تغییرات اساسی اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم تاریخ: 1394/02/28

تغییرات اساسی اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم   تاریخ: 1394/02/28

لایحه یک‌فوریتی اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در 17/ 1/ 1394 از سوی مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان ارسال شده که شورای نگهبان، اکثر موارد را تایید و چند ایراد را وارد دانسته و سپس در 7/ 2/ 1394 به مجلس شورای اسلامی جهت اصلاح موارد ایرادی، ارسال شده است. اهم موارد اصلاحات قابل‌توجه به همراه موارد ایرادی شورای نگهبان در ذیل درج شده است:

1) تبصره 3 ماده 2 حذف و متن «بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی که عهده‌دار وظایف حاکمیتی هستند با تایید مقام معظم رهبری» به‌عنوان بند 4 به ماده 2 اضافه شد (این بند از سوی شورای نگهبان مورد ایراد قرار گرفته است).

2) ماده 45: 3 در هزار شده نیم در هزار 
3) ماده 48: 2 در هزار شده نیم در هزار 
4) ماده 54: در نحوه شناسایی درآمد اجاره، تغییراتی ایجاد شده است. 
5) ماده 54 مکرر: که مرتبط با اخذ مالیات از واحدهای خالی مسکونی است، اضافه شده است. 
6) ماده 84: میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هر ساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می‌شود. 
7) ماده 85: نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیر‌دولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده 84 این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه (10 درصد) و نسبت به مازاد آن 20درصد است.
8) تبصره ماده 86: پرداخت‌ها به غیر از کارکنان به‌عنوان حق‌المشاوره و... بدون اعمال معافیت 84، مشمول 10درصد است (سایر موارد این ماده، مورد ایراد شورای نگهبان است.(
9) بند 5 ماده 91: عبارت «که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق‌بگیر پرداخت می‌شود» حذف شده است. 
10) ماده 95: تغییراتی در این ماده ایجاد شده است.

11) ماده 97: در ماده 97، تغییرات اساسی ایجاد شده و در ضمن نحوه رسیدگی و...، طبق اصلاحیه، طبق آیین‌نامه اجرایی عنوان شده که این قسمت مورد ایراد شدید شورای نگهبان قرار گرفته که مغایر اصل 85 قانون اساسی می‌باشد (اصل 85: مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند.(

12) ماده 100: «تیر‌ماه» به «خرداد‌ماه» تغییر یافته است (مشاغل بایستی تا خرداد ماه اظهارنامه بدهند). در این خصوص به توضیحات انتهای ردیف 35 دقت شود.

13) ماده 104: کلا حذف شده است.

14) ماده 107: تغییرات اساسی نموده است و چون نحوه تعیین مالیات بر اساس آیین‌نامه، مشخص شده بر همین اساس مورد ایراد اساسی شورای نگهبان بوده و مغایر اصول 51 و 85 قانون اساسی تشخیص داده شده است (اصل 51: وضع مالیات، به موجب قانون است.(

15) ماده 131: نرخ‌ها، تغییر اساسی نموده است.

16) ماده 133: صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، اضافه شده است.

17) ماده 134: آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد دارای مجوز از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور اضافه شده است.

18) ماده 139: تغییرات جزئی ایجاد شده است. ازجمله بند «ل» ماده 139 که فعالیت‌های قرآنی اضافه شده و دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد و دستگاه‌های ذی‌ربط.

19) ماده 141: تغییرات اساسی نموده است. به‌طوری‌که معافیت مالیاتی صادرات خام فروشی 20درصد شده است. 

سایر توضیحات: با عنایت به اینکه معافیت مالیاتی خدمات و صادرات غیر‌نفتی بر اساس بند ب ماده 104 قانون برنامه پنجم تعیین شده است، بر‌اساس تبصره 2 اصلاحیه عنوان شده که اصلاحیه فوق در ماده 141 پس از پایان دوره اجرای قانون برنامه پنجم (یعنی پایان سال 1394) عملیاتی می‌گردد.

20)  ماده 146 مکرر: اضافه شده است به‌طوری‌که شرایط برخورداری از معافیت‌های مالیاتی ازجمله ارائه‌ اظهارنامه، دفاتر و اسناد و مدارک عنوان شده است به استثنای مواد 144، 145 و..... 

21)  ماده 147: تغییرات اساسی نموده است ازجمله شرط پذیرش هزینه پرداختی قابل‌قبول برای مبالغ بالای 50 میلیون ریال، پرداخت از طریق سامانه بانکی عنوان شده است.

