منبع: | دنیای اقتصاد | تاریخ انتشار: | 1390-04-07 |
نویسنده: | گارو هوانسیانفر | مترجم: | |
چکیده: | |||
صورتهای مالی شرکت آلفا برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1389 توسط یک موسسه حسابرسی، حسابرسی شده است. کلیه سیستمهای مالی و مرتبط با مالی شرکت آلفا مکانیزه بوده و موسسه یادشده کلیه رسیدگیهای خود را بر اساس اطلاعات کسب شده از سیستمهای مکانیزه و اسناد، مدارک و شواهد موجود در شرکت انجام داده است. |
|||
یک سوال غیرفنی از حسابرسان نظر به اینکه سری مقالات «حسابرس واقعی» تا بهحال چهار مقاله بوده و چند مقاله بعدی نیز باید در مورد آن نوشته شود، برای رفع خستگی خوانندگان، این بار موضوع دیگری را مطرح میکنم تا بعد دنباله سری مقالات «حسابرس واقعی» را بنویسم و ببینم که آیا به نتیجهای خواهیم رسید یا خیر؟ و انشاءا... بعد از آن در مورد «موسسات حسابرسی» بحث خواهیم کرد که چگونه میتوان یک موسسه حسابرسی را به عنوان «موسسه حسابرسی معتبر» یا «نیمه معتبر» یا «غیرمعتبر» طبقه بندی و درجه بندی کرد. نیمه معتبر! غیرمعتبر! اینها چه نوع موسساتی هستند؟ آیا باید بعد از نام موسسه حسابرسی، نوع معتبر یا نیمه معتبر یا غیر معتبر بودن آن را در سربرگهای موسسه درج کرد؟ یکی از مسوولان شرکت آلفا از یک موسسه حسابرسی معتبر خواسته است که حسابرسی صورتهای مالی آن شرکت را برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388 انجام دهد. مسوولان شرکت به آن موسسه حسابرسی اعلام کردهاند که کلیه اسناد و مدارک و دفاتر قانونی شرکت بهمنظور رسیدگی نزد سازمان امور مالیاتی کشور است و حسابرس برای انجام رسیدگیهای خود فقط میتواند به پرینتهای کامپیوتری و روکش اسناد حسابداری، البته بدون ضمائم، کپی اظهار نامه مالیاتی و سایر اسناد و مدارکی که به سازمان امور مالیاتی تحویل ندادهاند، دسترسی داشته باشد. حسابرس یادشده میتواند به قراردادها، ته چکها، صورت حسابهای بانکی و سایر اسناد و مدارک مورد نیاز برای حسابرسی دسترسی داشته باشد و فقط به ضمائم اسناد حسابداری و دفاتر قانونی شرکت نمیتواند دسترسی داشته باشد. آیا این موسسه حسابرسی معتبر میتواند کار پیشنهاد شده را با شرایط یادشده بالا قبول کند؟ در صورتی که این کار را قبول کند، چه نوع اظهار نظری میتواند ارائه دهد؟ آیا امکان ارائه اظهار نظر مقبول وجود دارد؟ در چه شرایطی؟ آیا حسابرس میتواند کار حسابرسی را قبول و کل موضوع مطرح شده را به صورت کامل و روشن در بند مقدمه گزارش حسابرسی شرح دهد و با توجه به صورتهای مالی و شواهد موجود، بر حسب مورد، اظهار نظر مقبول، مشروط، مردود یا عدم اظهار نظر ارائه دهد؟ در صورتی که شرکت آلفا از کلیه ضمائم اسناد حسابداری کپی تهیه کرده باشد، وضع تا چه حدی میتواند برای این موسسه حسابرسی معتبر تغییر کند؟ اگر هیات مدیره شرکت آلفا تاییدیهای معتبر به موسسه حسابرسی یادشده بدهد که کلیه ضمائم کپی شده با اصل آن مطابقت دارد و حسابرس بعدها پس از عودت اسناد و مدارک از طرف سازمان امور مالیاتی کشور، میتواند کپی اسناد و ضمائم را با اصل آنها مطابقت دهد و مطمئن شود که کلیه کپیها با اصل آنها یکسان است، وضع چطور خواهد شد؟ آیا تغییری در قبول کار یا نوع اظهار نظری که موسسه حسابرسی یادشده میخواهد ارائه دهد یا باید بدهد، بهوجود میآید؟ آیا موسسه حسابرسی یادشده میتواند با شرایط موجود و شرح کامل موضوع در گزارش خود، یک اظهار نظر موقت ارائه دهد و در گزارش خود قید کند که اظهار نظر نهایی بعد از بررسی و مشاهده اسناد و مدارک و ضمائم مربوطه و دفاتر قانونی صورت خواهد گرفت؟ البته در این مورد نیز در دو حالت وجود کپی ضمائم و نبود کپی ضمائم پاسخ دهید. حال به کلیه موارد فوق در شرایط مختلفی که مطرح شده در دو حالت: 1- «نیمه معتبر بودن موسسه حسابرسی» و2- «غیرمعتبر بودن موسسه حسابرسی» پاسخ دهید. راستی آیا موسسات حسابرسی «نیمه معتبر» و «غیرمعتبر» وجود دارند؟ یا اینکه استفاده از این واژهها بیمعنی است. به این سوال هم در دو حالت: 1- در دنیای واقعی و 2- در دنیای غیر واقعی (خیالات و توهمات) پاسخ دهید. این واژهها بیشتر شبیه این میمانند که رستورانی روی تابلوی خود نوشته باشد: «انواع غذاهای مرغوب ایرانی و خارجی با گوشت کهنه»! کلام آخر: به نظر من میتوان کار مورد درخواست شرکت آلفا را تحت هر کدام از شرایط قید شده قبول کرد و حسب مورد اظهار نظر مناسب ارائه داد؛ ولی نام این کار انجام شده را «حسابرسی» نگذاشت. البته به قبولکننده کار این آزادی عمل داده میشود که برای این کاری که انجام میدهد، هر نامی بهجز «حسابرسی» اختیار کند. خود خوانندگان عزیز و گرامی نام این کار را که کاملا نشانگر ماهیت آن باشد، انتخاب نمایند. نظر شما خواننده گرامی در مورد گزارش و اظهار نظر زیر در رابطه با موضوع یادشده چطور است؟ گزارش ........ به صاحبان سهام شرکت آلفا صورتهای مالی ...................................... توسط اینجانب (این موسسه) بررسی شد. (بند توضیحی در مورد کل موضوع مطرح شده در این مقاله) بهنظر من (این موسسه)، صورتهای مالی شرکت آلفا بر اساس اطلاعات کامپیوتری که مبنای آن روکش اسناد است، تهیه شده و از جمیع جهات با اهمیت، طبق اطلاعات موجود در سیستمهای کامپیوتری شرکت، به نحو مطلوب ارائه شده است. 2- صورتهای مالی شرکت آلفا طبق استانداردهای حسابداری تهیه و توسط هیات مدیره آن همراه با تاییدیه مدیران و گزارش هیات مدیره تسلیم حسابرس شده است. موسسه یادشده نیز صورتهای مالی و بقیه موارد را طبق استانداردهای حسابرسی، حسابرسی کرده و به این نتیجه رسیده است که صورتهای مالی شرکت آلفا برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1389، از تمام جنبههای با اهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو مطلوب نشان میدهد. بنابراین، اظهار نظر حسابرس یک اظهار نظر مقبول است. مسالهای که در شرکت آلفا وجود دارد این است که دفاتر قانونی برای سال 1389 هنوز نوشته نشده و به قول عامیانه، سفید است. بنابراین، حسابرس نمی تواند صورتهای مالی استخراج شده از اطلاعات کامپیوتری را با دفاتر قانونی شرکت مطابقت دهد. از طرفی هم تا زمان ارائه گزارش حسابرسی توسط موسسه حسابرسی یادشده به مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سرمایه شرکت آلفا زمان بسیار محدودی باقی مانده و مسوولان شرکت آلفا قادر نیستند تا زمان ارائه گزارش حسابرسی، دفاتر قانونی شرکت را بنویسند و مانده حسابها را طبق دفاتر قانونی به حسابرس اعلام کنند. در این رابطه حسابرس چه وظیفهای دارد؟ آیا او میتواند نسبت به صورتهای مالی شرکت آلفا، بدون توجه به موضوع دفاتر قانونی شرکت، اظهار نظر مقبول ارائه دهد؟ آیا حسابرس میتواند بندی در گزارش خود بیاورد که این اطلاعات (صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست) بر اساس اطلاعات مکانیزه شرکت آلفا است و با دفاتر قانونی شرکت، به علت سفید بودن دفاتر، مطابقت ندارد و همان اظهار نظر مقبول را ارائه دهد؟ آیا اگر این بند را بنویسید که دفاتر قانونی شرکت آلفا تا تاریخ تهیه گزارش حسابرسی هنوز توسط شرکت آلفا نوشته نشده، باید در بند اظهار نظر خود به این موضوع اشاره کند؟ در چنین صورتی چه نوع اظهار نظری باید ارائه دهد؟ مقبول یا مشروط یا ... از طرفی هیات مدیره شرکت تاییدیه کتبی به حسابرس داده که تا روز مجمع عمومی عادی سالانه شرکت، دفاتر قانونی شرکت را خواهند نوشت و حسابرس میتواند قبل از ورود به جلسه مجمع عمومی عادی سالانه، دفاتر شرکت را مشاهده کند و ماندههای آن که دقیقا مطابق با مانده حسابها طبق اطلاعات مکانیزه است، خواهد بود. در چنین حالتی حسابرس چه اقدامی میتواند انجام دهد یا باید انجام دهد؟ آیا دفاتر قانونی مبنای رسیدگی حسابرسی است یا صورتهای مالی تهیه شده بر اساس اسناد و مدارک و شواهد موجود در یک واحد مورد رسیدگی که به امضای کلیه اعضای هیات مدیره آن رسیده است؟ آیا می توان گفت که دفاتر قانونی تنها جهت ارائه با سازمان امور مالیاتی یا موارد حقوقی است و اصولاً حسابرس در رسیدگیهای خود نباید کاری با دفاتر قانونی داشته باشد. عدهای که معتقدند، بررسی دفاتر قانونی توسط حسابرس جزو وظایف حسابرس نیست، این استدلال را میآورند که در بند مقدمه گزارش حسابرسی هیچ اشارهای به دفاتر قانونی نمیشود، بلکه فقط به صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست آن اشاره میشود که وظیفه تهیه آن با هیاتمدیره واحد مورد رسیدگی است. یک سوال غیر فنی از حسابرسان(3) یک موسسه حسابرسی معتبر، صورتهای مالی شرکت آلفا برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388 را در آبان ماه 1389 حسابرسی میکند. مجمع عمومی عادی سالانه شرکت آلفا برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388، در تیر ماه 1389 تشکیل یافته و پس از قرائت گزارش بازرس قانونی، صورتهای مالی شرکت تصویب شده است. در مجمع عمومی عادی سالانه شرکت آلفا که در تیر ماه 1388 تشکیل یافته، کلیه اعضای هیات مدیره قبلی عوض شده اند و در حال حاضر (آبان ماه 1389)، در هیات مدیره جدید، هیچکدام از اعضای هیات مدیره قبلی وجود ندارند. صورتهای مالی سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388 توسط کلیه اعضای وقت هیات مدیره امضا و تایید شده است. حال، موسسه حسابرسی یادشده که بنا به درخواست اعضای هیات مدیره جدید، صورتهای مالی سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388 شرکت آلفا را حسابرسی میکند، در نظر دارد که تاییدیه مدیران را از هیات مدیره شرکت اخذ کند. هیات مدیره فعلی حاضر نیست که تاییدیه مدیران را امضا کند زیرا کلیه موارد مندرج در تاییدیه مدیران مربوط به صورتهای مالی است که هیات مدیره قبلی مسوول آن بوده و آن را تایید و تصویب کرده است.تاییدیه مدیران نسبت به صورتهای مالی سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388 توسط چه کسانی باید امضا شود؟ لازم به توضیح است که بیشتر اعضای قبلی هیات مدیره سهام خود را در شرکت فروخته و در دسترس نیستند یا اگر هم در دسترس باشند، به احتمال زیاد دلیلی برای قبول تعهدی که دیگر به آنها مربوط نمیشود، ندارند. در اینجا تکلیف حسابرس در رابطه با اخذ تاییدیه مدیران چیست؟ آیا میتواند به طور کلی از آن صرف نظر کند؟ آیا باید موضوع را در گزارش حسابرسی خود درج کند؟ در صورتی که موضوع را در گزارش حسابرسی خود درج کند، اثر آن بر روی اظهار نظر حسابرسی او چه خواهد بود؟ یک سوال کلی از حسابرسان یک موسسه حسابرسی صورتهای مالی شرکت آلفا را برای سال مالی منتهی به 29 اسفندماه 1389 حسابرسی کرده است. صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست و تاییدیه مدیران توسط هیات مدیره شرکت آلفا به صورت امضا شده و رسمی تقدیم این موسسه شده است. موسسه یادشده کلیه رسیدگیهای لازم را طبق استانداردهای حسابرسی، البته بهجز موردی که در ذیل شرح داده شده، انجام داده است. اسناد و مدارک سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1390 تا زمان پایان اجرای کار حسابرسی به صورت مرتب در زونکنهایی بایگانی شده ولی اسناد حسابداری برای آنها صادر نشده و در نتیجه دفاتر حسابداری سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1390 تا زمان پایان اجرای عملیات حسابرسی نوشته نشده (چه به صورت مکانیزه و چه به صورت دستی در دفاتر قانونی). در این سوال، مساله دفاتر قانونی را کنار میگذاریم و از بحث در مورد آن صرف نظر میکنیم (برای راحتی و سادگی سوال). بنابراین حسابرس به نتیجه و گردش کلیه حسابها در سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1390 تا تاریخ پایان اجرای کار حسابرسی، دسترسی نداشته است. به عبارت دیگر، امکان پیگیری حسابهای شرکت برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1389 به سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1390 برای حسابرس وجود نداشته است. از آنجا که حسابرس مجبور است بسیاری از عملیات یک حساب را در یک سال مالی، در سال مالی بعد پیگیری کند تا به نتیجه مطلوب برسد، این کار برای حسابرس امکانپذیر نبوده است. لازم به توضیح است که اقلامی که باید در سال مالی بعد (سال 1390) پیگیری شود از اهمیت بالایی برخوردار هستند. اظهار نظری که حسابرس نسبت به صورتهای مالی سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1389 باید ارائه دهد، تحت هر کدام از شرایط زیر چگونه است؟ 1- مسوولان شرکت آلفا بتوانند اسناد و مدارک سال مالی 1390 را در هر موردی که حسابرس میخواهد مطلبی را در سال مالی 1390 پیگیری کند، به او ارائه کنند. 2- مسوولان شرکت آلفا نتوانند اسناد و مدارک سال مالی 1390 را در هر موردی که حسابرس میخواهد مطلبی را در سال مالی 1390 پیگیری کند، به او ارائه کنند. به هر دو مورد فوق در چهار حالت زیر پاسخ دهید: 1- موسسه حسابرسی یادشده یک موسسه حسابرس معتبر باشد. 2- موسسه حسابرسی یادشده یک موسسه حسابرس نیمه معتبر باشد. 3- موسسه حسابرسی یادشده یک موسسه حسابرس غیرمعتبر باشد. 4- سایر حالتهایی که میتوانید حدس بزنید و از اشاره کردن به آنها معذورم. سوال: شرکت آلفا دفاتر قانونی نگهداری نمیکند، بنابراین اظهارنامه مالیاتی نیز به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه نمیدهد. در نتیجه، هر ساله مالیات بر درآمد شرکت آلفا از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به صورت علیالراس تعیین میشود.شرکت آلفا دارای سیستم مکانیزه کامل مالی و سیستمهای مرتبط با آن است که براساس اطلاعات موجود در آن، صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست صورتهای مالی تهیه و به امضای کلیه اعضای هیاتمدیره شرکت میرسد. صورتهای مالی که بدین ترتیب برای صاحبان سرمایه شرکت آلفا تهیه میشود، وضعیت مالی شرکت آلفا را در تاریخ پایان سال مالی و نتایج عملیات و جریان وجوه نقد آن را برای سال مالی به صورت واقعی نشان میدهد.مسوولان شرکت آلفا از شما خواستهاند به عنوان یک حسابرس مستقل، نسبت به صورتهای مالی شرکت آلفا اظهار نظر حرفهای خود را ارائه دهید. صورتهای مالی شرکت آلفا میتواند به صورت زیر تهیه شود: 1- روی سر برگهای شرکت و با امضای کلیه اعضای هیات مدیره آن. 2- روی کاغذ سفید و با امضای اعضای هیات مدیره شرکت. 3- روی کاغذ سفید و بدون امضای اعضای هیاتمدیره شرکت. شما به عنوان یک حسابرس مستقل آیا میتوانید این کار حسابرسی را قبول کنید؟ اگر کار حسابرسی یادشده را قبول کردید، گزارش خود را روی سر برگ موسسه خود یا سربرگ شخصی خود ارائه خواهید داد؟ آیا گزارش حسابرسی را در هر صورت، امضا و مهر میکنید؟ آیا در گزارش خود به موضوع نگهداری نشدن دفاتر قانونی توسط شرکت آلفا مطلبی مینویسید؟ به چه صورت و چه اثری روی اظهار نظر شما خواهد داشت؟ حال اگر شما علاوه بر حسابرس مستقل، بازرس قانونی شرکت آلفا نیز باشید، به کلیه سوالات بالا پاسخ دهید. هر نوع گزارشی با هر نوع اظهار نظری که ارائه میدهید، آیا قابل ارائه به جایی (از قبیل ارگانهای رسمی، بانکها و ...) است یا خیر؟ سوالی از حسابرسان (5) مخاطبان این مقاله حسابرسان ارشد و سرپرستان در موسسات حسابرسی معتبر هستند. شرکت آلفا برای توسعه کارخانه خود باید سوله ای احداث کند. شرکت آلفا برای ساخت این سوله با شرکت پیمانکاری بیوفا قراردادی به مبلغ 3،000 میلیون تومان منعقد کرده است. شرایط درج شده در قرارداد منعقده به شرح زیر است: 1- سوله باید ظرف مدت سه ماه از تاریخ امضای انعقاد قرارداد ساخته و بهطور کامل تحویل شرکت آلفا شود و شرکت آلفا نیز باید تا زمان تحویل قطعی سوله از طرف شرکت پیمانکاری بیوفا، کل مبلغ قرارداد را طبق اقساطی که در قرارداد درج شده، پرداخت کرده باشد. 2- در صورتی که شرکت پیمانکاری بیوفا سر موعد مقرر سوله را به شرکت آلفا تحویل نداده باشد، برای هر روز تاخیر در تحویل سوله، باید مبلغ 10 میلیون تومان جریمه به شرکت آلفا بپردازد. 3- در صورتی که شرکت پیمانکاری بیوفا سوله را قبل از تاریخ مقرر در قرارداد تحویل شرکت آلفا کند، برای هر روز تحویل زودتر از موعد مقرر، شرکت آلفا باید مبلغ 2 میلیون تومان به عنوان جایزه به شرکت پیمانکاری بی وفا پرداخت کند. 4- در صورتی که شرکت آلفا در پرداخت اقساط خود طبق قرارداد منعقده تاخیری داشته باشد، باید برای هر روز تاخیر در پرداخت اقساط، مبلغ 5 میلیون تومان جریمه به شرکت پیمانکاری بیوفا بپردازد. یادآور میشود شرکت پیمانکاری بی وفا برآورد کرده است که قیمت تمام شده این سوله، با دقت 95درصد، حدود 2،300 میلیون تومان خواهد شد. حال قیمت تمام شده سوله و ثبتهای حسابداری لازم را در هر یک از حالتهای زیر در دفاتر حسابداری شرکت آلفا مشخص کنید: الف- شرکت پیمانکاری بی وفا، سوله را ده روز بعد از تاریخ مقرر طبق قرارداد، تحویل شرکت آلفا کرده است. ب- شرکت پیمانکاری بی وفا، سوله را در زمانی تحویل شرکت آلفا کرده است که جریمه تاخیر در تحویل آن طبق قرارداد منعقد شده مبلغ 700 میلیون تومان شده است. پ- شرکت پیمانکاری بی وفا، سوله را در زمانی تحویل شرکت آلفا کرده است که جریمه تاخیر در تحویل آن طبق قرارداد منعقده مبلغ 2،300 میلیون تومان شده است. ت- شرکت پیمانکاری بی وفا، سوله را در زمانی تحویل شرکت آلفا کرده است که جریمه تاخیر در تحویل آن طبق قرارداد مبلغ 3،000 میلیون تومان شده است. ث- شرکت پیمانکاری بیوفا، سوله را در زمانی تحویل شرکت آلفا کرده است که جریمه تاخیر در تحویل آن طبق قرارداد مبلغ 3،500 میلیون تومان شده است. ج- شرکت پیمانکاری بیوفا سوله را 20 روز قبل از موعد مقرر در قرارداد تحویل شرکت آلفا کرده و مبلغ 40 میلیون تومان جایزه دریافت کرده است. چ- شرکت آلفا در پرداخت اقساط طبق قرارداد تاخیر داشته و کل جریمه پرداختی از این بابت مبلغ 400 میلیون تومان است. ح- شرکت آلفا در پرداخت اقساط طبق قرارداد تاخیر داشته و کل جریمه پرداختی از این بابت مبلغ 3،000 میلیون تومان شده است. خ- شرکت آلفا در پرداخت اقساط طبق قرارداد تاخیر داشته و کل جریمه پرداختی از این بابت مبلغ 4،000 میلیون تومان شده است. |