در عصر کلاسیک بازاریابی که قدرت دست بازاریاب ها بود و مشتریان به خاطر تعداد کم عرضه کنندگان و دسترسی کمتر به منابع اطلاعاتی از قدرت کمتری برخوردار بودند توجه سازمان ها به 4p بود. یعنی ویژگی های محصول. قیمت گذاری با توجه به استراتژی های شرکت. توزیع های سنتی و ارتباطات بازاریابی یک سویه. اما امروزه مشتریان قدرت بیشتری دارند و جایگاه یابی ها در ذهن آن ها شکل می گیرد.

از زمانی که نیل بردن در سال ۱۹۴۸ مقاله خود با عنوان مفهموم آمیخته بازاریابی را ارائه داد نظرات گوناگونی در این زمینه پا به عرصه گذاشتند و مدل های مختلفی با P های متنوعی مطرح شدند. اما پذیرفته ترین نظریه در این بین نظریه 4P جرومی مک کارتی بود که در سال ۱۹۶۰ مطرح گردد و در سال ۱۹۶۷ در کتاب های کاتلر نشر داده شد. که بعد ها این آمیخته بازاریابی برای صنعت خدمات به 7P تغییر یافت. آمیخته بازاریابی ابزاری برای عملی ساختن و پیاده سازی استراتژی های بازاریابی و موثرترین تکنیک در جایگاه یابی سازمان و محصولات می باشند. بازاریابان با تغییرات آگاهانه و برنامه ریزی شده در این عناصر شرکت ها را به سمت پیاده سازی استراتژی و دست یابی به اهداف بلند مدت سوق می دهند. اما عصر تغییرات همچنان به پیش میرفت و آمیخته بازاریابی نیز از این قاعده مستثنی نبود و دست خوش تغییرات گردید. در سال ۱۹۹۰ رابرت لاتربورن بیان نمود که 4P تکنیک و ابزاری با رویکرد سازمانی است . بنابراین برای توجه و تمرکز بیشتر بر خواسته مشتریان مدل 4C را ارائه نمود. در این مدل عبارت Product جای خود را به Customer solution داد. Customer cost جای Price را گرفت Convenience به جای Place استفاده شد و Promotion نیز معادل با Communication شد. امروزه مدل جدیدی از آمیخته بازاریابی مطرح گردیده که در حال انتشار  در جامعه کسب و کار و بازاریابی می شود. مدلی با عوان 4E این مدل آمیخته های یک سویه از مشتری به سمت کسب و کار یا بر عکس را به یک دیدگاه تعاملی مبدل نموده است. صرف ظاهر عملکردی محصول را به حس تجربه ای لذت بخش مشتری در استفاده از محصول و مبادله ارزش را با قیمت ظاهری محصول جایگزین نموده و توزیع همه جانبه و گسترده با استفاده از انواع کانال های توزیع و تاکید بر تصویر سازی و رویا پردازه برای تصرف سهم ذهنی و عاطفی مشتریان را بر کانال های توزیع محدود و صرف ارتباطات بازاریابی یک سویه بدون تعامل ترجیح میدهد. ترکیبی از عناصر شامل Exchange , Every place , Experiment و Evangelism

حمید رضا تاج نسائی - با تشکر از دکتر بابک بهبودی