22)  تغییرات ماده 148:

- به بند 2 ماده 148 اضافه می‌شود: «پرداختی به بازنشستگان موسسه حداکثر تا سقف یک‌دوازدهم معافیت موضوع ماده 84 این قانون».

تغییرات بند 18: اضافه شدن جریمه به سود کارمزد و اضافه شدن صندوق‌های حمایت از توسعه بخش.

- تغییرات بند 18: اضافه شدن جریمه به سود و کارمزد و اضافه شدن صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و شرکت‌های لیزینگ دارای مجوز از بانک مرکزی.

- بند 29 به ماده 148 اضافه شد: ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.

23) تغییرات اساسی ماده 149:

تبصره 1: مازاد تجدید ارزیابی، مشمول مالیات نیست و...

سایر توضیحات:

الف) در این اصلاحیه، برای معافیت مالیاتی، شرط افزایش سرمایه به مانند قبل عنوان نشده است.

ب) ماده 17 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی مصوبه 1/ 5/ 1391 که تا 24/ 6/ 1396 اعتبار داشت، حذف شد.

24)  ماده 169: تغییرات اساسی نموده از جمله اجرای طرح نظام جامع مالیاتی و... 

تبصره 3 اصلاحی، مورد ایراد شورای نگهبان بوده و مغایر اصل 138 قانون اساسی است (اصل 138: تدوین آیین‌نامه، با هیات وزیران است).

تبصره 5 اصلاحی: مغایر اصل 85 قانون اساسی شناخته شد .

25) ماده 169 مکرر: تغییرات اساسی نموده است (استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی و . . . )

تبصره 5 اصلاحی، مغایر اصل 138 است.

26) ماده 181: تغییرات اساسی نموده است (ایجاد واحد بازرسی مالیاتی.(

ایراد شورای نگهبان: دخالت قاضی باید مورد به مورد باشد و‌گرنه مغایر اصول 25، 60، 156 و 159 قانون اساسی است. 

تبصره 3: اعلام اسامی مدیرانی که بدهی مالیاتی معوق دارند و یا معاملات غیر‌واقعی انجام داده‌اند، از سوی سازمان امور مالیاتی به اداره ثبت شرکت‌ها و Black List کردن آنها و... 

27) ماده 193: جریمه درصد مالیات، حذف شده است.

28) ماده 192: تغییر اساسی نموده است.

29) ماده 202: مبلغ 10 میلیون ریال، حذف و تغییر اساسی نموده است که از سوی شورای نگهبان ایراد گرفته شده است (خلاف شرع).

30) تبصره یک ماده 219: این تبصره کلا حذف و طرح نظام جامع مالیاتی، جایگزین شده است.

31)  تبصره 2 ماده 219: تدوین دستورالعمل............، این قسمت از سوی شورای نگهبان مغایر اصل 138 قانون اساسی شناخته شده است. 

32) تبصره 3 اضافه شده به ماده 219: موعد پرداخت مالیات‌های مواد تبصره 9 ماده 53، 86، 88، 103، تبصره 5 ماده 109، ماده 126 و تبصره 2 ماده 143، «تا پایان ماه بعد» لحاظ شده است.

33) ماده 272 ق.م.م: کلا این ماده حذف و بند جدیدی جایگزین شده که دارای تغییر اساسی بوده است و... 

34) ماده 280: مغایر اصل 52 قانون اساسی از سوی شورای نگهبان شناخته شده است. در ضمن در انتهای ماده 280 آمده است: سازمان‌ها و خدمات وابسته به شهرداری که در راستای خدمات امور عمومی، شهری و خدماتی تشکیل و 100درصد سرمایه و دارایی متعلق به شهرداری باشد، از مالیات معاف می‌باشند.

35) ماده 282: طبق این ماده، «تاریخ اجرای این قانون از ابتدای سال 1394 بوده ولی درخصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع ماده 95 این قانون که سال مالی آنها از 1/ 1/ 1393 و بعد از آن شروع می‌شود، از لحاظ تسلیم اظهارنامه، ترتیب رسیدگی و نرخ مالیاتی، مشمول احکام این قانون شده‌اند». تاریخ اجرای این قانون چون این مصوبه در سال 1393 لازم الاجرا نگردیده، مورد ایراد شورای نگهبان شده و اعلام شده که تاریخ اجرای آن، نیاز به اصلاح دارد.

36) ماده 283: پیش‌بینی آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی چند ماده شده که از سوی شورای نگهبان مورد ایراد اساسی قرار گرفته است.