تیم حسابرسی که برای حسابرسی صورت‌های مالی یک واحد تجاری می‌رود، باید از رده‌های مختلف از کارورز تا سرپرست، سرپرست ارشد و در نهایت مدیر باشد. بدیهی است که هر سطح کاری به شخصی در تیم یاد شده محول می‌شود که توانایی انجام آن را داشته باشد.

تعویض اعضای تیم حسابرسی

تیم حسابرسی که برای حسابرسی صورت‌های مالی یک واحد تجاری می‌رود، باید از رده‌های مختلف از کارورز تا سرپرست، سرپرست ارشد و در نهایت مدیر باشد. بدیهی است که هر سطح کاری به شخصی در تیم یاد شده محول می‌شود که توانایی انجام آن را داشته باشد.

هرگاه یک موسسه حسابرسی یک واحد را چند سال حسابرسی می‌کند، بهتر است که هر سال از افرادی که در سال یا سال‌های قبل در حسابرسی آن واحد شرکت داشته‌اند و همچنین افراد جدید استفاده کند. یک تیم حسابرسی برای یک واحد مورد رسیدگی باید همیشه دارای یک یا چند نفر قدیمی، یعنی کسی یا کسانی که در سال‌های قبل در حسابرسی آن واحد شرکت کرده‌اند و آشنایی نسبی به بعضی از فعالیت‌ها و حساب‌های آن واحد دارند، باشد. البته تعویض مرتب اعضای تیم حسابرسی هم برای موسسه حسابرسی صلاح نیست و هم از نظر واحد مورد رسیدگی که باید هر ساله مطالب سال‌های قبل را برای کارمندان جدید توضیح دهد. البته این مشکل توضیح دادن را می‌توان با نوشتن شرح کاملی از سیستم‌ها و فعالیت‌های واحد مورد رسیدگی که در پرونده موسسه حسابرسی نگهداری می‌شود، برطرف کرد. تیم حسابرسی که برای اولین بار به یک واحد مورد رسیدگی مراجعه می‌کند، باید کلیه فعالیت‌ها و نحوه عمل آنها و سیستم‌های مالی و مرتبط با مالی را به صورت واضح و روشن در کاربرگ‌های موسسه حسابرسی درج کند که اعضای تیم حسابرسی در آن سال و سال‌های بعد با مراجعه به آن توضیحات، در جریان کامل عملیات و فعالیت‌های واحد مورد رسیدگی قرار گیرند. البته این سیستم‌ها باید هر ساله بررسی شود که اگر تغییری در آنها توسط واحد مورد رسیدگی به عمل آمده است، به هنگام و به روز شود. استفاده از برنامه حسابرسی کلی و برنامه حسابرسی خاص برای یک واحد مورد رسیدگی نیز می‌تواند در نتایجی که قرار است از حسابرسی‌گرفته شود، بسیار موثر باشد.

اعضای تیم حسابرسی و برنامه حسابرسی برای یک واحد مورد رسیدگی نباید ثابت باشد، زیرا مسوولان و کارکنان واحد مورد رسیدگی به این امر عادت می‌کنند که حسابرسان چه کارهایی را انجام می‌دهند و به چه صورت آن کارها را انجام می‌دهند و چه مواردی را نادیده می‌گیرند یا از لحاظ آنها چه مواردی دارای اهمیت نیست. در صورتی که چنین باشد، ممکن است شاید بعضی از کارکنان واحد مورد رسیدگی با علم به اینکه حسابرس به یک مورد یا موارد خاصی توجه نمی‌کند و نخواهد کرد، سوء‌استفاده یا تقلب در آن مورد یا موارد به عمل آورند.

تعویض کلیه اعضای تیم حسابرسی در طی چند سال می‌تواند بسیار مفید واقع‌ شود، زیرا هر حسابرس دارای دید متفاوتی است و تجربه متفاوتی از حسابرسان دیگر دارد و ممکن است به موضوعی در حسابرسی توجه زیاد بکند که حسابرس دیگر به آن موضوع به هیچ وجه توجه نکند یا کمتر توجه کند. بعضی از مسوولان مالی واحد مورد رسیدگی ابراز می‌دارند که در سال‌های قبل مورد خاصی مورد بررسی حسابرس قرار نمی‌گرفت و چگونه است که در سال جاری این مورد، بررسی می‌شود. بنابراین، کارکنان واحد مورد رسیدگی را نباید به نحوه رسیدگی خاص عادت داد. همیشه باید برای آنها نوآوری داشت و این نوآوری با تعویض اعضای مختلف تیم حسابرسی و توجه خاص و زیاد به مورد یا مواردی در یک‌سال و توجه خاص و زیاد به موارد دیگری در سال یا سال‌های بعد، به وجود آورد. برای کارکنان واحد مورد رسیدگی باید این موضوع به هیچ وجه مشخص و روشن نباشد که حسابرس به چه مواردی توجه زیاد دارد، چه مواردی برای او اهمیت دارد و چه مواردی برای او اهمیت ندارد یا کم اهمیت است. همچنین نحوه رسیدگی نیز باید از سالی به سال دیگر تغییر یابد. بنابراین، تعویض کلیه‌ اعضای تیم حسابرسی از کارورز تا شریک مسوول برای یک واحد مورد رسیدگی در طی چند سال بسیار ضروری است. در ضمن باید به کارکنان موسسه که طبق برنامه‌های حسابرسی موسسه، حساب‌های مختلف را رسیدگی می‌کنند، آزادی عمل داد تا از مواردی که به نظر آن‌ها یک نوآوری و نحوه رسیدگی جدیدی است و یک نوع خلاقیت است، استفاده کنند و بدین ترتیب، کادر واحد مورد رسیدگی را به نحوه رسیدگی‌ها توسط حسابرسان عادت ندهند. بعضی از حسابرسان، کاربرگ‌های حسابرسی سال قبل را نگاه می‌کنند و درست مطابق کاری که حسابرس قبلی انجام داده، کار سال جاری را انجام می‌دهند. البته استفاده مطلوب از کاربرگ‌های حسابرسی سال قبل پیشنهاد می‌شود، ولی کپی کردن کار به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. سال‌ها پیش یکی از کادرهای حسابرسی به اینجانب گفت که او به تنهایی یک شرکت به طور نسبی بزرگ را حسابرسی کرده بود. با شناختی که از او داشتم و پیدا کردم، او را در حدی ندیدم که قادر به انجام چنین کاری باشد. از او پرسیدم که چگونه این کار را انجام دادی. در پاسخ گفت: پرونده حسابرسی سال قبل را باز کردم و همان کاربرگ‌هایی که حسابرس قبلی برای سال قبل تهیه کرده بود، عینا برای سال مورد رسیدگی تهیه کردم!!!

