنید. به عنوان مثال در موارد زیر می توان از پاداش استفاده کرد؛

-ایجاد انگیزه برای رفتار مطلوبی که هنوز عادت نشده است. رفتار جدید باید در نهایت نتیجه ای داشته باشد که سبب ماندگاری اش شود.

-تشویق به تلاش در جهت یافتن راهی برای رسیدن به هدف.

-افزایش احتمال وقوع رفتار، فکر یا احساسی مطلوب درآینده.

- خلق و اکنشی جدید با رفتار مطلوب یا تقویت رفتارهای جایگزین و کاهش واکنش های بد.

- قابل تحمل کردن کارهای نامطلوب ولی ضروری.

- کسب آمادگی برای ترک لذت های مضر و لذت بردن از عضویت در یک تیم ورزشی سبب می شود از خیر دوستان ناباب بگذریم.

- کشف و ارضای درونی، شروع کاری که ذاتا ارضا کننده است یا همراه کردن پاداش بد با کار تا این که کار لذت بخش بشود.

- رفتار مطلوب را دقیقا شناسایی کنید.هدف های کوتاه مدت و دراز مدت انتخاب کنید.

اگر کسی نداند که چه کاری را چه وقت و کجا انجام دهد، اصلاح سخت می شود. باید اهداف مبهم مثل«می خواهم منظم باشم»یا «می خواهم مهربان باشم» یا «می خواهم عصبانی نباشم» را به رفتارهای مشخص و مطلوب مثل نوشتن برنامه های روزانه، صحبت و تفریح دو نفره، هرروز به مدت ۳۰ دقیقه و روش های خاص کاهش عصبانیت تبدیل کرد.

چون تقویت کننده های مثبت واکنش هایی را که حداکثر طی چند دقیقه ی اخیر انجام شده اند، تقویت می کنند و کنش مورد نظر باید مختصر و مشخص باشد. در غیر این صورت فرد نمی داند که چه وقت باید پاداش بدهد. چون اصلاح رفتار تدریجی صورت می گیرد باید اهداف کوتاه مدت «روزانه، هفتگی، ماهانه» انتخاب کرد که به محض و صول مورد تشویق قرار بگیرند.

مثال در اولین هفته پیاده روی باید روزی یک کیلومتر، هفته دوم ۱۵۰۰ متر و هفته سوم دو کیلومتر راه بروید و به محض پایان هر جلسه پاداش بدهید. چون تاثیر محیط چشمگیراست، باید موقعیتی را که رفتار مطلوب باید درآن انجام شود، مشخص کنید یعنی رفتار، چه وقت و کجا دقیقا مشخص باشند.

پاداش موثر را پیدا کنید؛ پاداش باید در دسترس، تحت اختیار و قوی باشد تا بتواند انگیزه ایجاد نماید. شاید در ابتدا نتوانید به آنها فکر کنید چون این جور فکر کردن را بلد نیستند. باید بدانید که دنیا پر از تقویت کننده های مثبت است. این دانش سبب می شود از زندگی بیشتر ارضا شوید اگر از آنها استفاده کنید تاثیر عمیقی روی تصورتان از زندگی تان می گذارد. در نتیجه می توان گفت که تقویت کننده ها فهرست بسیار طویلی دارند و هر کس باید تقویت کننده های مناسب خود را پیدا کنید هر بر نامه ی تقویت نیازمند پاداش های بزرگ و کوچک است چون هر واکنش پاداش متناسب خود را می طلبد.