به یک مورد خاص که در یکی از بانک‌های آمریکا اتفاق افتاده بود، اشاره می‌کنم. در پایان سال مالی آن بانک، یکی از صندوق دارهای بانک، پول‌های خرد را در کیسه‌های مخصوصی می‌ریخت و روی کیسه‌ها می‌نوشت که چند‌دلار در داخل هر کیسه موجود است. حسابرسان هم هر ساله که برای شمارش وجه نقد به آن بانک مراجعه می‌کردند، تعدادی از آن کیسه‌ها را به صورت نمونه انتخاب می‌کردند و سکه‌های داخل آن‌را می‌شمردند و نظر به اینکه مبلغ شمرده شده هر کیسه انتخاب شده با مبلغی که روی کیسه نوشته شده بود برابر بود، بنابراین نتیجه می‌گرفتند که بقیه کیسه‌ها هم باید از هر لحاظ درست باشد.

 مسوول آن صندوق توجه کرده بود که هر ساله حسابرسان، کیسه‌هایی را برای شمارش وجه نقد داخل آنها انتخاب می‌کردند که در ردیف‌های جلو قرار داشتند و با کیسه‌های ردیف‌های پشت کاری نداشتند.

یکسال که تیم حسابرسی برای شمارش (یا نظارت بر شمارش) موجودی وجه نقد به آن بانک رفته بود، سرپرست کار، یک کارمند حسابرسی کارورز «صفر کیلومتر» را مسوول شمارش کیسه‌های وجه نقد نزد آن صندوق دار کرده بود.

به کارورز مزبور گفته نشده بود که این کار باید به صورت راندم (نمونه‌گیری) انجام شود و به هیچ وجه نیازی به شمارش کلیه کیسه‌های پول نبود. بنابراین ایشان از ردیف اول تا آخرین ردیف شروع به باز کردن کیسه‌ها و شمارش آنها کرد.

در  ردیف‌های اول، موجودی پول داخل کیسه‌ها برابر با مبالغی بود که روی کیسه‌های پول نوشته شده بود؛ ولی در ردیف‌های بعدی، مبلغ وجه نقد داخل کیسه‌ها با مبالغی که روی آنها نوشته شده بود تفاوت داشت (البته پول داخل کیسه‌ها کمتر از مبالغی بود که روی کیسه‌ها درج شده بود) و هر قدر به ردیف‌های پشتی مراجعه می‌کرد، تفاوت

زیادتر می‌شد.  کارورز یاد شده از روی ندانم کاری، کلیه کیسه‌های پول نقد نزد آن صندوق دار را بدون استثنا شمارش کرد و  تفاوت‌های موجود را یادداشت و به مسوول کل شمارش گزارش کرد. بدین وسیله مشخص‌ شد که آن کارمند بانک، با بیان مودبانه، همیشه از وجه نقد صندوق برای امور شخصی خود قرض می‌گرفت و این عمل ایشان به هیچ وجه مشخص نمی‌شد.

البته در این مورد، شمارش کلیه کیسه‌ها توسط حسابرسان با قصد و منظور انجام نشده بود، بلکه تنها به علت آشنا نبودن کارورز مزبور به امر نمونه‌گیری در موجودی‌گیری، به این سوءاستفاده و تقلب (به عبارت محترمانه، قرض دستی) آن صندوق دار بانک پی برده شد.

بنابراین، در خاتمه مقاله خود تاکید می‌کنم که نحوه رسیدگی، برنامه‌های رسیدگی، کادر مورد رسیدگی، زمان مورد رسیدگی و... برای یک واحد مورد رسیدگی را هر سال تا حدی که امکان دارد، عوض کنید. همیشه برای کارکنان واحد مورد رسیدگی نوآوری داشته باشید.

در هر سال مورد رسیدگی، تاکید خاص روی موارد خاصی بگذارید. انجام یکنواخت کار حسابرسی، بعد از مدتی باعث می‌شود که کادر واحد مورد رسیدگی خود را از هر لحاظ برای کار حسابرسی آماده کند و اگر احتمالا سوءاستفاده یا تقلبی در آن واحد مورد رسیدگی وجود داشته باشد، با شناختی که از نحوه رسیدگی حسابرس دارند، آن را پنهان کنند.